Болашақ ұрпақтың елжанды, отаншыл

6

№47 (1357) 

24 – 30 қараша 

2016 жыл

АНА ТІЛІ

А

талмыш фрескалар топтамасы-

ның алғашқысында автордың 

ауыл балаларына  зіндік баға 

беріп жүретін, «бүкіл болмыс-табиғаты 

жайсаң, адамға деген жан ишарасы түзу, 

үлкен-кішіге қадірлі-қасиетті болған» к к 

есекті атасы мен оның Шиаяқ атанған 

немересінің соңдарынан «құйрығын екі 

бұтының арасына» қысып, «қара үзбей, 

бүлкілдей» ілескен Майлыаяқ т бетпен 

танысамыз. Мұнда сол үшеуінің «құм 

арасының алапат дауылына» тап болу 

оқиғасы мен одан кейін болған жайттарға 

байланысты әжесінің түйген түйіні 

әңгімеленген. Келесі фрескаға балалардың 

к лшіктен сарала қаздардың балапандарын 

қарақшылық тәсілмен айырып алуы және 

одан туындаған ахлақи түйін бедерленіпті. 

Үшіншісінде, әңгімешінің бала к ңілін 

«м лтеңдеп мұң тұнып қалған ақ-қарасы 

айқын к здері»  зіне тартқан әдемі, бірақ 

ауру қыздың «сұлулығы бір демде ада 

болған сұп-сұр суық» бейнесі қорқытып, 

«оқтай атылып тысқа» шыққанында, 

қарсы алдынан «әзірейілдей үрейлі, бас 

жібін сүйреткен», «к зі қып-қызыл боп 

қанталаған қасқа сиыр мүйізін т сеп» 

шыға келгені, сонда әлгі қыздың оны 

арқасынан итеріп қап, «сүзеген қасқаның 

мүйізінен құтқарған» сәті суреттеледі. 

Оқиғаны еске алып отырған қаламгер « ң 

мен түстің арасында  тіп жатқандай» сол 

к ріністің бәрі «сол қалпында к кірек-

сарайымда  шпестей боп жазылып» қалды 

дейді... Т ртінші фрескадан ж нді бас 

білдірілмеген торы құнанға мініп шапқан 

қайсар баланы к реміз. Ол торыдан «бозша 

жусанның түбіндегі кішкене шұңғылша... 

кәдуілгі бозторғайдың ұясы» жанына 

құлайды. Құлаған жерінен пыр етіп ұшқан 

бозторғай т беде шыр-шыр етеді, ал «ұяда 

– бір-біріне тығылып ұйысқан қызыл шақа 

сарыауыз балапандар»... Торы құнан содан 

бері жүгенделмей, ұзамай «омырауы биік, 

қаз мойынды, құйрық-жалы тоқпақтай, 

бітімі ерекше, келісті торы айғырға айна-

лып», «ауылдың жылқысынан бие, байтал-

дарды б ліп алып,  зі жеке үйір құрған». 

Ол үйірін қорғаған айғырлар шайқасында 

жеңіске жетеді, есесіне, жеңілген айғыр 

иесінің «үшкірленген бақанды торының 

қапталына қадаған» қастандығы салдары-

нан ауыр жарақат алады да, құнан кезінде 

тізгінін ұстаған қайсар баланың үйіне жетіп 

леді. «Малдан  ш алған адамның қай жері 

– адам?! ...оған с з шығындап жүрмеңдер» 

деп сабырға шақырады балаларды қарт әже. 

Бесінші фреска «Қопа ауылының он шақты 

түтін үйінің балаларын оқытатын т рт 

жылдық бастауышының маңдайына біткен 

жалғыз мұғалім» мен оның қолындағы 

символдық мәні бар қоңырауды бейне-

леген. Ұстаз «қаңтар мен ақпан айла-

рында апталап соғатын ақ түтек боран 

әр жерде шашырап отырған кішкентай 

бұйығы ауыл» балаларының мектепке жи-

налуын күтпей, «күртік қармен омбылап, 

орта жолдан» алдарынан шығып, «ұста 

дүкенінің ығына тұрып кішкене жылы-

нып» алуға шақырады, сабақ соңында 

соғыстан кейінгі алғашқы оқу жылына 

тиісті салтанат әкелген, «ауыл ұстасы 

әспеттеп соғып берген бір қастерлі бұйым», 

сол күндері шәкірттерді «күнде сабаққа 

шақырып, үзіліске шығарып жүрген» 

жез қоңырау жайын әңгімелейді. Алтын-

шы фрескада «аңсақ, ізшіл» иттің  скен 

үйіне берілгендігі, адалдығы суреттелген. 

