Түркі халықтарының рухани қҰндылықтары және маңҒыстау жыраулық ДӘСТҮРІ

324 

 

дәуірлері,  біздің  эрамыздың  VII-VIII  ғасырларындағы  оқиғаларда  баян  етіледі.  Қарақлапақ 

халқының  халық  болып  қалыптасу  дәуірлер  жайында  бірқанша  ғылым-теориялық  еңбектерде, 

көркем әдеби шығармаларда кездеседі. Шығыс кешенектердің «Қарақалпақ» деген атқа ие болуы 

да  осы  дәуірге  тура  келеді.  Ал,  енді  Туркиялық  Зия  Куртлар  Қарақалпақтар  VIII-X  ғасырда 

Мауераннахрда осы ат пен халық болып қалыптасқан деп көрсетілген.[2.9] Құрылысы жағынан  III 

бөлім,  пролок,  эпилоктан  тұрады.  Автор  кітаптың  соңында  өзінің  соңғы  сөзінде:  -  «бүгінгі  күні 

әлемде жүз миллиондаған адамдар: Өзбек, Қазақ, Қырғыз, Осман түрктері, Түркмен, Қарақалпақ, 

Әзербайжан, Татар, Башқұрт, Ноғай, Құмық, Қарашай, Тива, Гагауздар тағы басқалар түрки тілде 

сөйлейді.  Жасау  жағдайлары  орталығына  қарай  фонетикалық  өзгерістерге  ұшырағаны  болмаса 

барлық  түркутдер  үшін  ортақ,  түснікті  болған  түбір  сөздер  де  талай  ғана.  Әрбір  тілдегі  сияқты 

басқа  тілдерден  кіріп  келген  немесе  өздестірілген  сөздер,  фонетикалық  ерекшеліктері, 

интонациялар  туысқан  түркі  тілдердің  әр  біріне,  мәселен:  өзбек  тіліне  өзбек  ұлттық  тілі,  қазақ 

тіліне қазақ ұлттық тілі, қарақалпақ тіліне қарақалпақ ұлттық тілі көрінісін береді. Әр бір халық, 

әр  бір  ұлт  табиғи  түрде  алғаш  құлағына  ана  әлдиі  арқылы  естілген,  анасы  мен  әкесі  сөйлеген 

ұлттық тілін-өзінің ұлтының тілін жан-тәнімен сүйеді, жақсы көреді, құрметтейді. 

Мені  өз  ана  тілінің  келешегі  мен  тарихы  да  қызықтырады.  Әр  қашан  ойлаймын: 

«Қарақалпақ  тілі  қашан  қалыптасқан?  Оның  бүгінгі  дәрежеге  дейін  өсіп-жетісуіне  қандай 

факторлар себеп болған екен?[4.285]», - деп, өзінің бұл романды жазуға себеп болған турктердің 

ойларын келтіріп өтеді. 

К.  Каримовтың  «Ұлы  дашт  бөрілері»  романы  өсіп  келе  жатырған  жас  ұрпақты  ата-

бабалардың ітібарлы істері қаһармандықтары, күресшілдігі, төзімділігі мен таныстырып, жарқын 

келешек рухында тәрбиелеуге қызмет етеді. Сондықтан да біз, мақаламызда романды жоғары оқу 

орны  студенттері  үшін  арнаулы  практикалық сабақтарда  үйірме  жұмыстарында  және  тағы  басқа 

аудиториялар үшін ыңғайластырып «Кейс-стади» техналогиясы жәрдемінде өтуді мақсат қылдым 

Соңғы  уақыттарда  «Кейс-стади»  методы  шет  елдерде  білімдендіру  системасында 

практикасында  сондай-ақ,  бүгінгі  күнде  республикамыз  білімдендіру  системасында  да  көбірек 

қолдануда.  Бұл  әдістің  (техналогия)  маңызы  жайында  ғылыми  әдебиеттерде  төмендегі  пікірлер 

айтылған:  «Кейс-стади»    техналогиясы    (ағылшынша  «  Case»-чемодан  метод  «study»-өзекті 

жағдай:  өзекті  анализ  немесе    өзекті  жағдайларды  анализ  ету)  –  1)  талаптарда  анық  реал  өзекті 

мәселені анализ етіу арқылы ең қажетті варианттарын табу көндікпелерін қалыптастыруға қызмет 

ететін техналогия. 2) реал жағдайларды баяндауда қолданатын оқыту техникасы [3.33,34,35]  

Романды оқытуда төмендегі негізгі жоспарлар негізінде амалға асырамыз. 

К.  Каримовтың  «Ұлы  дашт  бөрілері»  тарихи  романы  модулы  бойынша  кейстер  жинағы, 

практикалық тапсырмалар жасалмасы  

«Ұлы  дашт  бөрілері»  Кейс-стади:  «қара  түргеш  ханы,  Сұлу  хан  өз  қызметкері  қолынан 

өлтірілуінен қандай пайда бар еді?» тақырыбында  

 

жүктеу/скачать 3,59 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: