Ватдпуды,, I! ҚАлижан бекхожин вибяйЗ?й

Т О Ғ » Й Г Ы У С *   Д ТЫ Н Д Л Г Ы  П А Л П О П А »  » < м л к к е т г » к   у и и а і г г м г г г »   •

ҮЙГЕ  БЕРІЛМЕМ  З:

МЛ  Д О М   Н с  ВЫ ДАЁТГЯ

г..  :  - 

.  и ч И   ГОСУД

а

*Г  '  М.ІЗЯНЫЙ  УНИВКГСИТСТ  И М .С.ТО Р А Л ГЫ ГО вА   •

Ө Л Е Ң Д Е Р

МЕН

П О Э М А Л А Р

с п з

ь

!« Ц « т > ц „, 

■

11°■  Б * й с

1 

/ 

ватдпуды,,

I!

  ҚАЛИЖАН  БЕКХОЖИН

вибяйЗ?й,; <«й зд« 

і

*—

— 1 ‘.: :_5;  ве»*сшвАЕВА 

■ - т н й Ш е д ш і Н ^ Н Б : —  

Ш Ы Ғ А Р М А Л А Р   Ж И Н А Ғ Ы

ЕК ІН Ш І  ТОМ

Каз2 

Б  39

6

^

^

  'І )

С  1 орайғыроа 

,

В  ,  ,13'Ы  ПМУ-ДІН 

: 

«  С.Бейсембаев

; 

'  /.З Ғ Ы   ҒЫ Л Ы М И

.  К Г Г А П Х А Н А С Ы  |

Бекхожин  Қалижан.

Б  39 

Үш  томдық  шығарм алар  жинағы— 

Алматы:  Ж азуш ы .— Т.  2.  Өлендер  мен 

поэмалар.-— 1983.  400  бет.

..... .  ,

Корненті  ақыи,  Ң азақ  ССР  М еш іекеттік  сыйлы- 

ғыиың  лауреаты   Ң алиж ан  БекхожииШн,  е^щ ш і  томы- 

на  соғыстан  соцғы  жы.лдары  ж а зы л ф н   өлецдері  мен 

«Түрлаулы  тағдыр»  (бүрынғы  А қ аі»   ДнВДев).  Әліби 

/Канкелдіін  туралы  «Дала  к о м и ссар ы |.  спкен  Сейфул- 

лин  оміріне  неғізделген  «Сүцқар  туЬялы  ацыз»  және 

баска  иоәмалары  еніп  отыр.

Рецензент 

фнлология 

гылымының 

докторы 

Ә.  Н а р ы м бет о в. 

'

Л

 

Каз2

@   «Жазушы»  —  1983

47 0 2230200— 54 

Б 

4 0 2 ( 0 6 ) 8 3  

8 —83

К ОМ М У НИ С ТІК   П А РТ ИЯ ҒА

Құйылса  құрыш  сөзден  құз  қаланып, 

Толқыса  теңеулерден  теңіз  терең, 

Ұйқастар  ормандарды  қозғап  ағып, 

Ы рғақтар  жарысса  тез  поезбенен,— 

Кұшті  боп  сөз  ұшқыны  электрден,  • 

Қетсе  де  жұлды здарға  таралып  ұн,— 

Асылын  ғасырлардың  елеп  жырмен, 

Шертсе  өлең  дұниеңің  даналығын.

Тең  емес  сенің  мұхит  қуатыңа, 

Тұлғаңа,  құздан  биік  заңғар  қия,

Тең  күш  ж оқ  құдіретіңе,  ұлы  атыңа, 

Данасы.мәңгіліктің  Қомпартия! 

Құйылдың  берік  болат  қолдарменен, 

Туғызды  сені  күрес,  алып  майдан. 

Тудың  сен,  даналы қтан  түпсіз  терең, 

Миллион  милар  қосқан  ақыл-ойдан. 

Серпіп  сен  зілін  ,көне  ғасырлардың, 

Аштың  сен  дүниенің  ж а ң а   шағын. 

