Термодинамика, фазалық тепе-теңдіктер.
! Химиялық термодинамика зерттейді:
*+химиялық энергияның электрлік, жылулық, механикалық, беттік және т.б. түрлеріне айналуының негізгі заңдылықтарын.
* химиялық реакциялардың жылдамдықтары.
* химиялық процесстің өту механизмін.
* жекеленген заттардың химиялық қасиеттері.
* тепе-теңдіксіз жүйелер.
! Ашық термодинамикалық жүйе қоршаған ортамен алмасады:
*+қоршаған ортамен массасымен және энергиясымен алмасады.
* қоршаған ортамен энергиясымен алмаспайды.
* қоршаған ортамен массасымен де, энергиясымен де алмаспайды.
* қоршаған ортамен энергиясымен алмасады, массасымен алмаспайды.
* қоршаған ортамен массасымен алмасады, энергиясымен алмаспайды.
! Гетерогендік жүйе:
*+екі және одан да көп фазалардан тұрады.
* Әр нүктесінде бірдей қасиеттері болады.
* Біртекті. * бір фазалық.
* ішінде бір немесе бірнеше бөлу беті болмайды.
! Гомогендік жүйедегі фазалар саны φ:
* φ=0. *+φ=1. * φ>1. * φ=2. * φ>2.
! Гетерогендік жүйедегі фазалар саны φ:
* φ=0. * φ=1. *+φ>1. * φ<2. * φ<2.
! Гомогендік термодинамикалық жүйе:
* бірнеше фазадан тұрады.
* жүйе ішінде бөліну беті болады.
*+әрбір нүктесінде қасиеттері бірдей және бір фазадан тұрады.
* әрбір нүктесінде қасиеттері әр түрлі.
* Біртексіз.
! Келтірілген термодинамикалық параметрлердің ішінен термодинамикалық функцияларды таңдаңыз:* m. * V.
*+H. * Р. * C.
! Келтірілген термодинамикалық параметрлердің ішінен термодинамикалық
функцияларды табу керек:* V. *+S.
* T. * m. * P.
! Интенсивтік термодинамикалық параметрлерді таңдаңыз:* m. * n.
*+C. * U. * V.
! Тек экстенсивтік термодинамикалық параметрлерді таңдаңыз:* T, m, H, S, U.
* m, V, T, G, F. * U, S, F, p, C.
* C, V, p, T, m. *+m, V, U, H, G.
! Тікелей өлшенетін келесі термодинамикалық параметрлер:* +масса.
* Энтальпия. * ішкі энергия. * Энтропия.
! Келтірілген термодинамикалық жүйелерден гетерогендік жүйені табыңыз:
* кристалл тұзы.
* қанттың судағы қанықпаған ерітіндісі.
* натрий хлоридінің судағы қанықпаған ерітіндісі.
* глюкозаның судағы ерітіндісі.
*+жүйе: сұйық су – мұз.
! Жабық термодинамикалық жүйелерді таңдаңыз:* Адам. * Өсімдік.
*+суыған тас. * Әлем. * Жасуша.
! Ашық термодинамикалық жүйені таңдаңыз:* суыған пеш.
* ішінде суы бар термос.
* Дьюар ыдысындағы сұйықтық.
*+өсімдік.
* жабық ыдыстағы натрий хлоридінің ерітіндісі.
! Тікелей өлшенетін термодинамикалық жүйе параметрлерін айтады:
* Интенсивтік. * Экстенсивтік.
* тепе-теңдік. *+негізгі.
* күй функциясы.
! Тікелей өлшенбейтін термодинамикалық жүйе параметрлерін айтады:
* Интенсивтік. * Экстенсивтік.
* тепе-теңдік. * негізгі .
*+күй функциясы.
! Адам термодинамикалық жүйе ретінде болып табылады:* Гомогендік.
*+гетерогендік, ашық. * Бірфазалы.
* Жабық. * Оқшауланған.
! Эндотермиялық реакциялар үшін:
* Q>0. * ∆H=0. * ∆H<0.
*+Q<0, ∆H>0. * ∆ S =0.
! Экзотермиялық реакциялар үшін:
* +Q>0, ∆H<0. * ∆H=0. * ∆ S =0.
* Q<0. * ∆H>0.
! Термодинамиканың бірінші заңының математикалық өрнектелуі:*+ Q=∆U + A.
* Q=∆U - p∆V. * Q=∆U - p∆V.
* Q=∆U – A. * Q=∆U + p∆A.
! Экзотермиялық реакцияларда:
* Q>0. * ∆H<0. * +жылу бөлінеді.
* жылу сіңіріледі.
* жүйенің жылу мөлшері артады.
! Эндотермиялық реакцияларда:* Q>0.
* ∆H<0. * жылу бөлінеді.
*+жылу сіңіріледі.
* жүйенің жылу мөлшері азаяды.
! Термодинамикалық функция болып табылады:* p. * T. * V. *+U. *C.
! Гиббстің еркін энергиясы анықталатын формула:*+∆G = ∆H - T∆S. * ∆G = T∆S.
* ∆G = ∆U - T∆S. * ∆G = ∆H + T∆S.
* ∆G = ∆U + T∆S.
! ∆G = ∆H - T∆S теңдеуіндегі T∆S шамасы сипаттайды:* жүйенің бос энергиясын.
*+жүйенің байланысқан энергиясын.
* изобаралық-изотермиялық потенциалды.
* изохоралық-изотермиялық потенциалды.
* Гельмгольцтың энергиясын.
! Джоульмен өлшенетін физикалық шамаларды таңдаңыз:* Көлем.
* Температура. *+жылу мөлшері.
* Жылусыйымдылық * Энтропия.
! Жылусыйымдылықтың өлшем бірліктерін анықтаңыз:* Дж/моль.
*+Дж/моль*К. * Дж/г. * Дж/К. * Дж/г*К.
! Келтірілген заттардан қайсысының түзілу жылу нөльге тең:* С
2Н
2. * СО
2.
* СН4. * СО. *+Н2.
! Энтропия өзгерісі ∆S>0 болатын реакцияны табыңыз:*+2Н
2О = 2H
2 + O
2.
* N2 + 3H2 = 2NH3. * J2 + H2 = 2HJ.
* Cl
2 + H
2 = 2HCl. * 2NO + O
2 = 2NO
2.
! Энтропия өлшем бірліктерін табыңыз:
*+Дж/мольК. * Дж/моль. * Кал/град.
* Кал/моль.град. * Дж/град.
! Абсолюттік ноль температурасында дербес кристалл затының энтропиясы нөлге тең:
* термодинамиканың нөлінші заңы.
* термодинамиканың бірінші заңы.
* термодинамиканың екінші заңы.
*+термодинамиканың үшінші заңы.
* Кирхгофф заңы.
! Қайтымды изобаралық-изотермиялық процессте жүйе жасайтын максималды жұмыс абсолюттік шамасы бойынша тең:
* Энтропияға. *+Гиббс энергиясына.
* Энтальпияға.
* изохоралық-изотермиялық потенциалға.
* Гельмгольц энергиясына.
! Қайтымды изохоралық- изотермиялық процессте жүйе жасайтын максималды жұмыс абсолюттік шамасы бойынша тең:
* Энтропияға. * Гиббс энергиясына.
* Энтальпияға.
* изохоралық-изотермиялық потенциалға.
*+Гельмгольц энергиясына.
! кДж/моль өлшенетін шамалар:
* S. * V. *+∆H. * ∆ S. * p.
! Химиялық жүйенің реакциялық қабілетін анықтайтын шама: * ішкі энергия.
* жүйенің температурасы.
* реакция өнімдерінің түзілу жылулары.
*+Гиббс энергиясы.
* қоршаған ортаның температурасы.
! «Мұз-су-бу» жүйесінің құрамында:
* бір компонент, тривариантты.
* бір компонент, бивариантты.
*+бір компонент, инвариантты.
* үш компонент, моновариантты.
* екі компонент, бивариантты.
! Судың күй диаграммасындағы екі фазаның тепе-теңдікте болуы нені көрсетеді:
* 1,2,3 өрістері.
* үштік нүкте О.
*+АО, ВО, СО сызығы.
* АВ сызығы.
* ВС сызығы.
! Q=∆H формуласы:
* Лавуазье-Лаплас заңы.
* термодинамиканың бірінші заңы.
* Гесс заңынан шығатын бірінші салдар.
*+изобаралық процестің жылулық эффектісі.
* изохоралық процестің жылулық эффектісі.
! Q=∆U формуласы:
* Лавуазье-Лаплас заңы.
* термодинамиканың бірінші заңы.
* Гесс заңынан шығатын бірінші салдар.
* изобаралық процестің жылулық эффектісі.
*+изохоралық процестің жылулық эффектісі.
! Жылу суық денеден ыстық денеге өте алмайды:
* термодинамиканың нөлінші заңы.
* Лавуазье-Лаплас заңы.
* +термодинамиканың екінші заңы.
* термодинамиканың бірінші заңы.
* Гесс заңынан шығатын бірінші салдар.
! Термодинамиканың жүйенің бір түрінен екінші түріне өтуінде энергия жоқ болып кете алмайды, жоқтан пайда бола алмайды, тек бір күйден 2-шіге ауысқанда қатаң эквивалентті қатынас жүреді:
* +термодинамиканың бірінші заңы.
* Лавуазье-Лаплас заңы.
* термодинамиканың екінші заңы.
* Гесс заңы.
* термодинамиканың нөлінші заңы.
