Төтенше жағдайлар және олардың халықтың әлеуметтік көңіл-күйіне әсері

Соңғы уақыттарда «техногендік сипаттағы катастрофа» ұғымының кеңінен қолданылуын атап өтуге болады. Бұл ұғым қоршаған ортаға, адам денсаулығына үлкен нұқсан келтіретін ірі аварияларды сипаттайды.

 Қазіргі жаңа XXi ғасыр катастрофалар мен дағдарыстарға,террористік әрекеттерге толы деп айтсақ қателеспейміз.

Төтенше,   экстеремалдық   ситуацияларды бастан кешірген адамның бірінші кезектегі психологиялық көңіл-күйін есеңгіреп қалу, есінен айрылу, қатты қорқып қалу деп сипаттауға болады. Одан кейін психоэмоционалдық күйінің одан әрі төмендеуі, депрессивтілік, мінез-құлығының моральдық талаптардан ауытқуы т.б. байқалады. Осы кезеңде мінез-құлықтағы көптеген өзгерістер, психологиялық ауытқушылықтар төтенше жағдайлардың аяқ астынан болуына, ұзақтығына, интенсивтігіне ғана емес, сонымен қатар қиындыққа ұшыраған адамның тұлғалық ерекшеліктеріне де байланысты болады. Келесі кезең мәселенің шешілу кезеңі болып табылады. Бұл кезеңде адамның көңіл-күйі бірқатар қалпына келгенімен, қоршаған адамдармен қарым-қатынасқа түсуі әлі де болса шектеулі, эмоционалдық сезінуі әлі де болса төмен. Соңғы кезең қалпына келу кезеңі. Бұл кезеңде тұлғааралық қарым-қатынастарға түсу белсенді бола бастайды. Экстремалдық қиын ситуацияларды бастан кешірген адамдарда психикалық дағдарыстар ұдайы көрініп тұратын қалыпты жағдайға айналады. Олардың жұмыс істеу қабілеті төмендеп, түрлі психикалық күйзелістер арқылы көрініп отыратын ауруларға ұшырауы мүмкін. Психологиялық көмектің негізгі мақсаты тұлғаның адаптивтік және қалпына келтіру ресурстарын өзектендіру. Қазіргі уақытта бұқаралық ақпарат құралдары жарылыстар мен өрттер, жер сілкінісі мен пойыздардың апаты, су тасқыны, эпидемия т.б. ақпараттарды үзіліссіз беріп отырады. Мұндай катаклизмдер үлкен материалдық шығындар мен адамдардың құрбандығынсыз жүрмейді. Бүкіл әлемде осындай тенденцияның өсуі тіркелуде, ал біздің еліміз де мұндай жағдайлардан тыс емес.