Термофильді



бет2/4
Дата27.11.2023
өлшемі19,11 Kb.
#128909
1   2   3   4
Экожүйе немесе ландшафт. Әртүрліліктің бұл түрі тірі организмдердің бірегей және типтік қауымдастықтарының жиынтығы: орман, Батпақты, дала, теңіз, өзен таулары және т.б. бұл жағдайда Табиғатты қорғаудың негізгі объектісі — экожүйелер. Планетаның әр аймағына тән биогеографиялық ерекшелік оларға байланысты.
Сукцессия-тірі организмдер мен қоршаған ортаның өзара әрекеттесуі нәтижесінде пайда болатын биогеоценоздардың өзін-өзі дамыту процесі. Сукцессия түрлердің әртүрлілігін арттыруға, сондай — ақ белгілі бір жағдайларда бәсекеге қабілетті кейбір түрлерді басқалармен алмастыруға ықпал етеді. Мұның бәрі биоценоздардың тұрақтылығын және олардың өзін-өзі реттеу қабілетін арттырады. Экономикалық қызмет барысында адам агроценоздар деп аталатын жасанды экожүйелерді жасайды.
Агроценоз-бұл өсімдіктер, жануарлар, микроорганизмдер топтары, оларды адамдар пайдаланады ауылшаруашылық өнімдерін алу.Агроценоз тірі организмдердің белгілі бір түрлері өсірілетін орын ретінде қызмет етеді-басқа тірі организмдер жойылады. Бұл жағдайда биоәртүрлілік адамға қажет жолмен реттеледі.
Тірі заттар жер бетінде шамамен 3,5 миллиард жыл бұрын пайда болған. Олардың ұрпақтары жер бетінде кең таралғаны сонша, түрлердің саны миллиондаған. Олардың ішінде сүтқоректілердің көптеген түрлері, әртүрлі формадағы гүлді өсімдіктер, саңырауқұлақтар, бактериялар, құстар, жәндіктер және т.б. әртүрлі организмдер белгілі бір қауымдастықты құрайды. Сонымен қатар, барлық организмдер жасушалар деп аталатын құрылымы ұқсас құрылымдық бірліктерден тұрады. Жасуша-тіршілік әрекеті мен өсуі үшін сыртқы ортадан қоректік заттарды сіңіретін тірі заттың жоғары ұйымдастырылған құрылымдық бірлігі. Көбею арқылы жасуша екі жасушаға бөлінеді. Әрбір жаңа жас жасушада аналық жасушаның тұқым қуалайтын қасиеттері бар.
Кейбір организмдер тек бір жасушадан тұрады. Олар бір жасушалы формалар, яғни бактериялар, вирустар, саңырауқұлақтар және микроскопиялық мөлшердегі басқа организмдер. Вирустар тірі жүйелердің қасиеттерін тек жасушаларда көрсетеді.
Көптеген жасушалардан тұратын организмдер көп жасушалы деп аталады. Мысалы, адам денесін құрайтын жасушалардың саны миллиардтан асады.
Бастапқы тірі организмдер бір клеткалы болды және қазіргі бактерияларға ұқсас қарапайым құрылымға ие болды. Кейіннен өте күрделі бір жасушалы формалар пайда болды және олардың кейбіреулерінен көптеген организмдер пайда болды.
Қазіргі уақытта барлық ғалымдар мойындаған жалпы қабылданған тірі әлем жүйесі жоқ, бірақ әртүрлі дәрежеде әртүрлі ғалымдар қабылдаған бірқатар жүйелер бар. Көптеген таксономистер табиғатта екі империяға жататын тірі әлемнің жеті патшалығын ажыратуға болады: жасушалық және жасушаға дейінгі.
Жасуша империясына екі патшалық жатады: прокариоттар (бактериялар патшалығы, Архебактериялар патшалығы), эукариоттар (протистер патшалығы, Өсімдіктер патшалығы, саңырауқұлақтар патшалығы, Жануарлар патшалығы).
Жасушаға дейінгі империяға бір патшалық – вирустар жатады.


Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет