Тележүргүзүшілердің сөзді жеткізү техникасы: тілдік нормалар Жоспар
жүктеу/скачать 24,95 Kb.
|
|
Тележүргүзүшілердің сөзді жеткізү техникасы:тілдік нормалар Жоспар 1 Тележүргүзүшілердің сөйлеу техникасы 1.1 Ақпаратық техниологиялар жағдайындағы тележүргүзүшілердің сөйлеу дағдылары 1.2 шешендік өнердің теле журналистикадағы орыны мен рөлі;сөйлеу әсері 2 Тележурналисінің имиджін қалыптастыруы 2.1 Отандық шетелдік тележүргүзүшілердің тәжірбиесіне салыстырып талду 2.3 Тележүргіүзүшінің тәжрбиедегі біліктілігі (Парасат Студиясының аясында. Кірспе Жумыстың мақсатты.................................................................................................... Журналистің шешендігін анықтау.................................................................................. Шешендігін және Журналистің сөйлеу мәдиниетін анықтау ..................................... Журналист өз имиджін қалай қалыптастырды.............................................................. Шетел ақпаратық құралдарының Отандық Бақ айырмашылығы ............................... Тақырыптың өзектілігі ..................................................................................................... Тақырыптың мақасаты............................................................................................... ..... Қолданылған әдибиеттер тізімі.................................................................................. 1 Жрналистің сөз байлығы орасан қолайлы, жазуы орнықты. Әр алуан заңдылықтары нормаға айналды. Қазақ тілінің де өзге тілдер сияқты екшеліп тұрақталған заңдылықтары бар. Ол заңдылықтар сөздерді дұрыс таңдау, орнымен жұмсау, яғни лексикалық заңдылықтар. Сонымен қатар сөздерді бір-бірімен дұрыс байланыстырып, сөйлемдер құрастыра білу немесе грамматикалық заңдылықтар, дұрыс айту заңдылықтары: сауатты жазу заңдылықтары секілді бірнеше салаларды қамтиды. Қазақ тіліндегі кейбір сөздердің жеке тұрғандағы дыбысталуы мен сөйлеу актісіндегі айтылуы әрдайым бірдей болып келмейді. Сол сияқты сөздердің жазылған түрімен анық оқылуы да бірдей болмайды. Сондықтан мәнерлеп сөйлеу өнері болашақ тәрбиешіден сөйлеу техникасын толық меңгеруді талап етеді техникамен сөйлеу ондағы сұқбатасып отырған адамның көңілін тауып өз сөзін еркін жеткізү өз сөзін тілбайлығымен дұрыс жеткізіп сұқбатасыушы мен де халықада ұнамды,жағымды болуы керек. сөйлеу техникасын шебер пайдаланып өз сөзін мағыналы жәнеде ыңғайлы жеткізілгені құба құп. 1.1 Ақпараттық нарықта алға қойған мақсаттарға қол жеткізу үшін саяси субъектілер қолданатын әртүрлі әдіс-тәсілдер мен техникалар. Ақпарат ағындарын анықтайтын, коммуникаторлар мен рецепиенттер әрекеттерінің мақсаттары мен тәсілдерін, қарым-қатынас стилін, басқа да ақпараттық іс- әрекеттер параметрлерін айқындайтын жүйелер ретінде мыналарды атауға болады: шешім қабылдау, сайлау кампанияларын жүргізу, халықаралық және ішкі саяси дағдарыстарды реттеу және т.