«ТҮркі әдебиеті бастаулары: зерттеу мәселелері мен оқыту әдістемесі»
жүктеу/скачать 3,17 Mb. Pdf көрінісі
|
Жинақ-Түркі бастаулары
|
АРҚЫЛЫ ОҚУШЫЛАРДЫҢ ЖҮЙЕЛІК ОЙЛАУЫН ДАМЫТУ Жүнісбек Л.Н., Стыбаева Р.М. «Еркін ауылындағы Есжан Берліқожаұлы атындағы №11 орта мектебі» КММ Жетісу облысы Аңдатпа. Мақалада менталды карталарды қолдану арқылы қазақ тілі және әдебиет сабақтарында оқушылардың жүйелі ойлауын дамытудың негізгі стратегиялары қарастырылады. Зерттеу көрсеткендей, оқушылардың жүйелі ойлау қабілеттерінің минималды бастапқы қабілеттеріне қарамастан, олардың көпшілігі жүйелі ойлау қабілеттерінде айтарлықтай жетістіктерге жетті, ал үштен бірі жүйелі ойлаудың ең жоғары деңгейіне жетті. Кіріспе. Оқу іс - әрекетінде жоғары сынып оқушылары үлкен ақпарат ағынына тап болады, олар ақпаратты әрдайым есте сақтай алмайды, талдау жүргізу және қорытынды жасау үшін алынған барлық ақпаратты өңдей алмайды. Оқушылардың материалды жақсы түсінуі үшін кейде тіпті бір қарағанда мағынасы мен мазмұны жағынан бір - бірінен алшақ объектілер мен құбылыстар арасындағы байланысты анықтау қабілетін дамыту қажет. Яғни, жүйелеу қабілетіне аса назар аудару керек. Жүйе дегеніміз – белгілі бір мақсатқа жету үшін өзара байланысты және үйлесімді әрекет ететін элементтер жиынтығы. Жүйелі ойлау – бұл біздің өміріміздің қай саласына қатысты болса да, әр түрлі мәселелерді шешуде онсыз жасай алмайтын маңызды құрал [1, 12 б.]. Жүйелі ойлауға баса назар 1993 жылы "Ғылыми сауаттылықтың эталондары" жарияланғаннан кейін басталды. Содан бері жүйелі ойлау көптеген халықаралық оқу бағдарламаларына енгізілді. Мысалы, жаңа буынның ғылыми стандарттары (NGN) жүйелерді анықтауға, олардың шекараларын көрсетуге және модельдерді қолдануға бағытталған кешенді тұжырымдамалық жүйелер мен жүйелік модельдерді қамтиды [2, 5 б.]. Теориялық материалдың үлкен көлемін айтып беруді қалай жеңілдетуге болады? Бұл мәселені шешу үшін қандай технология 181 қолайлы? Әдебиеттерді, әріптестердің алдыңғы зерттеулерін зерттей отырып, біз бұл жағдайда менталды карталар жақсы көмекші деген қорытындыға келдік. Ақыл - ой картасы немесе ассоциативті карта ағылшыннан аударғанда "ақыл картасы" - "жады карталары", "менталдық карталар", "ассоциативті карталар", "байланыс диаграммасы", "ассоциативті диаграммалар" немесе " ойлау схемалары" – дегенді білдіреді. Менталды карталар қарапайым және тиімді графикалық ойлаудың пайдалы құралы болып табылады. Олар визуалды эффекттер арқылы идеялар арасындағы қатынастар мен иерархияны көрсетеді. Ғылымның, өнердің, логиканың және қиялдың теңдестірілген дамуын үйлестіре отырып, ақыл - ой карталары адам миының шексіз әлеуетін зерттеуге көмектеседі. Бұл карталар бүкіл әлемде кеңінен қолданылады. Оларды есте сақтау, оқыту, ойлау және т.б. салаларда қолдануға болады. Ақыл - ой карталарының негізгі идеясы – ақпараттың үлкен көлемін өңдеу және оны негізгі ұғымдардан, бейнелерден және құбылыстардан тұратын логикалық схема түрінде бейнелеу қабілетін қалыптастыру [3, 5 б.]. Мұндай карталардың мәні неде: алдымен зерттеу объектісін анықтаймыз, бұл ақыл - ой картасының негізі, әр түрлі тәртіптегі сызықтар (негізгі тақырыптар, идеялар) осы тұжырымдамадан шығады. Суреттерді, кілт сөздермен байланысты таңбаларды қосуға болады, жақсы қабылдау үшін түстердің максималды санын пайдалану құпталады. Мұндай карта көрнекі, есте қаларлық, практикалық, шығармашылық болуы керек. жүктеу/скачать 3,17 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|