! Реакцияның жылу эффектісі жүру жолына тәуелді емес, бастапқы және өнім заттарының күйіне және табығатына тәуелді:*термодинамиканың бірінші заңы.
*Лавуазье-Лаплас заңы.
*термодинамиканың екінші заңы.
*+Гесс заңы.
* термодинамиканың нөлінші заңы.
! Температураны өзгерткендегі реакцияның жылу эффектісінің өзгерісі жылу сыйымдылыққа тең болады:
* термодинамиканың бірінші заңы.
* Лавуазье-Лаплас заңы.
* термодинамиканың екінші заңы.
* Гесс заңы. *+Кирхгофф заңы.
!. Тепе-теңдік константасы тең парциалды қысым арқылы көрсетілген идеал газ фазасының реакциясында мольдік үлесі немесе молярлы концентрациясы сандық жағынан сәйкес келеді * 2NO
2 = 2NO + O
2
* N
2 + 3H
2 = 2NH
3 * 2SO
2 + O
2 = 2SO
3
* +CO + H
2O(г) = CO
2 + H
2
* CH
4 + H
2O(г) = CO + 3H
2
!. Идеал газ фазасы реакциясында, жалпы қысымды азайтқан кезде тепе-теңдік солға қарай ығысады (бастапқы заттар жағына қарай): *2NO
2 = 2NO + O
2
* H2 + J2(г) = 2HJ(г) *+ 2SO2 + O2 = 2SO3
* CO + H
2O(г) = CO
2 + H
2
* CH
4 + H
2O(г) = CO + 3H
2
!. Идеал газ фазасы реакциясында, жалпы қысымды азайтқан кезде тепе-теңдік оңға қарай ығысады (өнім жағына қарай):
* +2NO2 = 2NO + O2 * N2 + 3H2 = 2NH3
* H
2 + J
2(г) = 2HJ
(г)
* CO + H
2O(г) = CO
2 + H
2
* CH
4 + H
2O(г) = CO + 3H
2
! Идеал газ фазасында реакция тепе-теңдігіне жалпы қысымның өзгеруі әсер етпейді* 2NO
2 = 2NO + O
2
* N2 + 3H2 = 2NH3 * 2SO2 + O2 = 2SO3
* CH
4 + H
2O(г) = CO + 3H
* + CO + H
2O(г) = CO
2 + H
2
! Кейбір температурада химиялық тепе- теңдіктегі А(Г) + В(Г) ↔ С(Г) + D(Г) жүйеде, А, В, С және D заттарының концентрациясы сәйкесінше 6, 2, 4 және 3 моль/л тең. Берілген температурада тепе-теңдік константасы қанша* +1 * 2 * 4
!. Дұрыс тұжырымдаманы табыңыз: Химиялық реакцияның реті – бұл
* тура молекулярлығы секілді
* стехиометриялық коэффициенттің қосындысы
* +кинетикалық теңдіктегі дәреже көрсеткіштерінің қосындысы
* элементарлы актіге
қатысатын бөлшектер саны
* стехиометриялық коэффициенттер саны
!. Дұрыс тұжырымдаманы табыңыз
* ΔG > 0 - бұл химиялық тепе- теңдіктің белгісі
*+ ΔG = 0 - бұл химиялық тепе- теңдіктің белгісі
* ΔG < 0 - бұл химиялық тепе- теңдіктің белгісі
* ΔG ≥ 0 - бұл химиялық тепе- теңдіктің белгісі
* ΔG ≤ 0 – бұл химиялық тепе- теңдіктің белгісі
!. Бір уақытта бірдей заттар әртүрлі өнім түзуге әсер ететін реакцияны атайды
* +параллельді * кезектес * қатарлы
* тізбекті * фотохимиялық
! Дұрыс тұжырымдаманы табыңыз: химиялық реакцияның молекулярлығы – бұл: *тура реакцияның реті секілді
*стехиометриялық коэффициенттің қосындысы
* +кинетикалық тепе- теңдіктегі дәреже көрсеткіштерінің қосындысы
* элементарлық актіге қатысатын бөлшектер саны
* әсерлесуші заттардың концентрацияларының қосындысы
! Қате тұжырымдаманы табыңыз
* тура және кері реакцияның жылдамдық тепе- теңдігі – бұл химиялық тепе- теңдік белгісі
*ΔG = 0 – бұл химиялық тепе- теңдік белгісі
* +қайтымсыз реакция – бұл химиялық тепе- теңдік белгісі
* ΔG = ΔH-TΔS * ΔF = ΔU-TΔS
! Егер сыртқы факторлардан тек температура мен қысым әсер ететін болса, екі фазалы бір компонентті жүйедегі еркіндік дәрежесінің санын көрсетіңіз
* +1 * 2 * 3 * 4 * 5
! Тепе теңдік күйіндегі жүйе 2SO
2(Г) + О
2(Г) = 2SO
3(Г)*гетерогенді
*+бір фазалы
*екі фазалы *үш фазалы *төрт фазалы
! К компонеттен және Ф фазадан тұратын, сыртқы факторлардан тек қысым мен температура әсер ететін жүйенің еркіндік дәрежесінің санын (күйдің варианттылығы) анықтаңыз* К+Ф+2
* К-Ф-2 * К+Ф-2 *Ф-К+2 *+ К-Ф+2
! К компонеттен және Ф фазадан тұратын, сыртқы факторлардан тек температура әсер ететін (қысым тұрақты) жүйенің еркіндік дәрежесінің санын (вариантты күйінде) анықтаңыз* К+Ф+1 * К-Ф-1
* К+Ф-1 * Ф-К+1 * +К-Ф+1
!. 2 моль азот және 5 моль аммиакты араластырған кезде, N
2(Г) + 2H
2(Г) = 2NH
3(Г), жүйедегі тәуелсіз компоненттер саны * 1
*+2 * 3 * 4 * 5
! NH
4Cl
(К) = NH
3(Г) + HСl
(Г) мына тепе теңдік жүйедегі фазалар саны
* 1 *+2 * 3 * 4 * 5
!. Егер сыртқы факторлардан тек температура мен қысым әсер етсе, екі фазалы бір компонентті жүйедегі еркіндік дәрежесінің саны*+1 * 2 * 3 * 4 * 5
!. сыртқы факторлардан тек температура мен қысым әсер ететін, тепе теңдікте бола алатын гетерогенді екі компонентті жүйенің әртүрлі фазалардың көптеген саны* 1 * 2 * 3 *+4 * 5
! Ерітінділерді тұрақты қысымда бастапқы ерітіндінің қайнау температурасы мен еріткіштің қайнау температурасын салыстыра отырып зерттеуге негізделген әдіс:* калориметрия * криоскопия
* тензиметрия * фотометрия
*+эбулиоскопия
!.Компонент – бұл
* жүйені құрайтын бөлігі
* берілген жүйені құраушы молекулалар мен иондар
* +жүйе компонентінің санын өзгертпей ақ мөлшерін өзгертуге болатын жүйенің құрам бөлігі
* жүйенің фазалық құрамын анықтайтын зат
* элементарлы актіге қатысатын бөлшектер саны
! Айдау температурасы бұл – қатты зат...