Жетінші фрескадан к ктемгі қарак л 

елтірісін дайындау науқанындағы қозы 

қырған қасапшылықтың бала санасына 

қатты әсер етіп, «жауабы қиын сауалдар» 

туғызғанын к реміз. Сегізінші тарау жазғы 

ыстықта, «талма түсте  бастарын т мен 

Ол кісінің тәрбиелеген шәкірттері 

елі міздің баспас з саласында жемісті 

еңбек етіп келеді. Жайдары мі не зімен, 

жанашыр қамқорлығымен есте қал-

ған аяулы ұстаздарын қазақ журна-

листикасының бірнеше буын  кілдері 

құрметпен еске алады. Осындай қазақ 

журналистикасындағы белгілі тұлға, 

білім-қабілеті мен саналы ғұмырын 

журналистика кадрларын даярлауға 

арнаған Хабижан Құсайыновты еске 

алуға арнаған д ңгелек үстелді ҚазҰУ 

журналистика факультетінің деканы, 

филология ғылымының кандидаты, 

доцент Сағатбек Медеубекұлы жүргізді. 

Хабижан Құсайыновтың  мірі мен 

қызметі туралы әл-Фараби атындағы 

Қазақ ұлттық университеті философия 

кафедрасының меңгерушісі, филосо-

фия ғылымының докторы, профессор 

Гүлжиһан Нұрышева мазмұнды баян-

дама жасады. Университет басшылығы 

атынан философия ғылымының док-

торы, профессор Ақмарал Сырғақбаева 

рине, бұл шақта аталған жоғары 

оқу орны еліміздегі таңдаулы білім орда-

сы болатын. Оған кіл сен тұр, мен атай-

ын дейтіндей жүзден жүйрік, мыңнан 

тұлпар алғыр жігіттер мен бойжеткендер 

түсетін. Тілеген де солардың алдыңғы 

қатарында жүрді. Сол уақыттағы уни-

верситет ректоры, Ұлттық Ғылым ака -

де миясының академигі  мірбек Жол-

дас  бековтың назарына ілінген жігерлі 

жастардың қатарында еді. Жоғары оқу 

ор нының басшысы бұған үлкен сенім 

артты. 

С йтіп, еліміздегі маңдай алды 

университеттегі білім алып жатқан 

жастардың арасында қоғамдық тәр-

тіпті сақтауға  зінің айрықша үлесін 

қосты.  з басым алғаш рет оны сол 

кезде жатақханада к рген едім.  мірбек 

Жолдасбековтің к регенділігі де ерекше-

тін. Келешегі жарқын,  зіндік к зқарасы 

бар, талапты жастарды университет-

те қалдыруға тырысатын. Тілегеннің 

де қолына диплом алған соң жоғары 

оқу орнының кәсіподақ комитеті 

т рағасының орынбасары қызметіне 

тағайындалуына себепкер болды. Оның 

студенттік қалашықтың директоры бо-

лып қызмет атқарғанын да қатарластары 

мен замандастары ұмыта қойған жоқ. 

Осы Тілеген  лмұханұлы  сонау 1979 

жылы ҚазМУ-де тұңғыш рет студент 

ақындардың айтысын ұйым дастырып, 

қазылар алқасына, т релік ету үшін 

халық ақыны  Манап К кенов пен 

 Надежда Лушникованы шақырады. 

Олар жиырмадан жаңа асқан жас жігіттің 

іскерлігіне, ұлтжандылығына тәнті 

болып, табан астынан т мендегі  лең 

жолдарын т гіп-т гіп жібереді. 

Манап К кенов: 

«Інім, Тілеген, 

Жүрген жерің жыр- лең.

Ағаңның жыр еткені, 

зіңдей ел түлектері». 

Надежда Лушникова: 

« нер алды тіл десек, 

Сыйыңа рахмет інішек. 

Ана біткен риза ғой, 

зіңдей ұл тілесек» деп ақ баталарын 

берген еді. 

Ал « мір ойыны» хикаятында қа лам-

гер сүйіспеншілік отына  ртенген Танак з 

есімді келіншектің басы нан кешкендерін 

психологиялық дәлдікпен суреттейді. 