б. Ақпараттық технологиялардың мазмұны, көп жағдайда, оның ақпарат нарығындағы әрекетінің стратегиясы мен тактикасына байланысты. Ең негізгілері ретінде мемлекеттің ақпараттық әрекеттеріне және оның органдарының, басқару бөлімдерінің жұмысына сапалық шектеу қоятын төмендегідей ұстанымдарды атауға болады: мемлекеттің алға қойған мақсаттарына халықтың жаппай бұқаралық қолдау көрсетуі және оларды жүзеге асыруда жұртшылықты жұмылдыру ("талаптандыру", "сезімді ояту" стратегиясы);оны орындауға аса күш жұмылдырмай-ақ, қандай да бір мәселенің шешімін қабылдауда ұстанған өз ұстанымы жайынан қоғамды хабардар ету ("қоғаммен байланысты үзбеу" стратегиясы);бағыныңқы төменгі құрылымдарға және басқару органдарына қызметтік тұрғыдағы шешімдерді жүзеге асыру үшін арнайы нұсқауларды тарату ("қызметтік" стратегия);қабылданған және жүзеге асырылып жатқан шешімдерді бақылау ("бақылау" стратегиясы);қандай да бір әлеуметтік мәселелерді талқылауда мемлекеттік, саяси және қоғамдық ұйымдар мен бірлестіктер белсенділігін үйлестіру ("күштер тепе-теңдігі" стратегиясы);саяси тәртіп және басқару түрінің жағымды бейнесін қалыптастыру, соған сәйкес оппозицияның сыны ("имидж қалыптастыру" стратегиясы);қоғамдық пікірді тәртіпке қолайсыз әлеуметтік мәселелерді талқылауға барғызбай, көңілін аулау ("назарын басқаға аудару" стратегиясы).Ӏс жүзінде мемлекет қызметіне ақпараттық стратегиялар және олармен байланысты техникалық міндеттер кедергі туғызуы да мүмкін. Сөйлеу техникасы дыбыстау мүшелерінің қызметімен тығыз байланысты. Сөйлеу техникасына жақсы жаттықпаған адам шығарма мәтінін тыңдаушысына мәнерлеп жеткізе алмайды. Мәнерлеп сөйлеп оқи білу үшін тілдің дыбыс шығаратын мүшелерінің қызметін жақсы білу қажет. Сөйлеу дыбыстарын шығарудағы, жасаудағы дыбыстаушы мүшелердің қызметін артикуляция деп атаймыз. Дыбыстау мүшелері немесе сөйлеу аппаратына өкпе, тамақ, көмей, дауыс шымылдығы, тамақ қуысы, ауыз қуысы, мұрын қуысы, тіл, кішкене тіл, тіс, ерін, иек жатады. Дыбыстау мүшелерінің ішіндегі ең негізгісі - өкпе. Өкпеден шыққан ауа тыныс алатын кеңірдектің өкпеге қосылатын тармақтарымен тамаққа одан көмейге, көмейден жұтқыншақ қуысына келеді. Жұтқыншақ қуысына келген ауа одан әрі не ауыз қуысы, не мұрын қуысы арқылы өтеді. Өкпе 2 таран қолқа арқылы кеңірдекпен жалғасады және өкпе ауаны ішке тартқанда кеңейіп, ауаны сыртқа шығарғанда демеп отырады. Тіліміздегі дыбыстар өкпедегі ауаның сыртқа шығуымен байланысты жасалады. Сөйлеу процесінде ауа өкпеден біртіндеп баяу шығып, өкпеге бірден тез енеді. Келесі дыбыстау мүшелерінің бірі – тамақ. Ол кеңірдектің жоғарғы тұсына орналасқан. Ал, дыбыстар жасауда басты роль атқаратын дауыс шымылдығы көмеймен байланысты. Дауыс шымылдығының керіліп тұруынан діріл пайда болып, үн шығады. Дауысты дыбыстар осы дауыс шымылдығындағы дірілден жасалады. Ал үнді дауыссыз дыбыстармен ұяң дауыссыз дыбыстар айтылған кезде дауыс шымылдығы сәл ғана керіліп, діріл өте аз болады. Қатаң дауыссыздарды айтқанда дауыс шымылдығы жиырылып тұрады да ешқандай діріл пайда болмайды. Сондықтан ол дыбыстардың құрамында үннің ешқандай қатысы жоқ. Ал кейбір дыбыстардың айтылуында ауыз қуысы мен мұрын қуысы жаңғырық қосады. Сөйтіп кейбір үнді дауыссыз дыбыстар мұрын қуысы арқылы жасалады. Ал дыбыстардың басым көпшілігінде ауыз қуысы айрықша қызмет атқарады. 