* Буға айналады
*+Өз бумен тепе-теңдікте болады
* Буының қысымы сыртқы қысымға тең болады
*Конденсацияланады
*Сублимацияланады
! Көп компонентті жүйелер – құралады:
*Компоненттердің үлкен санымен
*Екі компонентпен
*Бір компоненттен көбірек
*+Екі компоненттен көбірек
*Бір компоненттен
!. Фаза – бұл
*Гетерогенді жүйенің гомогенді бөлігі
* жүйенің бірдей агрегаттық күйдегі бөліктерінің жиынтығы
* жүйенің химиялық құрамы бірдей бөлігі
*+жүйенің химиялық құрамы мен физикалық қасиеттері бірдей болатын гомогенді бөліктерінің жиынтығы
* гетерогенді жүйе
!. Мына келтірілген заттардың қайсысының түзілу жылуы нольге тең болады:* С
2Н
4 * СО
* * СН
4 * +Н
2
!. Энтропиясының өзгерісі S>0 болатын рекацияны көрсетіңіз
*+2Н
20 = 2Н
2+ О
2 * N
2+ ЗН
2 = 2NН
3
* J
2 + H
2 = 2HJ * Сl
2 + Н
2 = 2НС1
* 2NO + 0
2= 2N0
2
!.Энтропияның өлшем бірлігін көрсетіңіз
*+Дж/мольК *Дж/моль *Кал/град
* Кал∙моль∙град * Дж/град
!. Жеке кристалды заттың энтропиясы абсолютті нөлде тең 0-ге"
* Термодинамиканың нөлінші заңы
* Темродинамиканың бірінші заңы
* Термодинамиканың
екінші заңы
* +Термодинамиканың үшінші заңы
*
Кирхгоф заңы
!. Қайтымды изобаралық-изотермиялық процестегі максималды жұмысты жасай алатын жүйе, абсолютті түрде тең:
* Энтропияға * +Гиббс энергиясына
* Энтальнпияға
* Ихозора-изотермиялық потенциалға
* Гельмгольц энергиясына
!. кдж/мольмен өлшенетін шама
* S * V *+H * S * P
! химиялық жүйенің реакциялық қабілеттілігінің мөлшері болып табылатын шама *Ішкі энергия
*Жүйенің температурасы
* Өнімнің түзілу жылуы
*+Гиббс энергиясы
* Қоршаған орта температурасы
!. Q=H формуласын тап:
* +Изобаралық процесстің жылу эффектісі
* Термодинамиканың бірінші заңы
* Гестің бірінші заңының салдары
* Лавуазье-Лапласа заңы
* изохоралық процесстің жылу эффектісі
! Q = U Формуласы қандай:
* Лавуазье-Лаплас заңы
* Термодинамиканың бірінші заңы
* +изохоралық процесстің жылу эффектісі
* Изобаралық процесстің жылу эффектісі
* Гестің бірінші заңының салдары
! Суығырақ денеден жылырақ денеге жылу өте алмайды
*Термодинамиканың нөлінші заңы
* Лавуазье-Лаплас заңы
*+Термодинамиканың екінші заңы
* Термодинамиканың бірінші заңы
* Гесс заңының салдары
! Термодинамикалық жүйенің бір күйден екінші күйге өтуі кезінде, энергия өздігінен пайда болмайды әрі жоғалып кетпейді, ол бір түрден екінші түрге қатаң эквивалентті түрде өзгереді
*+Термодинамиканың бірінші заңы
*Лавуазье-Лаплас заңы
*Термодинамиканың екінші заңы
* Гесс заңы
*Термодинамиканың нөлінші заңы
!. реакцияның жылу эффектісі реакцияның жүру жолына тәуелсіз, реакция түсетін заттардың және түзілетін өнімнің табиғатына байланысты:
* +Гесс заңы * Лавуазье-Лаплас заңы
* Термодинамиканың екінші заңы
* Кирхгоф заңы
* Термодинамиканың нөлінші заңы
! реакцияның жылу эффектісінің өзгеруі температура өзгергенде әртүрлі жылу сыйымдылыққа тең
* Термодинамиканың бірінші заңы
* Лавуазье-Лаплас заңы
* Термодинамиканың екінші заңы
* Гесс заңы *+Кирхгоф заңы
!. Тепе – теңдік константасының өлшемі тәуелді:
*+ химиялық реакцияның жүру жылдамдығына
*Сұйықтық тепе – теңдігі – қайнау диаграммасының буы
*экстракцияның эффективтілігі
*Сұйықтық тепе – теңдігі
*сұйықтық тепе-теңдігі – балқу диаграммасына
! Жоғары температурада тепе-теңдік реакциясы қай жаққа қарай ығысады:
2H2S ↔ 2H2 + S2; ∆Н = 41,9 кДж
*тура және кері бағытқа *+оңға
*солға *ығыспайды
*қорытындыға келмейді
! Жоғары қысымда тепе-теңдік реакциясы қай жаққа қарай ығысады:
H2 + J2 ↔ 2HJ*оңға *+әсер етпейді
*солға *тура және кері бағытқа
*барлық
жауап дұрыс
!. Тепе – теңдікті оң жақ реакцияға қарай ығыстыру үшін қай фактордың өзгеруімен жүзеге асыруға болады: 2SO
2 + O
2 ↔ 2 SO
3; ∆Н = - 176 кДж*Т жоғарлауымен
*қысымның төмендеуімен
*+Т төмендеуімен
*катализатордың қатысымен
*қысымның жоғарлауымен
!. ∆Н = 0 химиялық реакция үшін К
р температураға қалай әсер етеді?
*жоғарлайды *+тәуелді емес
*төмендейді *Кр = 0 **К
р< 1
!. Өздігінен жүретін реакция үшін К
р және П
р қалай өзара байланысты?*К
р < П
р
*Кр = Пр *+Кр > Пр *Кр = 1 *Кр ≥ Пр
! Химиялық реакцияның изотермиялық теңсіздігі қай жағдайда тепе-теңдік жағдайға көшеді?*К
р < П
р, ∆G>0
*+Кр = Пр, ∆G = 0 *Кр > Пр, ∆G<0
*К
р < П
р, ∆G<0 *К
р ≥ П
р, ∆G>0
!. Қай функцияның стандартты өлшемі химиялық теңдікпен сипатталада:
*+Гиббс энергиясы *химиялық потенциал
*энтальпия *энтропия
*Гиббс-Гельмгольц энергиясы
!. Ле-Шателье принципі бойынша 3Н
2 + N
2 ↔NH
3 реакция үшін тепе-теңдік ығысуы егер ∆H
0298 = - 92,3/8 кДж болса, өнім түзілген жаққа міндетті түрде:
*қысымды жоғарлату керек
*+температураны төмендету керек
*аммиакты реакциялық сферадан шығару керек
*реакциялық қоспаға бастапқы затты қосу керек
*қысымды төмендету керек
!. Әсер ететін заттың стандартты химиялық тепе-теңдік өлшемі :*∆S
*∆H *+∆G *химиялық ауыспалы
*химиялық ауыспалы емес
!. Егер реакция жылу жұтылумен (∆Н>0) өтетін болса, температураны жоғарлатқанда тепе-теңдік константасы :
*төмендейді *+жоғарлайды
*өзгермейді *басында жоғарлайды, содан кейін төмендейді
*қорытындыға келмейді
!. СаСО
3 ↔ СаО + СО
2 жүйесінде қысымды жоғарлату үшін:
*тепе-теңдікті оңға ығыстырады
*+тепе-теңдікті солға ығыстырады
*ештеңке өзгермейді
*тепе-теңдік константасы жоғарлатады
*барлық жауап дұрыс
!. А + 2В = АВ
2 жүйесіне А компонентін қосқанда:
*+тепе-теңдік өнім реакциясына қарай ығысады
*жылдамдатылған
АВ
2 диссоциациясы басталады
*реакция тоқталады
*А компонентін қосу реакцияға әсер етпейді
*В компонентін қосу реакцияға әсер етпейді
!. Химиялық реакцияның изотермиялық теңдеуі қолданылады:
*бастапқы заттың жылулық жануын анықтау
*өнім реакцияларының жылулық түзілуін есептеу
*+берілген шарт бойынша химиялық реакцияның бағытын орнату
*әсерлесетін өнімнің құрамын анықтау
*барлық жауап дұрыс
! Фаза дегеніміз не? Фаза – бірдей сипатталатын фазаның бөлігі:
*барлық нүктеде химиялық потенциал болып келеді
*барлық нүкте параметрлеріндегі химиялық, физикалық және термодинамикалық қасиеттерімен сипатталады
*+ барлық нүктедегі қасиеттермен сипатталады
*барлық нүктеде
*барлық нүкте параметрлері физикалық қасиеттермен сипатталады
!. Фазалы диаграмма нені сипаттайды?
*жүйелік құрамын
*фазалық тепе – теңдікті
*фазалық құрамының сыртқы ортаға тәуелділігін
*+аймағы мен тепе – теңдік фазаны
*фазаның құрамын
! Гиббс ережесі бойынша тәуелсіз көрсеткіші неге байланысты?
*табиғатына және фазалық санына
*санына және фазаның табиғатына, компоненттен
*компоненттің саны мен табиғатына және ауыспалы тәуелсіздігіне
*+компоненттер санына, фазаның табиғаты мен ауыспалы тәуелсіздігіне
*фазаның табиғатына
!. Бір – біріне тәуелсіз Т және Р еркіндік дәреже кезінде, бір компоненттік жүйе үшін С санының еркіндік дәрежесі қандай теңдеумен сипатталады?*С = к – Ф + 1
*+С = к – Ф + 2 *С = к – Ф + 3
*С = к – Ф *C= Ф-к
!. Эвтектикалық нүктеде тәуелсіздік дәреже саны:*+0 *2 *3 *1
*барлық жауабы дұрыс емес
!. Бір мезгілде гетерогенді жүйенің тепе – теңдік күйінде болатын фазалық саны:
*термодинамиканың бірінші заңы
*Рауль заңы
*Кирхгофф заңы
*+Гиббстың фазалық ережесі
*Клайперон-Клаузиус теңдеуі
!. Фазалық ауысуда жылулық эффект реакциясы кімнің теңдеуімен анықталады?
*Гиббс – Гельмгольц *Аррениус
*+Клайперон – Клаузиус
*Кирхгофф
*Барлық жауап дұрыс
! Компоненттің ликвидус қисығы нені көрсетеді:
*+қосындының кристаллизация сызығын көрсетеді
*сұйық пен будың тепе – теңдік сызығын
*компоненттік құрғақ айдау сызығын
*сұйық пен сұықтықтың тепе –теңдік сызығы
*kомпоненттердің
тепе-теңдік сызығын
!. Бір эвтетикалық балқу диаграммасындағы гомогенді аймақтың санымен агрегаттық күйі неге тең?
*екі аймақтан: сұйық және қатты
*+бір, сұйық балқымадан
*бір, қатты ерітіндіден
*үш аймақтан: екі сұйық және екі қатты
*төрт аймақ; екі сұйық және екі қатты
! Гиббстың 100 % әдісі арқылы үш компонентті жүйенің құрамын анықтау үшін нені қолданады?
*үшбұрыштың қабырғасын
*+үшбұрыш биіктігін
*перпендикуляр ұзындығын, үшбұрыштың кез – келген төбесінен түсірілген
*үшбұрыштың ауданын
*төртбұрыштың бір қабырғасын
! Рауль заңына қандай еріткіштер бағынады?*концентрлі *+идеалды
*полярлы *органикалық *неорганикалық
! Идеалды ерітінді неге тәуелді?