Мәди бұл махаббат хикаясы бейнеленген 

туындысына эпиграф етіп ХХ ғасырдың 

алғашқы ширегіндегі арабтың аса к рнекті 

жазушысы һәм философы Халил Джебран 

қаламынан шыққан: «Біз  здеріміздің 

қуаныштарымыз бен мұңдарымызды 

 соларды бастан кешуден әлдеқайда к п 

бұрын таңдап аламыз» деген афоризмін 

келтірген екен. Бұл тұжырым-с зден үй-

жайы, ері, бала-шағасы бар жас әйелдің 

болашақ сезім құбылыстарының бастауын-

да  зінің күнделікті, әдеттегі тіршілігіндегі 

елеусіз басқан қадамы жатқанын қапысыз 

танимыз. 

Махаббат тақырыбы жазушының 

«Ақша бұлтқа айналған Таңк рік» атты 

әңгімесінде бір қарағанда мүлдем оғаш, 

ешкім күтпеген қырынан қозғалған. 

ңгіменің кейіпкері  ндірбай «ұлының 

жыныстық тәрбиесіне қатысты...  зімен 

«жездекем» деп к рген жерде әзілдесе 

беретін... Таңк рікпен» с йлесіп, олардың 

арасындағы болашақ қайғылы ғашықтық 

сезімнің тұтануына  зі себепкер болады... 

Осы мәңгі қозғала бермек тақырыптың 

тағы бір қыры – «жетпістің үстіне шығып, 

ақсақал атанған, немерелеріне ата 

атанған» Сырымбеттің бала кезгі арманын 

арнайы іздеп баруы «Сезім синдромында» 

суреттеледі. Бұлармен қатар, жинақтағы 

ОЙТОЛҒАМ

Жазушы Мәди Айымбетовтың өз 

балалық шағын суреттеген бір тамаша 

хикаяты бар. «Ол дәурен – бір көрген 

түс» деп аталады. Оған тақырыбына 

қосымша «Автобиографиялық фре-

скалар» деген анықтама беріпті. Дәл 

анықтама. Шынында да, егер қаламгер 

шығармаларының әлемін бір биік 

жартасқа баласақ, хикаятты, құдды, 

сол жартас бетіндегі өмірбаяндық 

кескіндемелерден тұратын көркем 

жолақтар дерсің. Дау-дамайсыз со-

лай, өйткені бұл туынды өзіндік 

қолтаңбамен бедерленген көркемсөз 

фрескаларынан тұрады. Солар тұтаса 

келе, балалықтың ұмытылмас сәттерін 

сөз арқылы бейнелеген көркемсурет 

полотносы болып шыққан. Тоғыз та-

рау-фреска құраған осы хикаятты 

автор өмірімен тығыз байланысы 

бар «өркеш-өркеш ақ шағыл құмның 

керуенімен жарысып ағатын кішкене 

өзен Сағыз бойындағы жиырма-

отыз түтін шағын ауыл» тіршілігінің 

елестері, шабындық жақтағы 

«ұшарынан жел суылдаған зәулім 

теректер» жапырақтарының сыбды-

ры туғызған сағыныш толқындары 

дүниеге әкелген екен. 

Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті журналистика факультеті баспагерлік, 

редакторлық және дизайнерлік өнер кафедрасының ұйымдастыруымен 2016 жылғы 

18 қараша күні әл-Фараби кітапханасында қоғам қайраткері, республика жоғары 

мектебінің көрнекті өкілі, ғалым-педагог Қабижан Пангерейұлы Құсайыновтың туғанына 

90 жыл толуы на арналған «Жомарт жүрек» атты дөңгелек үстел өтті. Жиынға Хабижан 

Құсайыновпен бірге қызмет атқарған әріптестері, шәкірттері мен туыстары қатысты. 

 Хабижан Пангерейұлы Қазақ ұлттық университетінде ұзақ жыл оқытушылық қызмет 

атқарған, саналы ғұмырын журналист кадрларын даярлауға арнаған ұлағатты ұстаз болды.

Өмір зырлап барады. Өйткені со-

нау бір жылдары Алматыдағы 

Қазақ мемлекеттік университеті 

қабырғасында оқып жүргенде таны-

сып, кейін ғұмырлық досқа айналған 

Тілеген Әлмұханұлы Ахметовтің 

«Алпыс тал түс» демекші, осынау 

мерейлі жасқа келгенін білмей де 

қалыппыз. 

