Игіліктің пайдалылығы (utility) – оның қайсыбір қажеттілікті қанағаттандыру қабілеттілігі, яғни адамдардың нақты субъективті (жеке) қажеттіліктерін қанағаттандыратын қасиеттерінің бары
Пайдалылық сипаттамалары
Пайдалылықтың физикалық формасы жоқ. Ол тұтынушының санасында болады.
Пайдалылық әр қашан пайдалы бола бермейді
Пайдалылық әрқашан ұнамды, жағымды бола бермейді.
Пайдалылық пен қанағаттану екі түрлі ұғым.
Жалпы және шекті пайдалылық
Жалпы пайдалылық – біртіндеп иеленген игілік бірліктерінің барлық жиынтығынан пайдалылықтардың жинақталған сомасы. Ол TU – total utility деп белгіленеді.
Игіліктің қосымша (келесі) бірлігінен тұтынған жалпы пайдалылықтың өсімі шекті пайдалылық деп аталады.
Жалпы және шекті пайдалылық
где
TU – жалпы пайдалылық
QA, QB, …QZ – тауарларды тұтыну (A, B,…Z) белгілі бір уақытқа сәйкес
Пайдалылық функциясы
Пайдалылық функциясы – игілікті тұтынуы өскен сайын пайдалылықтың азаюын көрсететін функция: U= f(Qi), мұнда U– игіліктің пайдалылығы, Qi – игіліктің келесі сандары
Шекті пайдалылықтың кему заңы
Шекті пайдалылықтың динамикасы (даму, өзгеру барысы) азаятын шекті пайдалылығы заңына тәуелді:
игіліктің әр келесі бірлігінің, алдынғыға қарағанда, қажеттілігі аздау, яғни игіліктің әр қосымша бірлігінің шекті пайдалылығы азаяды.
Бюджеттік шектеу
тұтынушының қолы жететін тауарлар жиынтығын көрсететін сызық бюджеттік сызық (бағалар сызығы) деп аталады