*Коновалов заңына *Алексеев ережесіне
*+Рауль заңына *Гесс заңына
*Массаға әсер беруші заң теңдеуіне
!. Коноваловтың I заңы қандай? Будың құрамында компонент артық болса:
*+ қайнау температурасын төмендетеді немесе ерітіндіге қаныққан будың қысымын арттырады
*ерітіндідегі қайнау температурасын арттырады
*ерітіндідегі қаныққан будың жалпы қосымын кемітеді
*Мах қисықтың пайда болуы
*минималды қисықтың пайда болуы
! Коноваловтың II заңының дұрыс анықтамасы? Жалпы булы қысымның (немесе қайнау температурасы) қисықты mах және min нүктесі екі компонентті жүйенің ерітіндісімен анықталады, оның құрамы:*Т және Р байланысты өзгермейді
*Тепе – теңдік булы құрамнан үлкен
*Тепе – теңдік булы құрамнан кіші
*Т және Р байланысты өзгереді
*+Тепе – теңдік булы құраммен бірдей
!. Қандай сұйықтық шектелген ерітінді деп аталады? Сұйықтар, анықталған концентрация мен температура шегінде берілсе:*+бір гомогенді фаза түзеді
*барлық қатынаста ериді
*Гомогенді және гетерогенді фаза түзеді
*өзара әрекеттеспейді
*тек қана гетрогенді фаза түзеді
!. Шегерілген екі сұйықтық бір – бірінде ерісе, олар мынадай диаграмма түзеді:
*балқымалы бір эвтектика
*+ерітіндінің жоғарғы және төменгі аумалы күйдегі температурасы
*Bайнау, Коноваловтың бірінші заңы
*максимумды балқу
*Минимумды балқу
!. Еріткіш қасиеттері немесе еріген заттар эбуллиоскопиялық тұрақтылықпен анықталады:*+еріткіште *еріген затта
*еріткіште және еріген затта
*еріген затта және ерітіндінің қайнау Т
*Дұрыс жауабы жоқ
II тарау: Химиялық термодинамика
!. "Дәнекерленген ампуладағы глюкозаның сұйытылған ерітіндісі» термодинамикалық жүйесі: * Оңашаланған, гомогенді.
*+Жабық, гомогенді. * Ашық.
* Оңашаланған, гетерогенді. *Гетерогенді.
! «Жабық ампуладағы изотоникалық ерітінді» термодинамикалық жүйесі:
* Оңашаланған. * Жабық.
*+Ашық, гомогенді. * Гетерогенді.
* Гомогенді, оңашаланған.
!. Изокинетикалық процесс барысында жүйедегі температура өзгермейтін жүйе:
* Изохоралық. * Изобаралық.
*+Изобаро-изотермиялық.
* Изохорo-изобаралық. * Изотермиялық
!. Изобаралық термодинамикалық процесске тән:* Көлем тұрақтылығы.
* Температура тұрақтылығы.
*+Q
P=. * Q
P=. * Q
P=.
!. Изохоралық термодинамикалық процесске тән:
*Температура тұрақтылығы.
* Қысым тұрақтылығы.
* Q
v = G. *+Q
v = U. * Q
v = Н.
!. Изобаралық-изотермиялық потенциал:
* Изобаралық-изотермиялық жағдайда термодинамикалық жүйенің энергия қорын сипаттайды.
* Изобаралық-изотермиялық жағдайда термодинамикалық жүйе сыртқы күшке қарсы атқара алатын максимальды жұмысты сипаттайды.
* Tермодинамикалық жүйеде ретсіздік шамасы болып табылады.
*+Бос энергияның шамасы болып табылады.
* Ішкі және потенциальды энергияның қосындысы.
!. Изобаралық-изотермиялық жағдайда химиялық реакция нәтижесінде бөлінетін немесе сіңірілетін жылу мөлшері:
* Сстандартты түзілу жылуы.
*+Энтальпия.
* Иизобаралық-изотермиялық потенциал.
* Реакцияның жылу эффектісі.
* Меншікті жылу сыйымдылық.
!. Стандартты жағдайда реакция нәтижесінде жай заттардан 1моль күрделі зат түзілгенде бөлінетін немесе сіңірілетін жылу мөлшері:
* Стандартты түзілу жылуы.
* Түзілу энтальпиясы.
*+Стандартты түзілу энтальпиясы.
* Реакцияның жылу эффектісі.
* Меншікті жылу сыйымдылық.
! Стандартты жағдайда реакция нәтижесінде 1моль күрделі зат жай заттарға ыдырағанда бөлінетін немесе сіңірілетін жылу мөлшері
* Стандартты ыдырау жылуы.
* Реакция энтальпиясы.
*+Стандартты ыдырау энтальпиясы.
* Реакцияның жылу эффектісі.
* Меншікті жылу сыйымдылық.
!. С+О
2=СО
2 +393,5 кДж термохимиялық теңдеуі бойынша көміртек оксидінің (IV) стандартты түзілу жылуын көрсетіңіз:
* +393,5 кДж/моль. * + -393,5 кДж/моль.
* -786,4 кДж/моль. * +786,4 кДж/моль.
* +120,8 кДж/моль.
! Глюкозаның СО
2 және Н
2О-ға дейін тотығу үшін ∆G
т=-2879,01 кДж/моль; ∆Н
т=-2801,69 кДж/моль, сондықтан:
* Реакция өздігінен жүреді.
* Реакция өздігінен жүрмейді.
* Жылу бөлінеді.
*+Экзотермиялық реакция.
* Эндотермиялық реакция.
! Тепе-теңдік күйінде:* ∆G=0.
* ∆Н=Т∆S. *+Тура және кері процестердің жылдамдығына тең.
* ∆G<0. * ∆Н>Т∆S.
!. С+О
2=СО
2+Q
1
C+1/2 О2=СО2+Q2
CO+1/2 О
2=СО
2+Q
3
Реакциялары үшін дұрыс пікірлерді таңдаңыз:*+Q
1=Q
2+Q
3. * Q
1=Q
2-Q
3.
* Q
3=Q
1-Q
2. * Q
3=Q
1+Q
2. * Q
2=Q
1-Q
3.
!. N
2+O
2=2NO+Q
1
2NO+O2=2NO2+Q2
N
2+2O
2=2NO
2+Q
3
Реакциялары үшін дұрыс пікірлерді таңдаңыз:* Q
1=Q
2+Q
3. * Q
1=Q
3-Q
2.
* Q
3=Q
1-Q
2. *+Q
3=Q
1+Q
2. * Q
2=Q
3-Q
1
!. S+O
2=SO
2+Q
1
SO2+1/2O2=SO3+Q2
S+3/2O
2=SO
3+Q
3
Реакциялары үшін дұрыс емес пікірлерді таңдаңыз:* Q
1=Q
2+Q
3. * Q
1=Q
3-Q
2.
* Q
3=Q
1-Q
2. *+Q
3=Q
1+Q
2. *Q
2=Q
3+Q
1.
!. +3H
22NH3 теңдеуі үшін тепе-теңдік константасын көрсетіңіз:
*+K= . * K= .
* K= . * K= .
* K= .
!. Энтропия артады:
*+Газ тәріздес өнімдердің көлемі өсуімен жүретін реакцияларда.
* Газ тәріздес өнімдердің көлемі азаюмен жүретін реакцияларда.
* Газ тәріздес өнімдердің көлемі өзгермейтін реакцияларда.
* Сұйықтықтардың булану процестерінде.
* Сұйық заттардың кристаллдану процестерінде.
!. Энтропия азаяды:
* Газ тәріздес өнімдердің көлемі өсуімен жүретін реакцияларда.
*+Газ тәріздес өнімдердің көлемі азаюмен жүретін реакцияларда.
* Газ тәріздес өнімдердің көлемі өзгермейтін реакцияларда
* Сұйықтықтардың булану процестерінде.
* Сұйық заттардың конденсациялау процестерінде
!. Энтропия шамасы кемитін процесс:
* Сұйықтықтардың конденсациясы.
* Сублимация. *+Кристалдардың балқуы.
* Кристалдардың булануы.
* Сұйық заттардың кристалдануы.
! Энтропия шамасы кемитін процесс:
*+Сұйықтықтардың конденсациясы.
* Сублимация. * Балқу.
* Кристалдардың булануы.
* Сұйық заттардың кристалдануы.
!. Гиббстың бос энергиясы G- жүйе күйінің термодинамикалық функциясы:
* Изохоралық-изотермиялық жағдайда процестің өздігінен жүру мүмкіндігін сипаттайды.
*+Изобаралық- изотермиялық жағдайда процестің өздігінен жүру мүмкіндігін сипаттайды.
* Абсолютті мәні бойынша жүйенің сыртқы күшке қарсы атқара алатын жұмысқа тең.
* Өздігінен жүретін процестер үшін мәні теріс болады
* Жүйеде ретсіздік шамасы болып табылады.
!. Изобаралық- изотермиялық потенциал G-жүйе күйінің термодинамикалық функциясы:
*+Бос энергияның шамасы болып табылады.
* Изобаралық- изотермиялық жағдайда процестің өздігінен жүру мүмкіндігін сипаттайды.
* Абсолютті мәні бойынша жүйенің сыртқы күшке қарсы атқара алатын жұмысқа тең.
* Өздігінен жүретін процестер үшін мәні оң болады.
* Егер жүйе термодинамикалық тепе-теңдік күйінде болса,мәні 0-ге тең.
!. Гельмгольц бос энергиясы F-жүйе күйінің термодинамикалық функциясы:
*+Изохоралық-изотермиялық жағдайда процестің өздігінен жүру мүмкіндігін сипаттайды.
* Изобаралық- изотермиялық жағдайда процестің өздігінен жүру мүмкіндігін сипаттайды.
* Абсолютті мәні бойынша жүйенің сыртқы күшке қарсы атқара алатын жұмысқа тең.
