Бірініші азу тістен кішілеу, дәл сондай пішіндес, айырмашылығы: шайнау бетінде 4 бірдей төмпешігі бар, екі сызаттан бөлінген. Екі түбір, түбір белгісі анық көрінеді.
Төменгі үшінші үлкен азу тіс
Тістің кіреукесі
Кіреуке (enamelum) тістің сауытын жауып тұратын организмдегі ең қатты тін. Кіреукенің негізгі структуралық элементі – кіреуке призмалар болып табылады. Олар кіреуке-дентин байланысынан тіс сауытының беткейіне қарай радиальды бағытта өтетін, қырлы «цилиндр талшықтарына» ұқсас.
Ең алғаш рет 1873ж. Ретциус кіреуке призмаларды сипаттады. Қалыңдығы 4-7 мкм, саны тістің қалыңдығына байланысты 5-тен 12 млн-ға дейін. Ұзындығы иірімдер болғандықтан кіреуке қабатының қалындығынан болуы мүмкін.
Кіреуке призмалардың ішінде протоплазмалық талшықтар өтеді. Олар озара неорганикалық тұздар кристалдарының қосындысы бар жұқа органикалық тор құрайды.
Көлденең кесіндісінде призмалар созылған өсінділері бар арка немесе овал пішінді болады. Өсінді бөлімі көршілес призмалардың бастарының аркасында орналасады. Призмалардың осындай пішіні және орналасуы кіреуке құрылымының шектеп тыс қатты болуы қамтамасыз етеді.
Кіреуке призмалары және призмааралық кеңістіктер ұзындығы 0,1-ден 50 нм, фторапатит Са10(РО4)6 F2 немесе гидроксиапатит Са10(РО4)6 кристалдарынан тұрады. Кристалдардың көлемі кіреукенің жетілуімен байланысты. Кіреуке кристалдардың беті гомогенді және ұсақ түйіршікті. Көрші кристалдармен жанасатын бүйірлік қырлары жазық беткейлі болады.
Кіреукенің органикалық құрамы бұл кіреуке пластинкалары, кіреуке шоғырлары мен ұршықтары.
Дентин – жайыстырғыш аморфты заттан , колаген талшықтарынан турады. Дентиннің регенерациялық қабілеті бар.дентиннің шеткі қабатында коллаген талшықтары радиальды, ұлпа маңында радиальды және тангенциальды орналасады.
Дентеннің негізгі заты – 1-5 мкм дентин түтікшілерінен турады, көп мөлшерде ұлпа маңыңда, жабында дентинде, сауытында түбіріне қарағанда көп. Одонтобластардың дентиндік өсінділері дентин каналдарында орналасады, ұлпа рецепторларына ауру сезімдерін өткізетін жол.
Дентеннің негізгі заты- гидрооксиаппатит кристалдарынан турады. Дентин түтікшілерінің аймағында гиперминерализация зонасы орналасады.
