Таубаева ш. Т., Иманбаева с. Т., Берикханова а. Е



Pdf көрінісі
бет206/301
Дата16.10.2023
өлшемі2,62 Mb.
#116485
түріОқулық
1   ...   202   203   204   205   206   207   208   209   ...   301
Байланысты:
Таубаева Ш.Т., Иманбаева С.Т.,Берикханова А.Е.Педагогика Оқулық. 2018

Оқыту заңдылықтары
деп 
– 
оқыту үдерісінің құрамдық
бөлік
-
терінің арасындағы объективті, мәнді, тұрақты, қайталанатын байла
-
ныстарды атайды. Бұл байланыстардың оқыту үдерісі бөліктеріне бай
-
ланысты айрықша ықтималды
-
статистикалық сипаты дидактикада
«заңдылықтар» ұғымының ерекшелігі болып табылады. Үдеріске қа
-
тысушылардың істері мен үдерістің шарттарына тәуелсіз, олардың бір
бөлігі 
әрдайым іс барысында, мысалы оқыту мақсаты мен мазмұны қо
-
ғамның

жеке адамның білім деңгейінің талабына байланысты. Заңды
-
лықтардың көп 
бөлігі тенденция үрдіс
ретінде көрінеді, демек әрбір бөлек жағдайда емес, 
көп жағдайда статистикалық қатарда болады. Бұл бар
-
лық қоғамдық 
үдерістерге тән, оқыту үдерісіне де тән; өйткені ол саналы түрдегі мұғалім 
мен оқушының әрекетіне, мәдени, материал
-
дық шарттарына және т.б. 
көптеген
факторларға тәуелді.
Көптеген оқыту заңдылықтары тәжірибелі, эмпирикалық жол
-
мен 
табылады, демек оқыту тәжірибе негізінде құрыла алады. Алайда, нәтижелі 
оқыту жүйесін құру, оқыту үдерісіне жаңа дидактикалық құ
-
ралдарын 
енгізумен қиындату оқыту үдерісіндегі заңдар туралы тео
-
риялық білімді 
қажет етеді. Оқыту үдерісінің ішкі және сыртқы заңды
-
лықтары 
ерекшеленеді. Алғашқылары оқытудың қоғамдық үдерістер мен 
жағдайларына: әлеуметтік
-
экономикалық, саяси жағдайға, мәдени деңгейге, 
қоғамның белгілі түрдегі жеке адам типіне және оның білім деңгейінің 
мұқтаждылығына тәуелділігін сипаттайды.
Оқыту үдерісінің 
ішкі заңдылықтарына
оның өз бөліктерінің 
арасындағы, яғни, мақсаттарының, мазмұндарының, тәсілдерінің, әдіс
-
терінің, формаларының арасындағы байланыстар жатады.
Басқаша сөз
-
бен 
айтқанда, бұл сабақ берудің, оқыту және оқытылатын материал
-
дың 
арасындағы тәуелділік. Педагогика ғылымында мұндай заңдылық
-
тар өте 


248 
көп белгіленген, айтылып кеткендей, олардың көпшілігі оқыту
-
дың міндетті 
шарттарын орындағанда ғана іске асырылады. 
Осы
кезеңдегі
дидактикада оқыту
үдерісі біртұтасқұбылыс
ре
-
тінде 
зерттеліп, оның заңдылықтары мен негізгі
сипаттары ашылды.
Олар:
1)
оқытудыңқоғамныңмұқтаждығынажәнежағдайынабайла
-
ныстызаңдылығы
.
Неғұрлымқоғамныңэкономикалықмүмкіншілігіғылыми
-
техникалықүдеугесәйкесдамыпотырса

солғұрлыммектеп
-
тіңоқу
-
материалдықжағдайыжақсарады

педагогикалықүдерістиімдіұйымдастырылып

жекеадамныңдамуынаигіәсеретеді

2)
оқыту

білімберу

дамудыңөзарабайланысзаңдылығы
.
Л
.
С
.
Выготскийбылайдеген
: «
Оқытудамудыңалдынашығыпотырса

олбаладамуына
«
еңтаяудамузонасын
» 
жасайды

баланыізденугеталаптандырадыжәнедамудыңбірнешеішкіүдерістерінқозғалы
сқакелтіреді
». 
3)
оқытуүдерісіндеоқушылардыңжасжәнедараерекше
-
ліктерінескеру

4)
оқытуүдерісініңміндеттерінің

мазмұнының

формалары
-
ның

әдістерініңөзарабайланысы

олардыңжаңарып

толықтырылуы

5. 
жекезаңдылықтароқытужүйесініңнақты

жекебөліктерінқамтиды
.
Оқыту үдерісінің заңдылықтары оқыту принциптері арқылы жү
-
зеге 
асырылады.
«Принцип» (лат.) 
– 
негізгі, бастапқы, қағида, ұста
-
нымдар деген 
мағынаны білдіреді. Оқушыларды терең
және мықты ғылым негіздерімен 
қаруландыру ғалымдардың
дидактикалық
прин
-
циптерді анықтауды талап 
етті. Ол принциптер мектептің
жалпы мақ
-
сатына сай

қоғамға білімді, 
өзіндік бастамасы
бар, іскер құрылыс
-
шыларын дайындау
болды. Негізгі 
принциптер: ғылым
негіздерін жүйелі және саналы игеру, теорияның 
практикамен
байланысы, оқыту әдістерінің алуан түрлілігі, оқытуды 
өндірістік еңбекпен
байланыс
-
тыру, оқушыларды өндірістің жалпы ғылыми
принциптерімен
таныс
-
тыру, балалардың жас ерекшеліктерін ескеру.
Л.В. Занков дидактика
мәселелерін зерттеуші
ғалым. «Дидак
-
тика
және өмір» атты еңбегінде мектептің оқушыны дамытуына ба
-
са назар
аударып, эксперименттік оқыту принциптерін, осы бағытта
-
ғы
мектеп 
тәжірибесінің нәтижелерін ашып
көрсетті. Л.В. Занков 
1963-
1967 жылдар 
аралығында төрт жыл бойы эксперимент жүргізілді. Оның нәтижесінде 
бастауыш сыныптырда оқытудың мынадай прин
-
циптері, яғни ұстанымдар 
анықталды: 
Оқытудағы


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   202   203   204   205   206   207   208   209   ...   301




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет