8-тапсырма. Қазақстандағы ислам дінің таралу жолдары:
1.
2.
9-тапсырма. Мұсылмандықтың шарты Ахмед Яссауи еңбектерінде қалай түсіндіріледі? Ахмет Яссауидің дінге деген көзқарасын білдіретін шығармаларын ата.
Сопы ойлау оңай ма?»
«... Шариғатта он мақам бұл түр:
Бірінші, иман келтірмек. Алла тағаланың бірлігіне және
Барлығына және сиаптына және затына.
Екінші, намаз оқымақ.
Үшінші, ораза тұтпақ.
Төртінші, зекет бермек.
Бесінші, қажыға тәуап қылмақ.
Алтыншы, жылы сөйлемек.
Жетінші ғылым үйренбек.
Сегізінші, қазіреті Расул сали Аллаһи тағала Әллхи уассаламның сүндеттерін орынға келтірмек.
Оныншы, нәһи – мәңкүр қылмақ (білмегендерге үйретпек)».
«Қарқалы» журналы №3. 1914 ж. Ауд. С.Итенов.
Қожа Ахмет Яссауи // Хикметтер. Алматы, 1995.
Ахмет Яссауи қандай төрт нәрсеге көңіл бөледі?
Шариғат ___________________________________________________________
Тарихат ___________________________________________________________
Хақиқат ___________________________________________________________
Мағрифат ___________________________________________________________
10-тапсырма. Қарахандардың мемлекеттік құрылысын сызыңыз.
11 тапсырма. Кестені толтырыңыз.
№
|
Мемлекеттер
|
Этникалық құрамы
|
Саяси құрамы
|
Сыртқы саясаты
|
Билеушілер
|
1
|
Түрік қағанаты
|
|
|
|
|
2
|
Батыс Түрік қағанаты
|
|
|
|
|
3
|
Түркеш қағанаты
|
|
|
|
|
4
|
|
|
|
|
|
5
|
|
|
|
|
|
6
|
|
|
|
|
|
7
|
|
|
|
|
|
8
|
|
|
|
|
|
9
|
|
|
|
|
|
Тақырып №4
Алтын Орда дәуірінің мәдени-өркениеттік мұрасы
1-тапсырма. Алтын Орда алғашында «Жошы ұлысы» кейін «Бату, Береке ұлыстары» деп аталады. Шыңғысхан балаларына бөліп берген ұлыстардың территориясын көрсетіңіз.
Жошы ұлысы
|
Шағатай
|
Үгедей
|
|
|
|
2-тапсырма. Алтын Орда мемлекетінің саяси құрылысы.
Әскери өкілдер
Топ өкілдері
Мемлекет басында кімдер тұрды. Сызба ретінде көрсетіңіз.
3-тапсырма. «Яса - жасақ» Шыңғысхан заңы.
І. Шыңғысхан бұдан әрі айтады: менің өсиетімді тыңдауға жылдың басы мен аяғында келген түмен, мың, жүз басы бектері еліне қайтарда әскерін басқаруға рұқсат, ал енді өз жұрттарында отырып, біздің алдымызға келмегендер үлкен суға түскен тас, қалың қамысқа түсіп жоғалып кетекен оқ сияқты. Ондай адамдар бола алмайды.
ІІ. Әркім, өзінің от басын дұрыс бастаса, өз иелігін де анық жолмен жетелейді; 10 адамды жақсылап басқарған, орналастырған әркімге 1000 немесе түменді сеніп тапсыруға болады.
ІІІ. Әркім өзінің ішін таза ұстаса, өз иелігінен ұрыны тия алады.
ІV. Шөлге шыдамсыз, ашқарақ адамға әскер басқаруға болмайды; жолға есеппен шығатын, әскерін аштық пен шөлден, төрт аяқтысын арықтаудан сақтайтын басшы дұрыс.
V. Егер де біздің рудан біреу «Жазаны» бір рет бұзса, оған ақыл айту керек, егер тағы қайталаса ұрысқан жөн, үшінші рет бұзса, Балджун – Құлжыр сияқты алыс жерге жіберу керек; ол жерден түзеліп келеді. Егер жөнделмесе кісен салып, отырғыз. Оған жөнделсе жақсы, ал жөнделмесе ру болып ақылдасқан жөн.
Я.И.Гурленд.//Степное законодательство
с древнейших времен по ХVІІ столетие.
Казань. 1904, 67 – 68 б.
Ереженің рөлі қандай болған? Шыңғысхан әскеріндегі тәртіп күші немен ерекшеленді? Шыңғысхан мемлекетінің қалыптасуына әскердің қандай орны болды?
Достарыңызбен бөлісу: |