«томирис» пьесасы
жүктеу/скачать 342,38 Kb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Спаргапис
- «жәдігөй кемпір»
| «ұлы сақ ордасы» деген мағынаны алған.
Томирис - парсы патшасы Кирдің кесілген басын қанға батырып, әскерін тас- талқан ету арқылы аты аңызға айналған тарихи тұлға. Ақылына көркі сай алғыр да ержүрек әйел ежелгі сақ тайпасының билеушісі ретінде Орта Азия жеріне көз тіккен жаудың арам пиғылын алдын ала сезіп, соған қарсы әрекет жасап отырған. Пьесада Кирдің жан-жағындағы елді түгел жаулап, енді көшпенділер даласына көз тігіп отырғаны туралы мәлімет Томиристің жалғыз баласы Спаргапис екеуінің диалогі арқылы берілген. Жетісу еліне патша болуды көздеген баласына қарсы болып: «Нағашымның есіл-дерті менің әкемнің көзін жою еді. Ақыры оның шаңырағын өртеп тынды да, менің кіндігім от ішінде кесілген. Анам байқұс тілсіз жаудың құрбаны болды. Ұлы Тұранды өрт жалмаған! Жаудың өрті емес, даудың өрті, бақталастық пен бақастықтың, тойымсыздық пен топастықтың өрті жалмаған. Жетісуға барсаң, қару ұстап емес, қарындастығыңды алға тартасың! Мансап іздеп емес, қан аңсап емес, ағайынды аңсап баруың керек! Қызылбастың Кир патшасы түстігімізді түгел ҚҰРАСТЫРҒАН: ТОҒЖАН ЖАЙЛАУБЕК 2 жаулап, енді бізге көз алартып отыр. Ағайынмен одақ болмасақ, омақаса құлаймыз!», - дейді. Шығармадағы жасы жүзден асып кеткен Елес деген кейіпкер, негізінен, бәрін біліп отыратын болжаушы, көріпкел ретінде көрінгенімен, ол сақ патшайымының түсінік-түйсігін, алғырлығын, сезімталдығын, ақылдылығын таныту үшін ғана алынған. Сондықтан «жәдігөй кемпір» Томиристің қасынан бір елі қалмайды. Халық ұғымында «жәдігөй - аса айлакер» деген ұғымды береді. «Бұл кемпір - Тәңірдің құлы. Жермен бірге жаратылған. Жермен бірге кіндіктес әнбиді (әулие) қуа алмайсың» деген Томиристің сөзінен де Елестің тегін адам емес екенін байқауға болады. Осы әулие-әнбие кемпір арқылы Томирис Кирдің тау мен тасты қопарып, көшпенділер даласына қарай жол салып, Аракс (Амудария) өзеніне көпір тұрғызып жатқанын естиді. Осы дайындықты өз көзімен көру үшін Томирис парсы патшасының алдына Шұғыла есімді елші болып келеді. Осы кездесу көрінісінен мысал келтірейік. жүктеу/скачать 342,38 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|