Тіл және тіл
туралы ғылым
Тексерген: Алдашев Н.М
Орындаған: Шалқарбай Ф.С.
“КРЯЛ-101 топ”
Тіл
Тіл дегеніміз – адамдардың қарым-қатынас
жасау, ойларын білдіру, ақпарат алмасу
құралы болып табылатын таңбалық жүйе.
Тіл сөздер мен грамматикалық құрылымдар
арқылы ұрпақтан-ұрпаққа мәдениет пен
білімді жеткізуге мүмкіндік береді. Ол әрбір
ұлттың, халықтың өзіне тән ерекшелігін
танытатын маңызды әлеуметтік құбылыс.
Тілге тән қызметтер
Сөйлеудің
коммуникативтік қызметі
- тілдік
қатынас нәтижесінде адамдар тілдесіп, бір-
бірімен түсініседі;
Сөйлеудің
сигнификативтік қызметі
- адамдар
бір-бірін белгілер мен таңбалар арқылы
түсінетін болған;
Сөйлеудің
экспрессивтік қызметі
- әр алуан
хабарлар мен жай- жапсарлардың мәнерлі
сөзбен, құлаққа жағымлы үнмен, дауыс
ырғағымен адамның жан дүниесін тебірентіп,
өзгелерге жеткізілу тәсілі.
Жүйе мен құрылым
дегеніміз не?
Жүйе дегеніміз- өзара байланысты бір
тектес элементтердің бірлігі.
Құрылым дегеніміз- жүйе
элементтерінің ішкі типі, бір-
бірімен байланысы, қарым-қатынасы.
Тілдік жүйе мен құрылымның
айырмашылығы
Тілдік жүйе — бұл тілдің жалпы «механизмі» немесе «жоспары».
Ол тілдегі барлық бөліктердің (дыбыстар, сөздер, сөйлемдер)
қалай өзара байланысты екенін көрсетеді. Мысалы, тілді бір
үлкен машина деп елестетсек, сол машинаның барлық
бөлшектері қалай жұмыс істейтінін анықтайтын ережелер —
осы жүйе.
Тілдік құрылым — бұл сол жүйенің ішінде бір нәрсенің қалай
нақты құрылғанын немесе ұйымдастырылғанын білдіреді.
Мысалы, бір сөйлемнің ішінде сөздер қалай бір-бірімен
байланысады немесе бір сөз қалай бөлшектерге бөлінеді — осы
құрылым.
Тіл- ерекше
қоғамдық құбылыс
Тіл — ерекше қоғамдық құбылыс, ол адамдар
арасындағы қарым-қатынасты қамтамасыз
етіп қана қоймай, мәдениетті, ұлттық
идентификацияны және ғылыми
зерттеулерді де қамтиды. Тілді сақтау және
дамыту — әрбір халықтың міндеті. Тіл
арқылы біз өзімізді танып, әлеммен байланыс
орнатамыз. Сондықтан тілдің маңызын
түсіну және оны құрметтеу — біздің
азаматтық борышымыз.
Тіл адамзат қоғамының негізгі құралы
Қарым-қатынас тілдің ең маңызды
функциясы болып табылады. Адамдар
бір-бірін түсіну үшін тілге жүгінеді:
ойларын, сезімдерін, идеяларын
білдіреді. Тілдің арқасында қоғамда
үйлесімділік пен ұйымшылдық
орнайды. Әртүрлі тілдер қоғамдар
арасындағы шекараларды белгілеп,
мәдени ерекшеліктерді анықтайды. Әр
тіл сол қоғамның тарихи тәжірибесі
мен өмір сүру салтына сай
қалыптасқан.
Тіл- ойды жарыққа
шығару
Тіл – адам санасының, ой-өрісінің, ішкі дүниесінің
сыртқа шығатын айнасы. Ойларымыз бен
сезімдеріміз тіл арқылы нақты бейнеге ие болып,
айналамыздағы адамдарға түсінікті болады.
Ойдың қаншалықты терең әрі күрделі екеніне
қарамастан, оны тіл арқылы жеткізгенде ғана
толық мән-мағынаға ие болады.
Адамның ойлау қабілеті тілсіз өмір сүре алмайды.
Тіл – ойдың кілті іспетті, ойды тізбектеп, ретке
келтіріп, дұрыс формада жеткізуге мүмкіндік береді.
Әрбір сөз, сөйлем – адамның ішкі ойының көрінісі.
Назарларыңызға
рахмет
Достарыңызбен бөлісу: |