* Процестің өздігінен жүруі мүмкін болмаған жағдайда мәні оң болады.
* Байланысқан энергияның шамасы болып табылады.
! Стандартты жағдайда жүретін 2С+3Н
2+1/2О
2=С
2Н
5ОН реакция эффектісі аталады:
* Көміртектің стандартты жану жылуы.
* Сутектің стандартты жану жылуы.
* Стандартты тотығу жылуы.
*+Этанолдың түзілу жылуы.
* Этанолдың стандартты түзілу жылуы.
! Гиббс энергиясын есептеу үшін қолданылатын теңдеу:
* .
*
*
* .
*=
!. Изохоралық-изотермиялық потенциалды есептеуге болатын теңдеу:
* .
*
*.
* .
* .
!. Химиялық реакцияның изобаралық теңдеуін көрсетіңіз:
*+ = . * = .
* = *
* .
! Химиялық реакцияның изохоралық теңдеуін көрсетіңіз:
* = . *+ =
* = . *
* .
!. Термодинамиканың бірінші заңына сәйкес, жүйенің атқаратын жұмысы:
* Жүйеге жұмсалынған жылу мөлшеріне тең.
* Жүйеге жұмсалынған жылу мөлшерінен әрдайым артық.
* Жүйеге жұмсалынған жылу мөлшерінен әрдайым кіші.
*+A=Q-∆U теңдеуі бойынша анықталады.
* A=Q+∆U теңдеуі бойынша анықталады.
! Термодинамикалық функция –энтропия S:* Барлық денелер үшін кез-келген температурада нөлге тең емес.
* Өлшем бірлігі – Дж/моль.
*+Өлшем бірлігі – Дж/моль*К.
* Байланысқан энергияның мәні болып табылады.
* Бос энергияның мәні болып табылады.
! Энтропияға S сәйкес келетін сипаттамаларды таңдаңыз:
*+Жүйенің бір күйден екінші күйге өту жолына байланысты емес, бірақ жүйенің бастапқы және соңғы күйімен анықталады.
* Жүйенің бір күйден екінші күйге өту жолына байланысты.
* Жылу мен температураға кері пропорционал.
* Температураға тура пропорционал, ал жылуға кері пропорционал.
* Идеалды түзілген кристал үшін абсолютті нөл температурада нөлге тең емес.
!. Аммиактың түзілу энтальпиясы – 46,0 кДж/мольге тең.2NH
3→N
2+3H
2 реакция нәтижесінде энтальпия өзгерісі тең болады:* +46,0 кДж/мольге.
*+ +92,0 кДж/мольге. * -23,0 кДж/мольге.
* -92,0 кДж/мольге. * +23,0 кДж/мольге.
! Төменде көрсетілген шамалардың қайсысы күй функциясы болып табылады:
* Энтропия. * Энтальпия. * Ішкі энергия.
* Гиббстің бос энергиясы. *+Жұмыс.
!. Барлық элементтердің энтальпиясы стандартты жағдайда тең болады:
*+Нөлге тең. * Айнымалы шамаға тең.
* Нөлден кіші. * Нөлден артық.
* Нөлден артық, бірақ бірден кіші.
!. Экзотермиялық реакция үшін энтальпия шамасы болуы мүмкін:
* Тек қана оң мәнде. * Нөлге тең.
*+Тек қана теріс мәнде.
* Оң және теріс мәнде. * Кез-келген мәнде.
!. Эндотермиялық реакция үшін энтальпия шамасы болуы мүмкін:
*+Тек қана оң мәнде. * Нөлге тең.
* Тек қана теріс мәнде.
* Оң және теріс мәнде. * Кез-келген мәнде.
! Н
2(г)+Сl
2(г)=2НСl(г) +44ккал реакциясы үшін хлорсутектің түзілу энтальпиясы тең болады:* -44 ккал/моль. * +22 ккал/моль.
*+ -22 ккал/моль. * +44 ккал/моль
!. H
2+J
2=2HJ, ∆H=12,40ккал реакциясы үшін сутекті иодтың түзілу жылуын есептеңіз:*-12,4 ккал/моль.
*+12,4 ккал/моль. * + -6,20 ккал/моль.
*+6,20 ккал/моль. * 42,80 ккал/моль.
!. С
6Н
6 +15/2О
2→3Н
2О+6СО
2 реакциясының жылу эффектісі ∆Н=-3264,6 кДж/мольге тең. 7,8г бензол жанғанда бөлінетін жылуын есептеңіз:
* 3264,6 кДж/моль. * 3,2646 кДж/моль
* 32,646 кДж/моль. *+ 326,46 кДж/моль.
* 32646 кДж/моль.
! Төменде келтірілгеннен эндотермиялық реакцияларды таңдаңыз:* С+О
2=СО
2.
* С6Н6+15/2О2→3Н2О*6СО2.
*+ СаСО
3=СаО+СО
2.
* NaOH+HCl=NaCl+H
2О.
* Cu(OH)
2=CuO+H
2O.
! Экзотермиялық реакцияларды көрсетіңіз:
* 2NaOH+H2SO4=Na2SO4+2H2O.
*+ С
6Н
6+15/2О
2→3Н
2О*6СО
2.
* MgCO
3=MgO+CO
2.
* NaOH+HCl=NaCl+H
2О.
* Cu(OH)
2=CuO+H
2O.
!. Изобаралық жағдайда жүйенің ішкі энергиясы ∆U мен энтальпиясы ∆H арасындағы айырмашылық тең болады:
*+ р∆V. * V∆p. * R. * 3/2R. * 1/2R.
! Жүйенің ішкі энергиясының қасиеттері жалпы жағдайда неге байланысты
* +жүйенің күй функциясы
* үрдістің функциясы
* интенсивті функция
* жылу үрдісіне тең функция
* жұмыс үрдісіне тең функция
!Кеңейтілген жүйедегі жылуұстағыштық - бұл* энтропия *+энтальпия * ішкі энергия
* температура * масса
!. Термодинамикалық жүйенің экстенсивті қасиеті* температура * қысым *+көлем
* концентрация * жылу сыйымдылық
!. Изохоралық үрдісте * р=const * T= const
* Q=const *+V=const * V, Т =const
!. Энергияның өлшем бірлігі *+Джоуль
* Кельвин * Ватт * килограмм * литр
!жылу мен жұмыстың ауысуын химияның қай саласы зерттейді* электрохимия
* химиялық кинетика * фотохимия
*+термодинамика * кинетика
!. Кило- мәні тең* 10
-3 *+10
3 * 10
-6
* 106 * 10-9
!. N
2+3H
2=2NH
3 реакция жүрген кезде
* ΔS>0 *+ΔS <0 * ΔS =0 * ΔS = ΔН
* ΔS = ΔТ
!Жүйенің жұмысы W мен жылуын Q термодинамиканың 1 заңына байланыстырып жаз * Q = ΔU - W
*+Q = ΔU + W * ΔU = Q + W
* A = Q - W * W =ΔU + Q
!. Адиабата үрдісі арқылы идеал газды сипатта (W – жүйенің жұмысы, Q - үрдістің жылуы)* P = const
* V = const * T = const * ΔU=0
*+ΔU = - W
!. Кирхгофтың термохимиялық теңдеуі көрсететін тәуелділік
* тұрақты қысымдағы зат энтальпиясының температураға тәуелділігі
* тұрақты қысымдағы зат жылусыйымдылығының температураға тәуелділігі
* тұрақты температурадағы зат энтальпиясының қысымға тәуелділігі
* тұрақты температурадағы зат жылусыйымдылығының қысымға тәуелділігі
*+ тұрақты қысымдағы үрдістегі энтальпияның өзгеруінің температураға тәуелділігі
! Термодинамиканың екінші бастамасының математикалық өрнегі
* ΔS=ΔH/T * dS= Q/T * TdS=dU + PdV
* ΔS=Q/T *+dS≥δQ/T
! Оқшауланған жүйе энтропиясының тепе-теңдікке өз бетімен ұмтылуы
* 0-ге ұмтылады * шексіздікке ұмтылады
* минимумға жетеді
*+максимумға ұмтылады
* бірқалыпты өшеді
! Индивидуалды заттың Гиббс dG энергиясының толық дифференциалы мына түрге ие: * TdS + VdP
* TdS – PdV *+VdP – SdT * -PdV – SdT
!Температура бойынша тұрақты көлемде индивидуалды заттың Гельмгольц энергиясының
жеке туындысы неге тең
* –P * V *+–S * T * G
!. Жалпы жағдайда жүйе компонентiнің химиялық потенциал қасиеті
*+жүйенің күй функциясы
* үдеріс функциясы * экстенсивті функция
* үдеріс жылуына тең функция
* үдеріс жұмысына тең функция
!. Термодинамикалық жүйенің ретсіздік өлшемі*+энтропия * энтальпия
* ішкі энергия * температура * масса
!. Термодинамикалық жүйенің интенсивті қасиеті * температура *ішкі энергия
* объем * энтропия *+энтальпия
! Изобаралық үдеріс жүреді
*+р=const * T= const * Q=const
* V=const *р, Т=const
!. Температура бірлігі * Джоуль
*+Кельвин * Ватт * Килограмм
* Цельсий
!. Реакцияның жылдамдығы мен механизмін зерттейді* электрохимия
*+химиялық кинетика * фотохимия
* термодинамика * термохимия
! Микро сөзі нені білдіреді?* 10
-3
* 103 *+10-6 * 106 * 10-9
! Электрлық шам бұл:
* ашық термодинамикалық жүйе
*+жабық термодинамикалық жүйе
* оқшауланған термодинамикалық жүйе
* термодинамикалық жүйе болып табылмайды * мінсіз жүйе
!. Қай термодинамикалық шама (қалыпты жағдайда) нөлге тең емес*+энтропия
* энтальпия * Гиббс энергиясы
* Гельмгольц энергиясы
* ішкі энергия
