Таусоғарова А

Апта Тақырыптың аталуы

жүктеу/скачать 0,57 Mb.

бет	2/33
Дата	14.03.2023
өлшемі	0,57 Mb.
	#74205

1 2 3 4 5 6 7 8 9 ... 33

Апта	Тақырыптың аталуы	Сағат саны
Бағасы
1 Модуль. Когнитивтік лингвистиканың теориялық негіздері
1	1 дәріс Кіріспе. Когнитивтік лингвистиканың ғылым ретіндегі өзіндік ерекшеліктері	1
	1 Семинар. Когнитивтік лингвистика – когнитивизм негізінде қалыптасқан антропоцентристік парадигма.	2	5
	1 СӨЖ. Когнитивизм, когнититология терминдерінің түсініктері. Тілдің когнитивтік аспектілері. «Тілтану» парадигмасының қалыптасуы.	1	7
2	2 дәріс. Когнитивтік лингвистиканың қалыптасуы: шығу арналары, кезеңдері мен міндеттері.
	2 Семинар. Когнитивтік лингвистиканың негізгі ұғымдық аппараты, терминдер жүйесі.	2	5
	2 СӨЖ. Тіл – әлем – сана арақатынасы туралы көзқарастар.		7
	3	3 дәріс. Когнитивтік үдерістер және тілдің танымдық рөлі.
	3 Семинар. Тілдік бірліктердің танымдық парадигмасы.	2	5
3 СӨЖ. Когнитивтік ғылым және оның басқа ғылымдармен байланысы. Сөз өнері – таным өзегі. Халықтық психология – этнотаным негізі.		7
2 Модуль Концепт жүйесінің тілдегі көріністері
4	4 дәріс. Когнитивтік лингвистикадағы ғылыми қағидалардың бастамалары.
	4 Семинар. Когнитивтік лингвистикадағы концепциялар мен тіл теориясы.	2	5
	4 СӨЖ. Әлем бейнесі және әлемнің тілдік бейнесі түсініктері туралы көзқарастар.		7
5	5 дәріс. Когнитивтік лингвистика және әлемнің тілдік бейнесі.
	5 Семинар. Тіл – адамның әлем туралы білімінің өмір сүруі мен қалыптасуының тәсілі.	2	5
	5 СӨЖ. Тілдік сана құрылымы. Концепт және концепт құрылымы.		7
6	6 дәріс. Концепті – когнитивтік лингвистикадағы базалық ұғым. Концептіні талдау әдістемесі.
	6 Семинар. Концепті – түрлі дәуірлердегі мәдени өмірдің тұнбасы.	2	5
	6 СӨЖ. Жан базалық концепті ретінде сипаттау, концептуалдық талдау.		7
7	7 дәріс. Концепті құрылымы және оны сипаттау әдістемесі. Семантикалық талдау және концептуалдық талдау. Фразеологизмдердің танымдық негіздері.
	7 Семинар. Фразеологизмдердің концептуалдық талдауы.	2	5
	7 СӨЖ. Қазақ тіліндегі түр-түс атауларының когнитивтік семантикасы. Эмоция атауларының иррационалды сипаттары		7
	1 Аралық бақылау.		16
			100
3 Модуль Когнитивтік лингвистика: білім - адамның ерекше ұйымдасқан ақпарат жүйесі
8	8 дәріс. Концепті типтерінің сипатталу ерекшеліктері және білімнің танылу формалары.
	8 Семинар. Адам санасында білімнің ұйымдасу формалары, ақпараттың өңделу механизмі. Фреймдер – когнитивтік үдеріс ретінде	2	5
	8 СӨЖ. Ислам А. Ұлттық мәдениет контексіндегі дүниенің тілдік суреті // Филол.ғ.д. ... дисс-я. – Алматы, 2005.		7
9	9 дәріс. Білімді концептуалдау тәсілдері. Ассоциативтік эксперимент тілдік сананы зерттеу әдісі ретінде.
	9 Семинар. Семантикалық желі – когнитивтік үдеріс ретінде.	2	5
	9 СӨЖ. Жалпы тілдік фактілер – танымдық тәжірибе нәтижесі.		7
10	10 дәріс. Э. Роштың прототиптер туралы теориясы. Құс категориясы прототипінің анықталуы теориясы.
	10 Семинар. Прототип белгілі бір категориядағы эталон мүше ретінде.	2	5
	10 СӨЖ. Ұлттық және базалық концептілер. Тағдыр базалық концепті ретінде сипаттау, концептуалдық талдау.		7
11	11 дәріс. Р.Лангакердің когнитивтік қағидалары және дәстүрлі семантика мен когнитивті семантика.
	11 Семинар. Дәстүрлі семантика мен когнитивті семантика.	2	5
	11 СӨЖ. Жол ұлттық-мәдени концепті ретінде сипаттау.		7
12	12 дәріс. Әлемді танудағы ана тілінің рөлі туралы Э.Сепир және Б.Уорфтың гипотезасы.
	12 Семинар. Ұлттық мәдениет контексіндегі дүниенің тілдік суреті.	2	5
	12 СӨЖ. Метафораның когнитивтік теориясы Тіл біліміндегі таным теориясының универсалды сипаты.		7
13	13 дәріс. Фреймдер білім репрезентациясының құрылымы ретінде.
	13 Семинар. Ментальды модельдер: фреймдер және метафораның тілдік болмысы, концептуалды метафоралар.	2	5
	13 СӨЖ. Жыраулар поэзиясы: дүниенің жаратылу концептісі. Фон және фигура.		7
14	14 дәріс. Дискурс және нарративтер - ұлттық мәдениетті тұжырымдаушы компоненттер. Адам санасында білімнің ұйымдасу механизмдері: схема, предикативтілік, логика, ой суреттер, сценарийлер т.б.
	14 Семинар. Саяси дискурс: ұлттық тілдік сана және семантикалық гештальттар.	2	5
	14 СӨЖ. Қазақ тілдік санасындағы жалғыздық // жекелік концептілері.		7
15	15 дәріс. Қазақ тіл біліміндегі қазіргі когнитивтік парадигмалар.
	15 Семинар. Қазақ тіліндегі түр-түс атауларын когнитивтік аспектіде зерттеудің ерекшеліктері.	2	5
	15 СӨЖ. Дискурс және дискурсивті талдау ұғымдары.		11
	2 Аралық бақылау		100
	Емтихан		100
	Барлығы		300

