Азот табиғатта бос күйінде ауаның негізгі құрамы бойынша , келемі бойынша — 78,1 % . Қосылыс күйінде азот тұздары : Мысалы , селитралары NaNO3 , KNO3 түрінде және белокты заттар түрінде пайда болатын — аммиак NH3 түрінде кездеседі . Азот органикалық қосылыс ретінде барлық тірі организм құрамында болады . Мысалы , ол белокты заттар ( протеин , протеидтер ) , нуклеин қышкылы құрамында және зат алмасу — карбамид пен зәр қышқылында бар .
Биологиялық маңызы
Азот - нәруызды заттардың негізгі құрам бөлігі болғандықтан , тіршілік үшін аса маңызды элемент . Ауа азотын сіңіре алатын кейбір азот бактериялары болмаса , басқа тірі организмдер азотты қосылыс түрінде ғана сіңіре алады . Өсімдіктер топырақтан азотты нитрат және аммоний тұздары түрінде алады . Электрон беріп немесе қосып алып , -3 дәрежесі +5 түріндегі жай зат түзеді . Жануарлар организмінде азот мөлшері 1 % -дан 10 % -ға , ал малдың мүйізінде , жүнінде 15 % -ға дейін жетеді . Азот адам денесінің 3 % -ын құрайды . Адам азотты ауадан емес , қосылысы бар тағамдар арқылы аладыазотты . " Нәруызсыз тіршілік ЖОҚ , азотсыз нәруыз жоқ " деген қағидалы сөз Осының дәлелі болса керек .
Физикалық қасиеті
Азот көлемі бойынша ауаның 78%-ын құрайды. Ол - түссіз, иіссіз, суда нашар еритін, ауадан сәл ғана жеңіл D (ауа) = 0,97,D (H2) = 14 болатын, жануды қолдамайтын, тыныс алуға жарамсыз газ. Ауадағы 1 л азот газының массасы 1,25 г. Азот -196°С-та сұйылады, -210°С-та қатады (қар тектес). 209,86 °C кезінде азот қатты күйде қарға ұқсас масса немесе үлкен қарлы ақ кристалдар түрінде өтеді. Ауамен жанасқан кезде одан оттегіні сіңіреді, бұл ретте азотта оттегі ерітіндісін түзе отырып, ерітіледі.
Қатты азоттың үш кристалды модификациялары белгілі. 3.гексагональды тығыз қаптамасы бар β — N2 фазасы бар, p63/mmc кеңістіктік тобы, тор параметрлері a=3,93 Å и c=6,50 Å. 36,61 К-ден төмен температурада pa3 немесе P213 кеңістіктік тобы және A=5,660 Å периоды бар α-N2 текше торлы фазасы бар. 3500 атмосферадан астам қысым мен 83 K төмен температура астында γ-N2 гексагоналды фаза түзіледі.