! Химиялық термодинамика нені оқытады
*+химиялық энергияның электрлік, жылулық, механикалық, беткі деңгейлік және тағы басқа энергияларға айналының негізгі заңдылықтарын
* химиялық реакцияның жылдамдығын
* химиялық үдерістердің жүру механизімін
* жеке заттардың химиялық құрамын
* біртекті емес жүйені
! Гиббстің еркін энергиясы мына формулас бойынша анықталады:
*+G = H - TS *G = TS
* G = U - TS * G = H + TS
* G = U - TS
!. .Қай келтірілген заттардың түзілу жылуы нөлге тең болуы керек:* +Н
2
* СО* * СН4 *СО * С2Н4
! Химиялық жүйенің реакциялық қабілеттілігінің өлшемі болып табылатын шаманы тап:* Ішкі энергия
* Температуралық жүйе
* Реакция өнімінің түзілу жылуы
* +Гиббс энергиясы
* Қоршаған орта температурасы
!.Q=H формуласы білдіреді:
* Лавуазье-Лаплас заңы
* термодинамиканың бірінші заңы
* Гесс заңының бірінші салдары
* изохоралық процесстің жылу эффектісі
*+изобаралық процесстің жылу эффектісі
!.Q = U формуласы нені білдіреді:
*+Изохоралық процесстің жылу эффектісі
* Лавуазье-Лаплас заңы
* Термодинамиканың бірінші заңы
* Гесс заңының бірінші салдары
* Изобаралық процесстің жылу эффектісі
!. Жылу суық денеден едәуір жылырақ денеге өтуі мүмкін емес:
* Термодинамиканың нөлінші заңы
* Лавуазье-Лаплас заңы
* +Термодинамиканың екінші заңы
* Термодинамиканың бірінші заңы
* Гесс заңының бірінші салдары
! Термодинамикалық жүйенің бір күйден екінші күйге ауысу кезінде, энергия жоқтан пайда болмайды бардан жоғалмайды, тек қатаң эквиваленттік мөлшерде бір күйден екінші күйге ауысады:
*+Термодинамиканың бірінші заңы
* Лавуазье-Лаплас заңы
* термодинамиканың екінші заңы
* Гесстің заңы
* термодинамиканың нөлінші заңы
!."Реакцияның жылу эффектісі реакция жолына тәуелсіз, ал бастапқы зат пен ақырғы өнімнің күйі мен табиғатына тәуелді"
* термодинамиканың бірінші заңы
* Лавуазье-Лаплас заңы
* термодинамиканың екінші заңы
*+Гесс заңы
* термодинамиканың нөлінші заңы
! Термодинамикалық жүйе түсінігі қай анықтама үшін дұрыс? Жүйе – бұл дене немесе денелер тобы:
*+ әрекеттесуде және ойша айналадағы ортадан тыс өзімен-өзі орналасқан
*қоршаған ортамен алмасады
*қоршаған ортамен алмаспайды
*әлем бөліктерін жасаушы денелер тобы
*жылу жұтылумен жүреді
! Қай анықтама жабық жүйеге жатады? Жабық жүйе, бұл:
* қоршаған ортамен энергия алмасу болмайтын жүйе
*жылу, масса алмастырмайтын және көлемі өзгермейтін жүйе
*қоршаған ортамен жылу, масса алмастыратын жүйе
*қоршаған ортамен үнемі жылу алмасу болып тұрады
*+ қоршаған ортамен жылу алмасуы болып, бірақ масса алмасуы болмайтын жүйе
! Қай анықтама ашық жүйеге жатады?
*барлық термодинамикалық тепе – теңдік жүйелері
*+ қоршаған ортамен жылулық және материалдық алмасу болып тұратын жүйелер
*тек сыртқы ортада жылулық алмасу болып тұратын жүйе
*Арасында материалдық алмасу болып тұратын жүйе
*арасында жылулық алмасу болып тұратын жүйе
!. Қоршаған ортамен жылу алмасуы болып, бірақ масса алмасуы болмайтын жүйе. Бұл жүйе:*ашық *+ жабық
*бөлектенген *тұйықталған
*индукцияланған
! Термохимия негізі болып табылады:
*химиялық тепе-теңдік заңы
*термодинамиканың екінші заңы
*идеалды ерітінді заңы
*термодинамиканың үшінші заңы
*+термодинамикнаың бірінші заңы және оның нәтижесі
!. Қандай мөлшерлер функция күйі болып табылады?*+ ** *
! Келтірілген теңдеулердің қайсысы термодинамиканың I заңын сипаттайды?
*+ *
*
*
*
! Термодинамиканың бірінші заңы:
*+ Ішкі энергиялық жүйенің жұмысы мен жүйе арасындағы байланысты орнатады
*Жылу машинасының ПӘК-ін есептеуді көрсетеді
*Экзотермиялық реакция өздігінен жүретінін көрсетеді
*Эндотермиялық процесі қайтымсыз екенін көрсетеді
*эндотермиялық реакция өздігінен жүретінін көрсетеді
!. Гесс заңының қай тұжырымдамасы дұрыс. Химиялық реакцияның жылу эффектісі тәуелді тек қана:
*+бастапқы және соңғы күйінен, бірақ өту жолына тәуелді емес
*аралық реакцияға
*реакция процесінде бөлініп шығатын жылу мөлшеріне
*реакцияға түсетін зат концентрациясына
*реакция процесінде
сіңіретін жылу мөлшеріне
! Изобаралық процесс үшін термодинамиканың I заңының формуласын көрсет:
*+ *
* * *
! Егер жылу сиымдылық өзгерісі оң болса, онда температураның өсуімен реакцияның жылу эффектісі – ΔН
0 өзгереді:
*органикалық заттар үшін өседі, ал бейорганикалық үшін кемиді
*әсер ететін заттың табиғатына байланысты *кемиді
*+ өседі *тұрақты
! Жылу эффектісінің температураға тәуелділігі көрсетеді:*Рауль заңын
*+Кирхгофф заңын *Аррениус теңсіздігін
*Гиббс-Гельмгольц теңсіздігін
*Менделеев-Клайперон заңын
! Келтірілген тұжырымдардың қайсысы термодинамиканың II заңы болады?
*+ аналитикалық форма постулаты бойынша II типтегі мәңгі двигательдің болуы
*химиялық тепе-теңдіктің зерттеу нәтижесін теориялық талдап қорыту
*заттың агрегаттық өзгеру анализ негізін теориялық көрсеткен
*идеалды ерітіндінің теориялық нәтижесін талдап қорыту
*барлығы дұрыс жауап
!. Қайтымды процесс үшін термодинамиканың II заңының аналитикалық түрін көрсет?
* *+
* * *ΔS=U
! Изобар-изотермиялық (Гиббс энергиясы) потенциалды сипаттайтын теңсіздікті көрсет:*+*
* *
*
!. Изохор-изотермиялық (Гельмгольц энергиясы) потенциалды сипаттайтын теңсіздікті көрсет:*+
* *
* *
! Өздігінен жүретін процесс үшін болғанда, қандай термодинамикалық потенциалды таңдап алуға болады?
*+изабаро-изотермиялық потенциал
*изохора – изотермиялық потенциал
*энтропияны *ішкі энергияны
*сыртқы энергияны
!. Өздігінен жүретін процесс үшін болғанда Гиббс энергиясы қалай өзгереді?* *+ *;
*өзгермейді *
! Келтірілген жағдайлардың қайсысында кез-келген температурада реакция жүруі мүмкін емес?*+
* *
*
*
!. Ашық жүйе үшін қай функция процестің бағыттылық критериі болып табылады?
*энтропия *Гиббс энергиясы *энтальпия
*Гиббс-Гельмгольц энергиясы
*+ химиялық потенциал
! Қай функция бос энергияны сипаттайды?
*энтропия *+ Гиббс энергиясы
*энтальпия *ішкі энергия
*Гельмгольц энергиясы
! Жүйеде тепе-теңдік күйі қай Гиббс энергиясының мәніне сәйкес келеді?
*∆G >0 *∆G <0 *+∆G =0
*ондай функция жоқ *∆G≥0
!. Компоненттің химиялық потенциалы бұл:*(dG/dP)
T *(dF/dT)
V *(dS/dT)
V
*+(dG/dTi)P,T, n1 *Н = О
IІI тарау. Ерітінділер. Буферлік ерітінділер
!. Коллигативтік қасиеттерге жатады:
*+ерітінді бетіндегі еріткіштің қаныққан бу қысымының төмендеуі, ерітіндінің қайнау температурасының жоғарылауы, ерітіндінің қату температурасының төмендеуі.
* ерітіндінің қайнау температурасының төмендеуі.
* ерітіндінің қату температурасының жоғарылауы.
* ерітіндінің қату температурасы және қайнау температурасы немесе ерітіндінің қатуы.
* ерітінді бетіндегі еріткіштің қаныққан бу қысымының жоғарылауы.
! Таза еріткішпен салыстырғанда ерітіндінің айырмашылығы:
* қаныққан бу қысымы жоғарылайды.
* қайнау температурасы төмендейді.
* қаныққан бу қысымы жоғарыламайды.