ДӘРІСТЕРДІҢ ҚЫСҚАША МАЗМҰНЫ
СЕМИНАР ЖӘНЕ ӨЗДІК ЖҰМЫС ТАПСЫРМАЛАРЫ
№ 1 дәріс
Тақырыптары: Кіріспе. Когнитивтік лингвистиканың ғылым ретіндегі өзіндік ерекшеліктері

Когнитивизм - адам санасындағы менталды үдерістерді басқаратаын жалпы қағидалар туралы ғылым.
Когнитивтік ғылым және когнитивтік лингвистиканың өзара байланыстары.

Білім және ақпарат: когнитивтік үдерістер. Когнитивизмнің зерттеу нысаны адам ақыл-ойы, санасы және солармен байланысты менталды үдерістер. Қазір “когнтивизм” термині аясында келесі мәселелер қарастырылады: а) адамның “ойлау механизмін” зерттеу бағдарламалары; ә) әр түрлі каналдар арқылы адам миына түсетін ақпараттарды өңдеу үдерістерін зерттеу; б) әлемнің менталды моделінің құрылымы; в) әр текті когнитивтік актілерді қамтамасыз ететін жұйелердің құрылысын; г) табиғи тілде баяндалған ойларды адамның және компьютерлік бағдарламалардың қалыптастыруы мен түсінуі; мәтінді түсінуге және тудыруға қабілетті компьютерлік моделдердің жасалуы; д) ойлау актілеріне қызмет ететін психикалық үдерістердің түрлері.
Адамның когнитивті дүниесі оның қылығы мен әрекеті арқылы зерттеледі. Бұл орайда тіл белсенді рөл атқарады. Тіл адамның кез келген әрекетінің ойлау жүйесін, мотивін т.б. танытады. Сөйтіп, когнитивизм Адамды әрекет етуші, және белсенді ақпарат тудырушы және қабылдаушы ретінде қарастырып, бұл процестер барысында, яғни ойлау қызметінде анықталған схема, бағдарлама, жоспар, стратегияларды басшылыққа алатынын түсіндіреді.
Дж. Миллер когнитивистиканың туған күні деп ХХғ. 50 ж. өткен ақпараттар теориясы туралы симпозиумды атайды. Осы кездерде американ профессоры Дж. Бруннер когнитивті үдерістер табиғаты туралы дәріс оқиды. Дж. Миллер және Дж. Бруннер 1960 жылы Гарвард университетінде когнитивтік зерттеулер орталығын ашады.
ХХ ғ.ортасында баланың тілді меңгеруін бақылау барысында кейбір ойлау үдерістерін анықтауға байланысты жол ашылады. Онда балалардың өз ана тілін меңгеруде біртекті әдіске сүйенетіні, әмбебап алгоритм бойынша жүзеге асатыны, яғни баладағы “ішкі грамматика” ережелер нәтижесі екені түсініледі. Баланың өз ана тілін меңгеру үдерістерін зерттей келе, ғалымдар ондағы ережелердің тілдік емес әрекеттерді басқаратын ережелерге ұқсас екені туралы тұжырымға келді.Бұл сияқты негіздемеге сүйенетін когнитивистика әдістемесі лингвист әркектімен үндес келеді, себебі лингвист мәтінді түсіндіре келе, оның дұрыстығының, сөйлемінің мәнділігінің себебін талдайды.
Когнитивтік лингвистика когнитивизм негізінде адамға бағытталған парадигма аясында пайда болды. ХХ ғ.аяғында адамның танымдық қызметіндегі тілдің орны қарастырыла бастады. Адамның танымдық қызметі нәтижесінде оның миына келіп түскен ақпараттардың тілдік формада тіркелген көріністері ғана когнитивтік лингвистиканың зерттеу нысаны болады.

Әдебиеттер:
1. Манкеева Ж. Қазақ тілін зерттеудің когнитивтік негіздері // Тілтаным, 2001, №4.
2. Маслова В.А. Когнитивная лингвистика. –Уч.пособие. М., 2004. 3. Демьянков В.З. Когнитивная лингвистика как разновидность интерпретирующего подхода // ВЯ,1994, № 4.-с. 17-33.
4. Алпатов В.М. Об анртопоцентричным и системопоцентричном подходах к языку // ВЯ. М., 1993. № 3.

жүктеу/скачать 0,57 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 2 3 4 5 6 7 8 9 ... 33