Ол 1973 жылы Қостанай шаһарында-

ғы орта мектепті үздіктердің 

қатарында тәмамдады. Сол шақтағы 

дарынды бозбала лардың бірі 

ретінде сонау Алматы ша һарындағы 

Қазақ мемлекеттік универси тетінің 

физика факультетіне студент болып 

қабылданды. 

әди әлемі

үү

бірқатар әңгіме қазіргі заманның қатыгез 

шындықтарына бетпе-бет келгендер 

тағдыры жайын бейнелейді («Тамұқтан 

оралған бейкүнә», «Арнасаздың к -

пірі», «Ымырттағы жалғыздық»). Ал 

«Бозқараған гүлдегенде» атты мұңды 

әңгіме әжесімен бірге шағын ауласы 

бар жатаған үйде тұратын он беске жаңа 

толған, балғын қыз Мейіргүл жайын 

суреттейді. Бұл жеткіншек қыз бала 

үшін «үйдің күнгей бетке қараған қос 

терезесінің алдында  сіп тұрған жалғыз 

түп бозқарағанның» жұпар атып гүлдеген 

шағы нағыз мерекеге айналады. Ол бұл 

күндерде әкесінің келуін тосады. Қанша 

күту керек болса, сонша күтер еді, бірақ 

бозқараған күте алмайды, қауызын ашқан 

әдемі гүлдері үлбірей-үлбірей, әбден 

оңып кетеді... «К л жағалаған  біласан 

мен бозтайлақ» әңгімесі  мір бойы су-

ретке түсірумен айналысқан фотограф 

жұрт демалатын к л жағасына жібек бау-

мен ноқталанып, оюмен нақышталып, 

айыр  ркешіне  рнектелген ақ киізді 

жапқан кезде жайнап шыға келген 

үлпілдеген жас түйені жетектеп келіп, 

жеке бизнесін ашқанын және оны қалай 

жүргізгенін к рсетеді. Ауыл  мірінің әр 

қырын қарастырған тәлімді к ріністер 

  « О п п о з и ц и о н е р     П а й з ы р а х м а н » , 

«Сырлы зерен» әңгімелерінде сурет-

телген. Ал «Құлан-елесте» бір кездері 

құпия жүргізілген бактериологиялық 

тәжірибелер зертханасы ауласының 

қақпасын ғана күзеткен Диярбектің к п 

жылдар бойы жабық сы нақ  ткізіп кел-

ген жасырын елді ме кен нің жұртында, 

жапандағы аралда жалғыз қалғандағы 

басынан  ткергені әңгімеленеді... 

Ж

алпы, кітаптағы туындылар 

мір сахнасында орын алып 

жатқан сан түрлі тағдырды, 

адамдар ғұмырындағы арман-мұрат, 

әділет, ізгілік,қиянат сынды қасиеттерді 

ұмытылмас образдар жасау арқылы 

беріп, олардың іс-әрекеттерін, таным-

түсініктерін к ркем тілмен  рнектеуімен 

ұтымды шыққан.  мірдің күрделі про-

блемаларына зерттеулер жүргізіп, солар 

жайында философиялық ойға берілудің 

эмоциялық нәтижесі іспетті к рінетін 

шығармаларының топтамасын «Күн-

Ғұмыр элегиясы» деген лирикалық 

т і р к е с п е н   а т а ғ а н ы н а н - а қ   к і т а п т ы ң 

к ркемдік қуатына жазушының ерекше 

күш салғаны байқалып тұр. Жинақты 

аяқтайтын «Портрет-эсселер» б лімінде 

автор қаламына белгілі тұлғалардың (Зей-

нолла Серікқалиев, Қасым Тәукетегі, 

М е ң д е к е ш   С а т ы б а л д и е в ,   Ф а р и з а 

Оңғарсынова, Есенбай Дүйсенбайұлы) 

шығармашылығы мен  мірлеріндегі кей 

кездері арқау болған. 

Біз шолып  ткен туындылар жазушы 

Мәди Айымбетов шығармашылығының 

шағын бір б лігі ғана. Ол әдебиет сүйер 

қауымға  ткен ғасырдың жетпісінші 

жылда рының басында алғашқы әңгіме-

сімен еліміздің бас әдеби журналы «Жұл-

дызда» к рінген еді. Содан бері  мір дің 

әр қырын роман, хикаят, әңгімеле рінде 

суреткерлік шеберлікпен қарас тырған 

к птеген прозалық кітаптар шы ғарды. 