1.2Әр түрлі себептер бойынша шешендік сөздердің көптеген жіктелуі бар.Сонымен қатар, сөйлеудің мақсаты негізгі болып табылады – одан кейін спикер уақытты, форматты, презентацияның болуы немесе болмауын және тағы басқаларды таңдайды және таңдайды.Көпшілік алдында сөйлеген сөзінде сөз сөйлеушінің өзіне қоятын ең басты сұрағы - "осы сөз арқылы Мен қандай мақсатқа қол жеткізгім келеді?». Әрі бар тұруы тиіс емес, жалпы пікірталастар, ал тиіс таза және түсінікті.Көпшілік алдында сөйлеу: олар қандай Боладыted сахнасында ер адам, біз бірінші Ted конференциясын ұйымдастыру кезінде Ted идеологы және кураторы Крис Андерсонмен болған қайғылы жағдайды мысалға келтіреміз: "спикерлердің бірі өз сөзін осылай бастады: "осы жерге бара жатып, Мен сізге не айту керектігін ойладым..." содан кейін болашақ туралы бірқатар бақылаулар мен ойлар айтылды. Қызықты ештеңе жоқ. Түсіну қиын болатын ештеңе жоқ. Ешқандай мәлімдеме жоқ. Аян жоқ. Ештеңе, мүлдем ештеңе жоқ. Тыңдаушылар сыпайы сөйледі, бірақ олардың ешқайсысы өздері үшін жаңа ештеңе білмеді".Жарнама ана тіліне айналған және онлайн курстар Джордж Мартиннің "Тақтар ойынымен" танымал бола алатын әлемде көпшілік алдында сөйлеу бос болмайды. Барлығы жаңа идеямен кетіп, жиырма минут бұрын сол орындықта отырған адамнан жақсы болғысы келеді.Бірде итальяндық жазушы және Болон университетінің профессоры Умберто Эко: "біз тек өзіміз үшін бір нәрсені жазамыз: сатып алу керек нәрсені ұмытып кетпеу үшін сатып алу тізімі, бірақ дүкеннен оралып, оны қажетсіз етіп жыртып тастаңыз. Біз кез-келген басқа мәтінді біреуге айту үшін жазамыз".Барлығы мақсаттан басталады, бірақ бәрі кейінірек оған бағынады. Ол қандай болуы мүмкін? Олардың мақсаты-аудиторияның пікірін өзгерту немесе түзету.Мысал ретінде біз Мерил Стриптің "Алтын глобус" сыйлығының 74-ші рәсімінде әйгілі сөйлеген сөзінің үзіндісін келтіреміз, онда актриса Голливудтың этникалық әртүрлілігі, еркін баспасөздің рөлі және биліктің әлеуметтік жауапкершілігі туралы айтты: "Сара Джессика Паркер Огайо штатындағы жеті-сегіз баланың бірі болды. Эми Адамс Италияда дүниеге келген. Натали Портман Иерусалимде дүниеге келген. Олардың туу туралы куәліктері қайда? Әдемі Рут Негга Эфиопияда дүниеге келді, менің білуімше Ирландияда өсті және Вирджиниядан келген провинциялық қыздың рөліне ұсынылды. Райан Гослинг, барлық жағымды адамдар сияқты, канадалық. Ал Дев Пател Кенияда дүниеге келді, Лондонда өсті, ал қазір бұл рәсімде Тасманияда өскен Үнді рөлінің арқасында. Голливудты сырттан келгендер мен шетелдіктер көп. Егер сіз олардың барлығын қуып шығарсаңыз, футбол мен аралас жекпе-жектен басқа ештеңе болмайды, бұл өнер емес".Meril Strip эмоционалды сөйлеумерил Strip есту арқылы оңай қабылданатын қысқа сөйлемдерді, аудитория есте сақтау қабілеті мен сөйлеудегі эмоционалдылықты оңай елестете алатын танымал адамдарға сілтемелерді қолданады – мұның бәрі тыңдаушыларға даулы мәселе бойынша спикердің көзқарасын қолдауға мүмкіндік береді. Олардың мақсаты-аудиторияның эмоционалды реакциясын ояту, оны шабыттандыру және жетістіктерге итермелеу.