Тобы: 106а тексерген: орынбаева ж. А

БЕЛОКТАРДЫҢ
ХИМИЯСЫ.
ҚҰРЫЛЫМДЫҚ
БЕЛОКТАР(КОЛЛАГЕНДЕР,
ЭЛАСТИНДЕР, КЕРАТИНДЕР
ОРЫНДАҒАН: АМАНБЕК БАҒЫМ
ТОБЫ: 106А
ТЕКСЕРГЕН: ОРЫНБАЕВА Ж. А

ЖОСПАР
•
Кіріспе
Белоктар. Белоктар химиясы
•
Негізгі бөлім
Құрылымдық белоктар
•
Қорытынды
•
Пайдаланылған әдебиеттер

Тірі организм өзіне тәнқұрылымдық ұйымы мен биологиялық қызметтері
арқылы сипатталады. Организмнің осы құрылымдық ұйымының қызметінде
белоктар өте маңызды роль атқарады, яғни белоктар басқа органикалық
заттардың алмасуына келмейді, өйткені олардың өзінше ерекше құрылымдық
ұйымы бар.
Белоктар дегеніміз-аминқышқылы қалдықтарынан тұратын, құрамында азоты
бар жоғары молекулярлы органикалық заттар.
Әлбетте белоктардың және белокты заттардың аталуы жануарлар мен өсімдік
ткандерінің, тауық жұмыртқасының белогына ұқсас заттардың табылуымен
байланысты қойылған. Ғалымдар өз заманындағы жаратылыстану ғылымының
аздаған жетістіктеріне сүйене отырып, көпке белгілі-«Өмір –бұл белокты
денелердің өмір сүру тәсілі» деген болатын. Белоктар генетикалық хабардың
малекулалық құрамы; яғни белок арқылы генетикалық хабар жүзеге асып
тұқым қуалай беріледі. Белоксыз, ферментсіз
ДНҚ, малекуласы өзін қайта
құрау қабілетін жояды
және генетикалық хабарды бере алмайды. Тірі
организмнің өзіне ұқсас ұрпақ қалдыру да осы белокпен байланысты.
Жиырылу, қозғалу-бұлшық
еттің белокты құрылымына тікелей байланысты.
Сонымен, өмір сүру зат алмасуынсыз мәні жоқ, ол өзін құрайтын белоктарды
үнемі толықтыруы керек.
Осындай жағдаймен белоктар тірі организмнің
негізін, құрылымдық бірлігін құрайды.

Белок молекулаларының құрылымының түрлі
ерекшеліктері және
қызметі
оның
химиялық
табиғатына
және
аминқышқыл
радикалдарының
физико-химиялық
қасиеттеріне
байланысты.
Осыған
байланысты белоктар бірқатар өзіне негізделген ерекшеліктерімен және басқа
биополимерлерге тән емес химиялық жекешеліігімен ерекшеленеді.
Басқа
принциптер ұсынылғанына қарамай, аминқышқылдарының радикалдарының
химиялық
құрылыс
негізіне
байланысты
аминқышқылдарын
бөледі.
Аминқышқылдарын
ароматты
және
алифатты
деп
бөледі,
сонымен
қатар
күкірт және гидроксил топтары бар
аминқышқылдарыы деп
атайды. Көбіне бөліну аминқышқылының зарядының табиғатына негізделген.
Егер радикал нейтрал болса, онда олар нейтрал аминқышқылы деп аталады.
Көбіне мұндай қышқылдарда бір амин, бір карбаксил тобы болады.
Егер
аминқышқылының құамында амин немесе карбоксил
топтары болса, онда
олар сол қасиетке
сәйкес қышқылды немесе
негізді деп аталады.
Амиқышқылдарының
қазіргі
рационалды
бөлінуі
радикал
полярлығына
негізделген, яғни олардың сумен әрекеттесу қабілетіне
байланысты. Ол амиқышқылыныңң төрт класын біріктіреді: 1) полярсыз-
гидрофобты, 2) полярлы-гидрофильді-зарядталмаған 3)теріс зарядталған,
4)оң зарядталған.