Бүгінде жетпіс сынды елеулі белеске 

алқын бай жетіп қалған қарымды қалам гер-

дің қаламынан туған к ркем әлем қалың 

оқыр манды тәнті етіп, қазақ әдебиетінің 

бағалы қазыналарының біріне айналып 

отыр. Үлкен суреткер досымыз Мәди 

Айтбен бетұлы Айымбетовті кемел жа-

сымен құт тықтап, жаңа шығар машылық 

табыстар тілейміз.

Бейбіт ҚОЙШЫБАЕВ

Құсайыновты еске алуға арналған 

д ңгелек үстелден ке йін танымал 

тұлғаның соңында қал ған ұрпақтары 

әкелерінің рухына арнап ас беріп, құран 

оқытты. «Орнын да бар оңалар» деген-

дей, жиында бас қос қан жұртшылық 

қ а р ы н д а с ы   Г ү л  ж и һ а н   Н ұ р ы ш е в а 

бастаған Хабижан Панге рей ұлының ба-

уырлары мен ұрпақтарына ризашылық 

сезімдерін білдірді. 

Хабижан Құсайынов 1926 жылы 

7   н а у р ы з д а   А т ы р а у   о б л ы  с ы н ы ң 

 Исатай ауданындағы Кетешағыл 

 ауы лында  ( Нарын  құмы)  дүниеге 

келді. Орта мектептен соң 1950 жылы 

С.М.Киров атындағы Қазақ мемле-

кеттік университетінің журналистика 

факультетін үздік бітіріп, Қазақстан 

Компартиясы Орталық Комитеті 

жанындағы Жоғарғы партия мектебіне 

оқытушы болып еңбек жолын бастай-

ды әрі аспирантурада сырттай оқиды. 

Қазақ баспас зінің қарашаңырағы 

— «Социалистік Қазақстан» газетінің 

Оңтүстік Қазақстан облысы бойын-

ша меншікті тілшісі болып істеп, 

журналистік қызмет сатысынан  теді. 

1962 жылдан бастап  мірінің соңына 

дейін 30 жылдан астам  зі бітірген 

Қазақ мемлекеттік университетінде 

оқытушылық қызметті абыроймен 

атқарды. Ұзақ жылдық жемісті еңбегі 

орынды бағаланып, «Құрмет белгісі» 

орденімен, «Еңбектегі ерлігі үшін» 

меда лімен  марапатталды. 

теш  ТЕУІЛҰЛЫ

ие болды. Педагогика ғылымының 

кандидаты 2007 жылы «Қазақстан 

Республикасының Білім беру ісінің 

құрметті қызметкері» т сбелгісімен ма-

рапатталып, к п  тпей доцент ғылыми 

атағын иеленді. Қауымдастырылған 

профессор дәрежесін алғанын да бірге 

қызмет атқарып жүрген әріптестері мен 

замандастары жақсы біледі. 

Ол әрдайым Бұқар жырау баба-

мыздың: 

Қалатұғын сай үшін,

летұғын тай үшін 

Қылмаңдар ұрыс, ерегес, – деген 

ұлағатты с здерін әрдайым есте ұстайды. 

мірлік қағида ретінде ұстанады. 

Мынау қамшының сабындай қысқа 

Бір хикаятқа тұтастырып түзген осы 

тоғыз үзік, тоғыз  мірбаяндық фреска 

арқылы қаламгер оқырманын балалық 

шағында  зін қоршаған ортамен, қилы 

тіршілікке толы жанды табиғат пен 

айналасындағы адамдар арасында  ткен 

алғашқы  мір мектебімен таныстырады. 

