Қазақстан – Рессей медицина универститети Тақырыбы : Анаэробты өсіру әдістері Орындаған : Раимтаев Хусан Тобы : 202А Анаэробтар, анаэробты микроорганизмдер — қоршаған ортада бос оттегі жоқ кезде өмір сүруге және көбеюге қабілетті микроорганизмдер[1]; атмосфералық оттегі болмайтын жерде тіршілік етуге бейім микроағзалар.
Анаэробтарға көптеген бактериялар, инфузориялар кейбір таспа құрттар, аскарид және аздаған ұлулар жатады Анаэробты организмдер, анаэробтар (гр.an – сыз, сіз, емес қосымшасы, гр.aеer – ауа және гр.bіos – тіршілік) – оттексіз ортада өсіп-өніп, тіршілік ететін организмдер Көп жасушалы жануарлар арасында олигатты анаэробты организмдер кездеспейді. Факультативті анаэробты организмдер – табиғатта оттектің бар-жоғына қарамай тіршілік ететін организмдер (мысалы, ашытқы саңырауқұлақтары, іш сүзегі, топалаң қоздырғыштары, т.б.). Анаэробты организмдер негізінде құрамында оттек бар органикалық қосылыстарды (спиртті, сүт қышқылын, май қышқылын, т.б.), ал кейбір түрлері минералды қосылыстарды (сульфаттарды немесе нитраттарды) ыдыратып, осы процесс кезінде бөлініп шыққан оттекті өзінің тіршілік әрекетінде пайдаланады. Анаэробты организмдер аэробты организмдер сияқты табиғаттағы зат айналу процесіне, органикалық және минералды заттардың өзгеруіне үлкен әсер етеді. Олар спирт және сүт қышқылын ашыту процесінде кеңінен қолданылады. Кейбір анаэробты организмдер асқа, тағамға түссе, тез өсіп-өніп, адам мен жануарларды уландыруы, ал ауру тудырғыш (патогенді) анаэробты организмдер түрлі жұқпалы ауруларды (сіреспе, ботулизм газды гангрена, т.б.) таратуы мүмкін
1861 жылы Л.Пастер май қышқылын ашытатын бактерияны тапқаннан кейін анаэробты организмдер терминін ғылымға енгізген. Анаэробты организмдер негізінен прокариотты организмдер арасында кең тараған. Ал эукариотты организмдер арасында ашытқы саңырауқұлақтарында, буынаяқтылардың ішегінде өмір сүретін қарапайымдарда, ал көп клеткалы организмдер ішінде ішек паразиттерінде (атап айтқанда таспа құрттар мен аскаридаларда) кездеседі. Анаэробты организмдер тіршілік ететін ортасында оттектің болу не болмауына байланысты олигатты анаэробты организмдер және факультативті анаэробты организмдер болып бөлінеді. Олигатты анаэробты организмдер – тіршілігі мүлдем оттексіз жүретін организмдер. Оларға май қышқылы бактериясы және сіреспе бактериялары жатады
Аэробты ортаның дәрежесі[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Ортаның потенциалын өлшеу үшін М.Кларк рН20 мәнін, сутегі газының парциалды қысымының теріс логарифмін қолдануды ұсынды. [0-42,6] диапазоны сулы ерітіндінің сутегімен және оттегімен қанығуының барлық дәрежесін сипаттайды. Аэробтар жоғары потенциалда [14-20], факультативті анаэробтар [0-20], ал облигаттылар ең төмен [0-10] өседі.
Тыныс алу түріне қарай микроағзалар :
аэробтар анаэробтар Факультативті
анаэробтар Анаэробты организмдерді өсіру[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Анаэробты организмдерді өсіру негізінен микробиологияның міндеті болып табылады.
Жағдай анаэробты көп жасушалы организмдерді өсірумен қиынырақ, өйткені оларды өсіру көбінесе белгілі бір микрофлораны, сондай-ақ метаболиттердің белгілі бір концентрациясын қажет етеді. Ол, мысалы, адам ағзасының паразиттерін зерттеуде қолданылады.
Анаэробтарды өсіру үшін арнайы әдістер қолданылады, олардың мәні ауаны жою немесе оны герметикалық термостаттарда мамандандырылған газ қоспасымен (немесе инертті газдармен) ауыстыру - анаэростаттар.
Анаэробтарды (көбінесе микроорганизмдерді) қоректік орталарда өсірудің тағы бір тәсілі - анаэробтарға улы асқын тотық қосылыстарын байланыстыратын қалпына келтіретін заттарды (глюкоза, натрий құмырсқа қышқылы, казеин, натрий сульфаты, тиосульфат, цистеин, натрий тиогликолаты және т.б.)
Батулизм
Аскарида
1861 жылы Л.Пастер өзіндік ерекшелігі бар анаэроб бактериялрды тапқан болатын.
1.
Аэробты микроағзалар оттегі бар жерде.
2.
Анаэробтар оттегі жоқ жерде.
3.
Факультативті анаэробтар оттегі бар және оттегі жоқ жерде де тіршілік етеді.
Аэробты бактериялар екі топқа бөлінеді:
1
облигатты аэробтар
2
микроаэфилдер
Облигатты аэробтар (тубкркулездың микробактериялары және басқалары) ауаның құрамында оттегінің мөлшері 20-21% болған кезде тіршілік етіп, дамиды.
Микроаэфилдер ауаның құрамында оттегінің мөлшері өте аз болғанда тіршілік етеді (кейбір лептоспиралар, бруцеллалар).
лептоспиралар
Borella
Legionella Қорытынды Бұл тақырыпта ойға түйетініміз: аэробты микроағзалар оттегі бар жерде, анаэробтар оттегі жоқ жерде, ал факультативті анаэробтар оттегі бар және оттегі жоқ жерде де тіршілік етеді. Және осы ұғымдардың ішінара бөлінуі және олардың маңыздылығы жайлы талқыланды. Өндірістік жағдайларда бактериялар мен саңырауқұлақтардың биомассасын (антибиотиктер, вакциналар мен диагностикалық препараттар жасау мақсатында қолдануға алу үшін) дақылдандыру сыйымдылығы әртүрлі арнайы аппараттарда (ферменттерде) микробтардың өсу және көбеюінің ең тиімді параметрлерін қатаң түрде сақтау арқылы іске асырылады. Пайдаланған әдебиеттер
1. Б. А. Рамазанов, Қ. Құдайбергенұлы, А.Л. Котова, М. М. Уразалин, А. А. Табаева “Медициналық микробиология” 75-бет.
2. Нұржанова А. У., Сералиева М. Ш., Абдукасымова Н. У. “Микробиология және вирусология” 21- бет.
3. Internet “Wikipedia”