* қату температурасы жоғарылайды.
*+қату температурасы төмендейді.
! «Таза еріткішке қарағанда бейэлектролит ерітіндісі бетіндегі қаныққан бу қысымының салыстырмалы төмендеуі еріген заттың мольдік үлесіне тең»:
* Гиббс-Коноваловтың бірінші заңы.
* Гиббс-Коноваловтың екінші заңы.
* Вант-Гофф заңы.
*+Раульдің бірінші заңы.
* Рауль заңынан шығатын салдар.
! Қай теңдеу Вант- Гофф заңына сәйкес келеді: * ∆Т
қай=Еm
2. * ∆Т
қат=Кm
2. *∆Р/Р
1=х
2. *+ π=CRT. * p
1=p
10x
1 .
! Эбулиоскопиялық константа Е:
*+еріткіш табиғатына тәуелді.
* еріген зат табиғатына тәуелді.
* еріткіш табиғатына тәуелсіз.
* еріген зат температураға тәуелді.
* еріткіш және еріген зат табиғатына тәуелді.
!. Криоскопиялық константа К:
* еріткіш табиғатына тәуелсіз.
* еріген зат табиғатына тәуелді.
*+еріткіш табиғатына тәуелсіз.
* еріген зат температурасына тәуелді.
* еріткіш және еріген зат табиғатына тәуелді.
!. Осмостық қысымы жоғары ерітіндіге эритроцитті салғанда байқалатын құбылыс:*+плазмолиз. * Гемолиз.
* судың плазмадан жасушаға өтуі.
* Эндоосмос.
* жасуша қабының жарылуы.
!. Вена ішіне жіберілетін препарат ретінде қолданылатын дәрілік зат ерітіндісі қан плазмасымен салыстырғанда болу керек:
*+изотонды. * Гипертонды. * Гипотонды.
* Қаныққан. * Қанықпаған.
!. Жоғары осмостық қысымның әсерінен жасушаның осмотикалық серпімділік күйі аталады:* Эндоосмос. * Плазмолиз.
* Гемолиз. *+тургор. * Экзоосмос.
!. Дәрілік заттардың изотондық концентрациясын есептеуге болады:
* Аррениус заңы бойынша.
* фазалардың орналасуы бойынша.
* термодинамикалық әдіс бойынша.
*+Раульдің екінші заңы бойынша.
* кинетикалық әдіс бойынша.
!. Теңіз суына шомылғанда көздің қызарып, аздаған ауру белгілерінің сезілуі байланысты:
*+көз алмасынан судың осмосына.
* көз алмасының ішіне қарай судың осмосына.
* суда еріген заттардың көз алмасының ішіне қарай өтуіне.
* еріген заттардың көз алмасынан теңіз суына қарай өтуіне.
* Плазмолизге.
! Ащы суда шомылғанда көздің кенеттен ашып, ауру белгілерінің сезілуі байланысты:
* көз алмасынан судың осмосына.
*+көз алмасының ішіне қарай судың осмосына.
* суда еріген заттардың көз алмасының ішіне қарай өтуіне.
* еріген заттардың көз алмасынан теңіз суына қарай өтуіне.
* Плазмолизге.
!. Егер 2 литр суда 2 моль фруктозаны ерітсе, судың қату температурасы қалай өзгереді? Судың криоскопиялық константасы 1.86
0:* Өзгермейді.
* 1.86 есе артады. * 1.86 есе азаяды.
* 1.86 градусқа өседі.
*+1.86 градусқа азаяды.
!. Ерітінділері үшін изотонды коэффициенті үшке тең болатын заттарды көрсетіңіз:*С
12Н
22О
11. * NaCl. * KNO
3.
* CuSO4. *+CuCl2.
!. Ерітінділері үшін изотонды коэффициенті бірден ерекшеленетін болатын заттарды көрсетіңіз:* Лактоза.
* Глюкоза. * Фруктоза. * Галактоза.
*+натрий гидрокарбонаты.
!. Буферлік ерітінді құрамында:
* күшті негіз бен оның әлсіз қышқылмен әрекеттесуінен түзілген тұзынан.
*+әлсіз негіз бен оның күшті қышқылмен әрекеттесуінен түзілген тұзынан.
* күшті қышқыл және оның күшті негізбен әрекеттесуінен түзілген тұзынан.
* күшті қышқыл және оның күшті негізбен әрекеттесуінен түзілген тұзынан.
* әлсіз қышқылмен әлсіз негіз.
! Сутектік көрсеткіш рН анықталатын формула:* рН=+lgC
H+. *+рН=-lgC
H+.
* рН=-lnCH+. * рН=+lnCH+. * рН=-lnCOH-.
!. Қышқылдық орта*+pH<7.
!. Бейтарап орта:*+рН=7.
!. Концентрациясы 0,1 моль/л хлорсутек қышқылы ерітіндісі үшін рН мәні:*+1.
* 7. * 0,1. * 13. * 5.
! Концентрациясы 0,01 моль/л және иондану дәрежесі α=0,001 болатын сірке қышқылы ерітіндісі үшін рН мәні:
* 11. * 12. * 2. * 10-4. *+4.
!. Молярлық концентрациясы 0,01 моль/л натрий гидроксиді ерітіндісі үшін рН мәні:
* 10-2. * 10-12. * 7. *+12. * 2.
! Молярлық концентрациясы 0,01 моль/л ж2не иондану ережесі α=0,001 болатын аммоний гидроксиді ерітіндісі үшін рН мәні:*+9. * 10
-10. * 2. * 10
-5. * 5.
! 250С температурада судың иондық көбейтіндісі*10. *10-7. *1014 *+10-14.
!. Қышқылдық буфердің рН-н анықтауға болатын Гендерсон-Гассельбах теңдеуін көрсетіңіз:* рН=pKklg (CkVk/CCVC).
* рН=pKk-lg (CcVc/CkVk).
* рН=14-pK
o+lg (C
kV
k/C
CV
C).
*+рН=pK
k+lg (C
kV
k/C
CV
C).
* рН=pK
k-lg (C
kV
с/C
CV
к).
! Негіздік буфердің рН-н анықтауға болатын Гендерсон-Гассельбах теңдеуін көрсетіңіз:* рН=pK
klg (C
оV
о/C
CV
C).
*+рН=14-pKо+lg (CоVо/CсVс).
* рН=14-pK
к+lg (C
kV
k/C
CV
C).
* рН=pK
о+lg (C
оV
о/C
CV
C).
* рН=pK
о-lg (C
сV
с/C
оV
о).
!. Фосфатты буферге сәйкес келетін қоспаның құрамын таңдаңыз:
* H3PO4+Na2PO4. * H3PO4+NaH2PO4.
* Na
2HPO
4+Na
3PO
4. *+NaH
2PO
4+Na
2HPO
4.
* H
3PO
4+Na
2HPO
4.
! Гидрокарбонатты буферге сәйкес келетін қоспаның құрамын таңдаңыз:
* H2СO3+Na2СO3. * Na2CO3+CO2.
*+H
2CO
3+NaHCO
3. * H
2CO
3+NaOH.
* NaHCO
3+NaOH.
!. Егер рН 3-ке тең болса:
* сутек иондарының концентрациясы 0,1моль/л.
* сутек иондарының концентрациясы 0,01моль/л.
* гидроксил иондарының концентрациясы 0,001моль/л.
* pOH=4. *+pOH=11.
!. Егер рОН=3, онда:
* гидроксил иондарының концентрациясы 0,2моль/л.
* гидроксил иондарының концентрациясы 0,1моль/л.
* сутек иондарының концентрациясы 0,001.
*+рН=11. * рН=10.
!. Вант-Гофф заңына сәйкес берілген температурада ерітіндінің осмостық қысымы тура пропорциональды болады:
* еріткіштің мольдік үлесіне.
* еріген заттың моляльды концентрациясына.
* еріген заттың мольдік үлесіне тең.
* еріткіштің молярлы концентрациясына.
*+еріген заттың молярлы концентрациясына.
!. Белоктардың қатысуынан пайда болатын қысым аталады:*Осмостық.
*+онкотикалық. * Гидростатикалық.
* Атмосфералық. * Парциальды.
! Ерітіген заттың молярлы массасын анықтау үшін мына арақатынас қолданылады:* Тзам = Еm
2.
* Ткип = Кm2. * + S = Q/T.
* . * Г = -C/RT(d/dC).
!. і- изотондық коэффициент:
*электролиттер үшін 1-ге тең.
* бейэлектролиттер үшін 1-ден артық.
* электролиттер үшін 1-ден кем.
* бейэлектролиттер үшін 1-ге тең
* +электролиттер үшін 1-ден артық.
! (n-* + 1 өрнегі ненің мөлшерін анықтайды:* иондану деңгейін.
* иондану константасын.
* рН мөлшерін.
*+изотониялық коэффициентін.
* иондарға ыдыраған бөлшектер санын.
! Күшті электролиттер теориясын ұсынған: *+Дебай и Хюккель.
* Вант-Гофф. * Аррениус. * Гиббс.
! Булану кезінде бастапқы заттың құрамы сақталатын ерітінділер: * гомогенді.
*гетерогенді. *тепе – теңдік.
*қайтымды. * +азеотропты.
! Ерітіндінің негізгі коллигативтік қасиетіне жатады:
* ерітіндінің қайнау температурасының жоғарылауы.
* ерітіндінің қату температурасының төмендеуі.
*+қаныққан ерітінді бетіндегі қысымның төмендеуі.
* осмостық қысым.
* қаныққан бу қысымы.