Хикаятын аяқтай келе, азамат болып 

қалыптасудың алғашқы баспалдағында 

елеулі орын алған, «мезгіл керуені 

ұзаған сайын тағы-тағы айқындалып, 

тағы-тағы жаңғыра берер үзік-үзік  осы 

естелік-к ріністер» жайында жазушы: 

«...жүрегіме соншама ыстық сол әлем   нің 

арасынан жұқалтаң, аңғал бір балақай 

т а ң - т а м а ш а   қ а л п ы м е н ,   ж а н а р ы н д а 

мың-сан сұрақ тұнған кейіпімен маған 

жалтақ-жалтақ қарай беретін сияқты» 

дейді. Сол балақайдың к зінен «сен қазір 

қандайсың, алыста қалған балалығыңа, 

маған ұқсайсың ба, әлде мүлдем басқасың 

ба?» деген сауалды оқиды. Оқиды да,  зіне 

     зі:   «...тез       қуанып,  тез  мұңайғыш,  құбылы-

сы кейде қызық, кейде түсініксіз болмы-

сымда балалығымның титімдей де жұрнағы 

қалмаса, сені осынша сағынар ма едім, бір 

к рген түстей болған балалық дәурен!» деп 

жауап береді. 

Бұл жазушының суреткерлік кемеліне 

келген кездегі,  ткен жолына қайы рылып, 

балалық шағына сағыны шын түйсінгендегі 

с зі. Соған дейін ол жеке басының емес, 

жалпы жас ұрпақтың балғын кезеңіне 

к п үңіліп, шығармашылық қаламын 

молынан тербеген болатын. Республика 

астанасында жоғары мектепті бітіріп, ба-

лалар баспас зінде қызмет істей бастауы 

да оның бұл тақырыпқа мейлінше байыпты 

қарауына әсер еткен болса керек. Қазіргі 

заманғы балалар мен жас спірімдердің 

бейнесін жасауға, олардың тыныс-тір-

шілігінен тәлімді к ркем сыр шертуге Мәди 

к п к ңіл б лді. Бірнеше кітап шығарды. 

Балалар әдебиетінің к рнекті жазушысы 

ретінде танылды. Содан соң, оқырманға 

жоғарыда аталған тамаша хикаятымен ат-

тас «Ол дәурен – бір к рген түс» жинағын 

ұсыну арқылы, ол  зін шығармашылық 

қабілеті әбден толысқан нағыз с з шебері 

екенін к рсетті. Жинақтағы «Шырақшы 

Қалжігіт», «Құм киесі» хикаяттары мен бір 

кішкене ғана Құм зек ауылы адамдарының 

тыныс-тіршілігін әр қырынан баяндаған 

он үш әңгіме оны іргелі қазақ жазушылары 

қа та рына шығарып тұр. Автор қаламының 

қуаты арқылы аталмыш кітап  ткен ғасыр-

дың орта тұсында  мір сүрген ауыл адам-

дарының сан қырлы тіршілігі мен қилы 

бейнелері сомдалған, с йтіп, үлкен әдебие-

тіміздің т рінен орын алатын ажарлы, к п 

суретті к ркем полотно болып шыққан. 

Мәдидің жазушы қаламын еркін меңгерген 

суреткерлігі кейінгі «Күн-Ғұмыр элегия-

сы» жинағында жаңа қырынан ашылған 

деуге болады. 

К

ітапқа енген хикаяттар мен 

әңгімелер топтамасына қазіргі 

таңдағы  мір шындығы арқау 

болған. Жинақ «Алабай-дода» хикаятымен 

ашылыпты. Бұл бүгінгі жекеменшіктік 

сезім дәуірлеген заман дағы қатыгез 

бәсекелестік пен бақ таластықтың адамшы-

лық  пен үйлесе бермейтін кей к рі ністерін 

жайып салып, оқырман тезіне тартатын 

шы ғарма. Туындының  зегі жан күйер-

құмарымпаздар ортасында  тетін жа-

уынгер т беттердің қанды шайқасына 

негізделген. Қаламгер алабай-доданың бас 

жүлдесі үшін талас – қилы әрекет жасауға 

бейіл іс адамдарының да мәртебесіне сын 

іспетті болғанын хикаят тініне шебер тоқи 

келе, ғұмыры екі іскер жігітке байланған 

«нағыз табиғи к рікті тал бойына жиған 

келіншек» тағдырын да әсерлі к рсетеді. 

с йлеп, ұстаз ту ралы ойын ортаға салды. 

Хабижан Құсайыновтың туған інісі, 

еңбек ар дагері Олжабай Нұрышев та 

ағасы туралы естеліктерімен б лісті. 