Адамдарды сандар емес, әңгімелер ынталандырады. Сторителлинг-бұл фактілерді белгілі бір ретпен құру, ұтымды эмоционалды түрде кию. Адамның жады дәрістер ұмытылып, әңгімелер жадында қалады, әсіресе егер олар тыңдаушыға қандай да бір жолмен қосылған болса.02. Мотивациялық сөйлеу: Гарвард түлектерінің алдындағы Уинфри, Опра Уинфри Гарвард түлектерінің алдында сөйлеген сөзінде: "Мен өз мансабымда 35000-нан астам сұхбат жүргіздім. Камера өшірілген сайын, бағдарлама қонағы маған бұрылып: "бәрі жақсы болды ма?“. Мен мұны президент Буш пен Президент Обамадан естідім. Мен мұны кейіпкерлер мен үй шаруасындағы әйелдерден естідім. Сіз қандай биіктерге жететініңіз маңызды емес. Бір сәтте сіз міндетті түрде сүрінесіз, өйткені жолақ үнемі көтеріліп тұрады. Егер сіз үнемі жоғары және жоғары деңгейге ұмтылсаңыз, Икар мифі қалай болжайды, бір сәтте сіз төмен түсе бастайсыз. Бұл кезде мен сіздің білгеніңізді және есте сақтағаныңызды қалаймын: сәтсіздіктер жоқ. Сәтсіздік-бұл өмір сізді бағытты өзгертуге сендіруге тырысатын әдіс". 2.150 жылдық тәжірибесі бар Журналист, 27 жыл бойы" Коммунизм Жолы " газетінің бас редактор.Бұрынғы журналистер жоқ. Нұрхаир Телеуов журналистикада 1950 жылдардан бастап жұмыс істейді. Мектеп қабырға газетінің редакторы 27 жыл бойы рекордты басқарған ірі облыстық БАҚ-тың бас редакторы болды.Қазір 89 жасында ол облыстық газеттерге мақалалар жазуды жалғастыруда, КСРО Журналистер Одағының, "Правда" газетінің, "Журналист" журналының, "Комсомольская правда"газетінің алғыс хаттарымен марапатталды.Міне, оның шығармашылық жолының негізгі кезеңдері:Нұрхаир Телеуов 1929 жылы 20 ақпанда Батыс Қазақстан облысы, Фурманов ауданы, Балықты ауыл кеңесінде (Әлімбек ауылы) дүниеге келген.1947 жылы Қазақ мемлекеттік университеті журналистика факультетіне оқуға түсті. С.М. Киров Алматы қаласында. Университетте партияға қосылды, партия тобының хатшысы болды.1952 жылы оқудан кейін Батыс Қазақстан облыстық газетіне жұмысқа орналастыкорреспондент, содан кейін хаттар және жаппай жұмыс бөлімінің меңгерушісі. Обкомның шақыруымен лекторлық топты басқарды. Екі тілде жарық көруіне байланысты облыстық партия комитетінің "үгітші дәптері" оның редакторы болды.1958 жылы КОКП ОК хатшылығының шешімі бойынша Мәскеу жоғары партия мектебінің тыңдаушысы болып қабылданады.1960 жылы Мәскеудегі оқу елшісі Оралға оралып, облыстық газеттің идеология бөлімінің меңгерушісі болып жұмыс істей бастады.1962 жылы Батыс Қазақстан өлкесінің құрылуына байланысты, Өлкелік партия комитетінің аппаратында идеологиялық бөлімге жұмысқа шақырылды.1964 жылы өлкелік радиотелевидение комитеті төрағасының орынбасары болып жұмыс істеді.1965 жылдың қаңтарында Ақтөбе облыстық партия комитетінің пленумына сайланды, 2 ақпанда бюрода облыстық газеттің редакторы болып бекітілді. Басылымды 27 жыл басқарды - бір жерде рекордтық редакторлық тәжірибе. 1974 жылы өзі басқарған "Коммунизм Жолы" газеті "Құрмет Белгісі"орденімен марапатталды.