! Эбулиоскопиялық константа Е:
* Ерітіндінің қату температурасыныі артуы мен молялді концентрациясы сандық түрде 1 моль/кг тең.
* Ерітіндінің қату температурасыныі кемуі мен молялді концентрациясы сандық түрде 1 моль/л тең.
* еріткіш табиғатына тәуелсіз.
*+еріткіш табиғатына тәуелді.
* еріткіш және еріген зат табиғатына тәуелді.
! Криоскопиялық константа К:
* Ерітіндінің қату температурасыныі артуы мен молялді концентрациясы сандық түрде 1 моль/кг тең.
* Ерітіндінің қату температурасыныі кемуі мен молялді концентрациясы сандық түрде 1 моль/л тең.
* еріткіш табиғатына тәуелсіз.
*+еріткіш табиғатына тәуелді.
* еріткіш және еріген зат табиғатына тәуелді.
IV тарау. Химиялық кинетика.
! H2+Cl2→2HCl реакциясы келесі механизм бойынша жүреді
Cl
2→Cl+Cl (баяу)
Сl+H
2→HCl +H (жылдам)
Сl+H→HCl (жылдам)
Реакция реті тең болады:*+1.
* 2. * 3. * ½. * 0.
! M
2+N
2→2MN реакциясы келесі механизм бойынша жүреді
M2→M+M (жылдам)
M+N
2→MN+N (баяу)
M+N→MN (жылдам)
Реакция реті тең болады:* 1.
*+2. * 3. * ½. * 0.
! H
2+Br
2→2HBr реакциясы үшін тепе-теңдік тұрақтысы:
*+ арақатынасымен анықталады.
* арақатынасымен анықталады.
* арақатынасымен анықталады.
* Өлшемсіз. * Өлшем бірлігі-моль*л
-1.
!. Егер жылдамдық үшін теңдеу түрінде жазылса, онда реакция ретін анықтаңыз:
*+0. * ½. * 1. * 1,5. * 2.
!. Химиялық реакцияның жылдамдық теңдеуі бойынша оның ретін анықтаңыз:*+-2,5. * 1,5. * 1. * -1,5. * -1.
! Химиялық реакцияның жылдамдық теңдеуі бойынша оның ретін анықтаңыз:* -3,5. * 0,25. *+1. * -1,5. * -1.
! 2А+В=2С реакция үшін:
*+Тура реакцияның кинетикалық теңдеуінің түрі W=kC2A*CB.
* Тура реакцияның кинетикалық теңдеуінің түрі W=kC
2A+C
B.
* Тура бағыттағы реакция 2 ретті.
* Тура бағыттағы реакция 3 ретті.
* Кері реакцияның кинетикалық теңдеуінің түрі W=kC
2С.
! 2А+В=2С реакция үшін тура реакцияның кинетикалық теңдеуінің түрі:
*+W=kC2A*CB. * W=kC2A+CB.
* W=kC
A*C
B. * W=kC
A+C
B. * W=C
2A*C
B.
! 2СО +О
2=2СО
2 реакция үшін:
* Тура реакцияның кинетикалық теңдеуінің түрі W=kC2CO+Co2.
*+Тура реакцияның кинетикалық теңдеуінің түрі W=kC
2CO*Co
2.
* Тура бағыттағы реакция 2 ретті.
* Тура бағыттағы реакция 3 ретті.
* Кері реакцияның кинетикалық теңдеуінің түрі W=kC
2co
3.
!. 2CO +O
2=2CO
2 реакция үшін тура реакцияның кинетикалық теңдеуінің түрі:
* W=kC
2CO+Co
2. * W=kC
2CO*Co
2.
*+W=kC
2co
2. * W= C
2co
2. * W= kCco
2.
!. Температураны 25
0С-тен 45
0С-ке арттырса реакция жылдамдығы қалай өзгереді егер реакцияның температуралық коэффициенті ү=3 болса:* 6 есе артады.
* 6 есе кемиді. *+9 есе артады.
* 9 есе кемиді.
* Өзгермейді.
!. Температураны 50
0С-ке арттырса реакция жылдамдығы қалай өзгереді егер реакцияның температуралық коэффициенті ү=2 болса:*+32 есе артады.
* 32 есе кемиді. * 8 есе артады.
* 8 есе кемиді. * Өзгермейді.
!. Температураны 40
0С-ға төмендесе реакция жылдамдығы қалай өзгереді егер реакцияның температуралық коэффициенті ү=3 болса:* 12 есе артады.
* 12 есе кемиді. * 81 есе артады.
*+81 есе кемиді * Өзгермейді.
! Егер ұсынылған стехиометриялық реакция теңдеуі 2CO +O
2=2CO
2 механизміне сәйкес келсе, онда реакция молекулалығы тең болады:* 0. * 1.
* -3. * 2. *+3.
!. Егер ұсынылған стехиометриялық реакция теңдеуі 2NO +O
2=2NO
2 механизміне сәйкес келсе, онда реакция молекулалығы тең болады:* 0. * 1. * 2.
*+3. * 4.
!. Әрекеттесуші заттардың концентрациясын 2 есе арттырса, 2CO +O
2=2CO
2 реакция жылдамдығы:
* Өзгермейді. * 4 есе арталы.
*+8 есе артады. * 6 есе артады.
* 8 есе кемиді.
!. Ыдыстың көлемін 3 есе азайтса, 2CO +O
2=2CO
2 реакция жылдамдығы:
* Өзгермейді. * 9 есе артады.
* 9 есе кемиді. *+27 есе артады.
* 27 есе кемиді.
!. Реакция зонасында қысымды 3 есе арттырса, 2CO +O
2=2CO
2 реакция жылдамдығы:* 32 есе артады.
* 9 есе артады. * 9 есе кемиді.
*+27 есе артады. * 27 есе кемиді.
!. Әрекеттесуші заттардың концентрациясын 2 есе арттырса, 2NO +O
2=2NO
2 реакция жылдамдығы:
* Өзгермейді. * 2 есе артады.
*+8 есе артады. * 6 есе артады.
* 8 есе кемиді.
!. Ыдыстың көлемін 3 есе азайтса, 2NO +O
2=2NO
2 реакция жылдамдығы:
* Өзгермейді. *+9 есе артады.
* 6 есе кемиді. * 27 есе артады.
* 54 есе кемиді.
!. Реакция зонасында қысымды 3 есе арттырса, , 2NO +O
2=2NO
2 реакция жылдамдығы:* 32 есе артады.
* 6 есе артады. * 9 есе кемиді.
*+27 есе артады. * 54 есе кемиді.
! Әрекеттесуші заттардың концентрациясының уақыт бірлігінде өзгертетін графикалық тәуелділігі аталады:* Беттік керілуі изотермасы.
*+Кинетикалық қисық.
* Реакцияның энергетикалық профилі.
* Титрлеу қисығы.
* Адсорбсия изотермасы.
!. Реагенттер концентрациясының химиялық реакция жылдамдығына сандық тұрғыдан әсерін сипаттайды:* Рауль заңы.
* Гесс заңы. * Аррениус теңдеуі.
* Вант-Гофф ережесі.
*+Әрекеттесуші масалар заңы.
!. Әрекеттесуші масалар заңының авторлары:* Менделеев және Клапейрон.
* Клапейрон және Клаузиус.
*+Гульберг және Вааге.
* Шульц және Гарди.
* Гендерсон және Гассельбах.
! химиялық реакция жылдамдығының температураға тәуелділігі анықталады:
* Вант-Гофф ересімен.
* Михаэлиса- Ментен теңдеуімен.
*+Аррениус теңдеуімен.
* Шульце-Гарди ережесімен.
* Әрекеттесуші масалар заңы.
!. Ле- Шатель принципіне сәйкес Н
2 +І
2=2НІ реакциясын тепе-тендік оңға жылжиды, егер:
*+ Сутектің және йодтың концентрацияларын арттырса.
* Сутектің концентрациясын азайтса.
* Иодтың концентрациясын арттырса.
* Иодтың концентрациясын азайтса.
* Иодсутектің реакция зонасын бөлі шығарса.
!. Оттектің концентрациясын екі есе арттырса С
(т)+ О
2(т) =СО
2(т) реакция жылдамдығы:* Өзгермейді.
*+2 есе артады. * 3 есе артады.
* 4 есе артады. * 6 есе артады.
!. СО концентрациясын 2 есе арттырса, 2СО +О
2=2СО реакция жылдамдығы:
* 2 есе артады. * 3 есе артады.
* 6 есе кемиді. *+4 есе артады.
* Өзгермейді.
!. Реакция жылдамдығы тұрақтысының температураға тәуелділігін теңдеу:
* k= AE
a/RT. * k= AE
aRT.
*+Ink= In A – E
a/RT. * Ink=In A - E
a RT.
* Ink=In A + E
a RT.
!. Катализатор қатысында химиялық реакцияның жылдамдығы артады:
* Ішкі энергияның азаюы арқылы.
* Энтальпияның азаюы арқылы.
*+Активтендіру энергиясының азаюы арқылы.
* Энтропияның артуы арқылы.
* Активтендіру энергиясының артуы арқыл.
! w=-dC/dt өрнегі білдіреді:
* реакция өнімнің концентрациясының өзгеруі бойынша анықталатын реакцияның орташа жылдамдығын.
* бастапқы заттар концентрациясының өзгеруі бойынша анықталатын реакцияның орташа жылдамдығын.
* реакция өнімнің концентрациясының өзгеруі бойынша анықталатын реакцияның шын мәніндегі жылдамдығын.