Ұлағатты ұстазбен кезінде университетте 

бірге қызмет атқарған осы оқу орны фи-

лология факультетінің деканы  мірхан 

бдиманұлы, қаламгер-ұстаздар Ма-

мытбек Қалдыбай, Қожаберген Ах-

метов, Клара Қабылғазина, «Ана тілі» 

газетінің бас редакторы Самат Ибраим, 

бұл күнде баспас з саласында жемісті 

еңбек етіп жүрген шәкірттері Аршакүл 

Тойбаева, Балжан Хабдина, Жетпісбай 

Бекболатұлы ұстаз ж нінде естелік 

айтты, ал Хабижан Құсайыновтың қыз-

дары, әке жолымен ғылым саласында 

еңбек етіп жүрген Майра, Альнара, 

Ғалия, күйеу баласы Абдол Боранбаев-

тар әкелері туралы ойларын ортаға 

салды. 

Қ а з а қ   ж у р н а л и с т и к а с ы н ы ң 

к рнекті  кілі, қоғам қайраткері, 

ұлағатты ұстаз Ха бижан Пангерейұлы 

Содан кейін ол университеттің 

аспирантурасының күндізгі б лімінде 

оқыды. Ол мұнда педагогика саласын 

таңдады. Бертін студенттерге педагогика 

және этнопсихологиядан дәріс берді. 

Оның бұл саланы таңдауына педагогика 

және психология ғылымының докторы, 

к рнекті ғалым Құбығұл Жарықбаев 

тікелей ықпалын тигізді. 

Сол жылдары Тілеген  лмұханұлы 

ғылымға да ден қойды. Орта ғасырлық 

ғұла малардың педагогикалық к зқарас-

та рын зерттеуге айрықша назар аудар-

ды. 2003 жылы «Жүсіп Баласағұнидің 

педагогикалық идеялары» деп аталатын 

тақырыпта кандидаттық диссертация-

сын ойдағыдай қорғады. Ізденімпаз 

ғалымның докторлық диссертациясы 

да дайын. Ол біраз жылдар бойы педа-

гогика саласында аға оқытушы бо-

лып жұмыс істегеннен кейін қазақ тың 

белгілі ғалымы, география ғылы мының 

докторы, профессор Қуат Баймыр заев-

тың ұсынысымен 2004 жылы Қоста най 

мемлекеттік педагогикалық институ-

тының тәрбие және әлеуметтік эконо-

микалық мәселелер ж ніндегі прорек-

торы болып Қостанайға біржола келді.

Міне, содан бері де арада 12 жылдың 

ж ү з і   б о л ы п т ы .   О л   с т у д е н т т е р д і ң 

алаңсыз білім алуына қолдан келгенше 

қамқорлық жасап келеді. Осы кезге дейін 

қаншама жас мамандар мен студент-

тер іздеп жүріп оқитын құнды ғылыми 

еңбектер жазды. Олардың қатарында 

«Жүсіп Баласағұни тағылымы», «Тілеген 

терген тәмсілдер» деп аталатын құнды 

дүниелері бар. Сонымен қатар есімі 

елімізге белгілі тарих ғылымының докто-

ры, профессор Аманжол Күзембайұлы, 

тарих ғылымының кандидаты Тамара 

лібек бірігіп жазған «Түркі руханияты» 

деп аталатын еңбек те к пшілік тарапы-

нан  зінің лайықты бағасын алды. 

ткен жыл кейіпкеріміз үшін жемісті 

әрі есте қаларлықтай болды. Ол «Ұлы дала 

ғұламаларының рухани-адамгершілік 

құндылықтары (VI-XX ғғ.)» деп ата-

латын монографиясы үшін Қостанай 

о б л ы с т ы қ   м е ц е н а т т а р   к л у б ы н ы ң 

«Қазына» деп аталатын сыйлығына 

салбыратып үйездеген бес жүз қошқарды... 

сайдың табанындағы шыңыраудан шығыр 

тартып» суару үшін қойшыға к мекші боп 

келген мектеп оқушысының «жапан түздегі 

қойшының жадау, жалқы тіршілігіне 

к ндіге» алмауы  з алдына, «тіршілікте 

а д а м д а р   а р а с ы н д а   б о л ы п   ж а т а т ы н 

кейбір әділетсіздік пен қиянат атаулыға, 

кейбіреулердің бойындағы тоғышарлық 

пен қорқаулыққа» куә болып, одан әрі сон-

да болуға шыдамы жетпегені әңгімеленеді. 

Тоғызыншы фреска мектеп бітірердегі 

болашақ жолды таңдау және бозбаланың 

балғын сезімге адалдығы жайын баян етеді. 

ЗЕРДЕ

жүктеу/скачать 12,51 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: