2. Жак Деррида. Университет шәкірттерінің көзімен Деррида жазу сөзінің бұлдырлығына, көп мағыналылығына және өзгешелігіне сөйлеудің анықтығы мен біртұтастығын қарсы қойды. Жазу сөзі жазушыдан бөлініп дербестенсе де ол кез келген уақытта оқуға болатын, мағынасына талдау жасап, жаңа мағына қосуға болатын нәрсеге айналады, бұл жазудың шексіз өзгеше мағынада түсінуге болатын жүйе ретінде өмір сүру үшін жаратылғанын көрсетеді деп есептеді.Деррида сөйлеудің жазудан басымдығын терістегенде қандай да бір абсолюттілік ұғымын сынады. Сөйлеу де, жазу да – белгілер. Олар пайдалы, себебі, оларды қайта-қайта қолдануға болады; біз ақиқат, бастапқы қатысуға немесе мағынаға ешқашан жақындамаймыз, яғни тіл – жартылай қатысу және жартылай қатыспау деп қорытындылауға болады.
Бүгін университет туралы қалай айтпауға болады? Мен сұрақты теріс түрде қоямын: "қалай емес...?"Яғни, оның негізі бар. Бір жағынан, бүгінде қандай да бір пән бойынша біздің жұмысымызды осы жұмыстың саяси және институционалдық шарттары туралы ойланудан ажырату бұрынғыдан да қиын. Рефлексияның бұл түрі сөзсіз; ол ешқандай жағдайда білім беру мен ғылыми зерттеулерді сыртқы толықтырумен шектелмейді: ол еніп кетуі керек, сонымен қатар университет жұмысының тақырыбына, нормаларына, процедураларына және мақсаттарына сезімтал түрде әсер етуі керек. Яғни, бұл туралы айту мүмкін емес. Екінші жағынан, менің сұрағым " қалай емес... ?"бұл жерде Сіздерге ұсынғым келетін келесі алдын-ала ойлардың теріс, дәлірек, алдын-алу сипаты туралы айтады. Шынында да, мен алдағы талқылауларға дейін университет туралы қалай сөйлеспеу керектігін айтуға тырысқым келеді; алдын — алу керек типтік қауіптерді анықтаңыз: олардың кейбіреулері түпсіз қуыс түрінде, басқалары қорғаныс шебінде. Бүгінгі таңда университеттің "болмыстың ақылға қонымды негізі" деп атауға болатын нәрсе бар ма? Сұрақтың формасы кездейсоқ емес: француз идиомасы (raison d ' etre) мұнда ең жақсы сәйкес келеді. Екі-үш сөзде мен айтқанның бәрі көрсетілген:" негіз"," болу"," ақыл", яғни университеттің мәні оның ақыл мен болмысқа қатынасы; сонымен бірге-соңғы себеп пен түпкі мақсат, қажеттілік, Ақтау, мағынасы, миссиясы, сөзі, мақсаты Университет. "Болмыстың ақылға қонымды негізі" болу дегеніміз-болмыстың негіздемесі, мағынасы, түпкі мақсаты деп айтқан.
Қорыта айтқанда университеттік білім көпғасырлық тарихи дамуды бастан кешкендігін көреміз. Бұл орайда университеттер əлеуметте барлық елдер мен халықтардағы ғылым мен мəдениетте болып жатқан өзгерістерге ықпал етіп отырды.Бұл мəселенің генезисін анықтау жоғары мектеп оқытушысын дайындауға бағытталудағы университеттік білімді дамытудың ғылыми негіздерін теориялық-əдістемелік негіздеу мен жаңаша ұғындыруға мүмкіндік берді. Университеттік білімді ғылыми негіздеу философиялық, диалектикалық əдіске жүгінуді талап етеді.