Екі Еңбек Қызыл Ту орденімен, екі "Құрмет Белгісі", "Республиканың еңбек сіңірген мәдениет қызметкері" ордендерімен, алтын және Күміс медальдармен, сондай - ақ "1941-1945 жылдардағы Ұлы Отан соғысы жылдарындағы қажырлы еңбегі үшін"ең құнды медалімен марапатталды. КСРО Жоғарғы Кеңесі Төралқасының Жарлығымен 15 жасында " тың және тыңайған жерлерді игергені үшін "медалімен, ҚР бірнеше медальдарымен, көптеген грамоталармен, дипломдармен және алғыс хаттармен марапатталған.Газетте ширек ғасырдан астам уақыт жұмыс істеген кезінде облыстық партия комитетінің құрамына кірді, облыстық Кеңестің депутаты, КСРО Журналистер Одағының мүшесі: Қазақстан Журналистер одағы президиумының мүшесі: КСРО және Қазақстан Журналистер Одағының барлық Съездеріне қатысты. Журналистер Одағы сыйлығының лауреаты.Ақтөбе облысы бойынша Қазақстан халқы кіші ассамблеясы ақсақалдар кеңесінің төрағасы. 2017 жылы облыстық журналистік ұйым Ақтөбе облысы газеттерінің қызметкерлері үшін жыл сайынғы Нұрхаир Телеуов атындағы сыйлықты тағайындады. Нұрхаир Телеуов газетке 27 жылын газетке арнаған Бұндағы менің айтайын дегенім Қр дағы газетің осал тусы баршылық Газетте істейтін журналистердің көбі шығармашылықа бейімделмеген ақпаратары бірінікін бірі көшірілген жайтар бар оны өліп талып бара жатсада жоқа шығаралмайды Мықтыларыда бар әрине көпке топырақ шашыуға болмайды бірақ жастардың шығармашылақа мән бермеуі не болса соны жзатындары өсу үшін өкіметті мақтап газет болсын телеарна болсын жемқорлықа жол беретін дер де аз емес шығармашылығы мықты нағыз журналистер солардың кесірінен арта қалатыны жумыс таба алмай жатқандары да бар ондағы айтпақ ой Жемқорлықтың кесірінен және өкіметтең қауылысымен жаңалықтар ды шығаратын телеарналар Халықтың мұң мұқтажын айтудың орынына дөйдалаға кететін телеарналар баршылық Бұл жкрдкгі түиін жемқорлық.kazak tv 100 пайыз орыша хабар таратады havar 24 100 үкіметті мақтайды негізі дұрыс жақсының жақсысын аит нұры тасысын.Қысқасы Қазақыстан өздерінің тәлім тәрбие беретін ұлтын танытатын бағдарлама шығарудың орынына қайдағы Қалаулым Және үнді түрік корей кинолары Шынын аитқанда корейдің тарихи кинолары біздің ата бабаамыздан да асып кетті өзіміздің тарйхты насихатаудың орынына басқа елдің тарихын насихатап бәйік боп жүрміз. Мықты журналист болмағанан кейін Бақ дамыуы қыйын. Бұрындары рұханый сана дәстүрімізді насихатаитын Мәдиниет Асыл аран сынды. Ток шоу Айитуға оңай Қаракет Мәселе деген дердңі орынына Қалаулым Қосылайық Казлаип деген пайда болды сонда олардың қайда бара жатқаны. 2.3 Мен алғаш парасата істегенімде камераны қалай устау керектігін қалай сөйлеу керектігін уирендім басынада қыйын болды тамақ қырылдап сөз умутып қалыу қалай алып шығам деген ой болды быркақ өзімнің талпынғанымның арқасында бәрі оп оңай болды бырақта ең басты міндеттім оператыр болу ед бірте бірте оперотырлықты уйрендім қай сәтерді жылдам устап алыу керектігін уирендім жалпы журналист болам деген адам өзінің сөзі дурыс болуы керек ойы ушықыр адамен қарым қатынасы жоғары өз бетімнен сұрақ қоя алатын кімен қалай сұрақты қою ушін бір қарап ақ зерттеп алатын адам болуы керек. Қолданылған Әдибиеттер тізімі. https://kk.wikipedia.org/wiki/ https://presium.pro/blog/public-speaking-guide https://kazedu.com/referat/201522 жүктеу/скачать 24,95 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|