Тіл білімі немесе лингвистика – тіл және оның даму заңдары туралы ғылым.
Тіл білімінің салалары: фонетика, лексика, грамматика
Әрбір тілдің дыбыс жүйесі, сөздік құрамы және грамматикакалық құрылысы болады
Тіл-қоғамдғы адамдардың өз ара пікір алысу , бір-бірімен қарым-қатынас жасау.
Тіл қоғамдық ғылымдармен де жаратылыстану ғылымдарымен де байланысты Фонетика саласы, физиканың акустика
Аударма жасаудың, информация теориясының мәселелері тіл біліміне қатысынан лингвистика мен математика ының байланысын тудырып отыр.
Тілдің күрмелу себебін медицина мамандары психиаторлар, дефектологтар, логопедтер зертейді
Тіл дыбыстарының жасалуы жағынан және сөйлеуді есту мүшесі арқылы қабылдау жағынан физиология зертейді.
Тіл білімінің ғылымдар жүйесінде алатын орны ерекше
Тіл білімінің әр түрлі ғылым
Салаларымен байланысынан
туындайтын түрлері:
социолингвистика
(әлеуметтік лингвистика)
этнолингвистика,
психолингвистика,
философия,
когнитивтік лингвистика,
лигвомәдениеттану,
интерлингвистика
және т.б.
Себебі кез келген ғылым тіл арқылы түсіндіріледі, тіл арқылы игеріледі. Ғылым атаулы екіге бөлінеді: қоғамдық (әлеуметтік) ғылымдар және жаратылыстану ғылымдары .Тіл білімі қоғамдық (әлеуметтік) ғылым. Тіл білімі - дербес ғылым. Ол әр түрлі қоғамдық және жаратылыстану ғылымдарымен де қарым-қатынаста, өзара байланыста болады.
Тіл білімі байланысты
әдебиеттанумен, философиямен,логикамен психологиямен,Физиологиямен тарих ғылымдарымен, этнографиямен, археологиямен математикамен, кибернетикамен Лингвистика теориясы ретінде жалпы тіл білімі тіл туралы ғылымның ең негізгі, өзекті деген мәселелеріне көңіл бөліп, солар туралы мағлұмат береді, тілге қатысты ірі-ірі мәселелерді қарастырады.
Ол мәселелердің басты-бастылары мыналар:
Жалпы тілдік қатынасты «ойлау мен сөйлеудің қатысы арқылы тілдік тұлғалардың таңбалық жүйесі мен дыбысталу қасиеті нәтижесінде жүзеге асатын, қатысымдық тұлғалардың семантикалық бірлігі мен байланысу заңдылықтары арқылы берілетін, адамдардың өзара түсінісуін қамтамасыз ететін, тек адамзатқа ғана тән күрделі тілдік қоғамдық-әлеуметтік процесс.
Ғылым саласындағы қарым-қатынастың неғұрлым өзіндік үлгілерін анықтауда қарым-қатынас тақырыбы, тілдік құралдардың жұмсалу тәртібі, әлеуметтік ұстаным т.б. факторлар ерекше орын алады.
Пайдаланылған әдебиеттер
1. Жұбанов Қ.. Қазақ тілі жөніндегі зерттеулер . –Алматы,1966