Өнеркəсіптік кəсіпорынның жұмысшылары мен қызметкерлерінің құрамын толық сипаттауға болатын көрсеткіштердің тізбесін келтіру үшін ең алдымен өндірістегі қызметкерлердің санын, жас аралықтарын, құрамын және өндірістегі тәжірибелік дағдаларына талдау жасау қажет.
-мысал. Сауда кəсіпорындарының қызметкерлерінің құрамын зерттегенде арнайы тексеру жобаланады. Сіз зерттеу бағдарламасына қандай сұрақтарды енгі- зуді қажет деп санайсыз? Осы сұрақтарды енгізу неге қажет деп санайтыныңызды түсіндіріңіз. Осы тексеру үшін əзірлеменің бағдарламасын жобалаңыз, кестелер мен статистикалық формулярлардың макеттерін жасаңыз (таңдауыңыз бойынша формуляр жеке немесе тізімдік).
Сауда кәсіпорындарының қызметкерлерінің құрамын зерттеген уақытта ең алдымен, компанияның атауын білген жөн . Зерттеу бағдарламасына :
мысал . Жоғары оқу орындарына қабылдау жөніндегі 1 қыркүйекке қалыптасқан жағдай бойынша мəлімет жинауды бақылаудың қай нысаны мен түрі- не жатқызуға болатынын көрсетіңіз.
Жауап бергенде статистикалық бақылаудың нысандары мен түрлерін жіктеуді пайдаланыңыз.
Жоғарғы оқу орындарына студенттерді қабылдау жөнінде мәлімет жинаған кезінде статистикалық бақылауға мынадай талаптар қойылады:
1)мәліметтердің дұрыстығы және дәлдігі, яғни мәліметтер ақиқат шындыққа сәйкес келуі керек және техникалық жағынан дәл өлшенуі тиіс;
2)бақылау жүргізілетін жиынтықты іріктеудің негізді болуы, яғни іріктеліп бақылауға алынған бірліктерде зерттелетін жалпы жиынтықтың негізгі қасиеттері мейілінше көп болуы керек:
мысал . Цехтың немесе бригаданың ағымдағы жылдың айларының біріндегі жұмысы жөніндегі барлық қажетті деректемелері бар есептіліктің ны- санын жасаңыз. Неге осындай бақылау бағдарламасы белгіленгенін түсіндіріңіз, бағдарламаның сұрақтарын қалыптастырыңыз
Ш е ш у і. Алдымен , өндірістегі дайындалатын өнімнің/ тауардың түрін анықтау қажет . Келесіде , өндірістегі сипатталатын өнім бір немесе бірнеше
түрін шығаруындағы айырмашылықтарды қарастыруымыз қажет . Жұмыс
істеушілердің санының өзгеруін ескеріп олардың саны жөніндегі деректерді жинау
қажет және осы өндірістегі өнім өндіруге кеткен пайда мен шығындарды қарастырған жөн . Осылайша , статистикалық бақылау бағдарламасының нәтижесінде мынадай кесте құрастырылды :