Қерсетіп  замандарды ң  асуларын, 

Жайнаттың  адамзаттың  болашағын. 

Тұтасқан  жүрегісің  сансыз  мыңның, 

Тоғысқан  толқындардай  ақылысың.

Айбыны —  абыройы  ғасырымнын, 

Бастаған  жеңістерге  батыр  күшін. 

Планета  жұлдызы  —  туың  сенің, 

Сеніц  нұрың  мәңгілік  ж а р ы қ   алға. 

Әлемге  даналығЫң  —  үміт,  сенім, 

Еркіндік,  достық  және  халықтарға 

Асылысың  халықтың,  бақытысың, 

Керемет  ісің  сенің,  әрі  ізгі.

Куреске —

Коммунизм  уақыты  үшін,  . 

Өсірдің шыңдап  баулып  бәрімізді. 

Коммунистік  ғасырдың  ұлдарымыз, 

Біздерге  қан ат  берген  ұлы  Ленин. 

Партия!

Саған  таза  ой,  арымыз, 

Ж үректе  жалы ндаған  үніц,  лебің. 

Миллион  ұлдарыңның  біреуі  мен, 

Зор  даңқ  болу  сенің  қатарыңда,— 

Б ас  ием,  сені  сүйген  жүрегіммен 

Партия,

Ұлы,  дана  атағыңа!

ЕЛ У   Ж А Ң А   Ж Ы Л   К Ө Р Д І М

Ж а ң а   бір  жы лдың  алдында, 

Ақгіанда  тудым  мен  өзім.

Аяздың  зілі  қалды  ма,

Қыраулы  болды  мінезім.

Күн  шуағы  әлдилеп,

Гүл  бақта  мен  тумадым.

Мен  туғанда  қар  билеп,

Боранның  даусын  тыңдадым.

Ж ы л   туса  ж а с   көріндім,

Елу  қыс  келді  ентелеп.

6

Елу  рет  сарай  —  өмірдің,

Есігін  аштым  еркелеп.

Разымын  ж а ң а   ж ы лдарға,

Қары  бар, денең шынығар.

Ж ы л   ж ақсы   —  жарқы н  күн  барда, 

Ж а з   келер,  жайнар  гүлі  бар.

Қарына  да  аунадым,

Қыс  келсе  қайта  түледім.

Ж а зы и д а   күнмен  жайнадым,

Ж ігіт  —  емірім,  гүл  —  елім.

Ж а ң а р д ы   ж ы лда  жасым  да, 

Ж апырағы ндай  бүтаның.

Оқыдым  ж арты  ғасырда,

Өмірдің  елу  к іт а б ы н ^

Таныдым  сол  кітаптан,

Ыстықты  және  суықты.

Ж ы рлады м   ж ы лда  гүл  атқан, 

Қарғадым  күнді — уытты.

Майданда  оқ  бораса,

Соңынан  жылы  жыл  күттім.

Әзімді  бердім  әрқашан,

Еркіне  зор  үміттің.

Разымын  өткен  ж ы лдарға,

Елуін  сапқа  түрғыздым.

Үйрендім  сырын  жырлауға, 

Мүхиттардың,

жұлдыздың.

Өтсе  де  ж ы лдар  тамаша,

Ғасырым  ж а ң а   басталды.

7

Ракетамен  таласа, 

Ж ы рлары м   кезді  аспанды.

Білемін  жылда 

өмірге, 

Кереметтің  туарын. 

Ж алы ндап  келдім  мен  бірге, 

3-аманға  ұлы  —  куәмін!

А Р Н А У

(Ілияс  Ж ан сүгіровк е)

Осы  бір  тебіренген  арнау  жырда 

Толғанды  тұнық  ж а тқ ан   арманым  да. 

Боз  інген  айрылғанда  ботасынан,

Күйші  де  күңіреніп  қалм ады   ма?

Сол  күйші  құдірет  бар  бармағында,

Қу  шекті  құйқы лжытқан  зар  қағуға, 

Үнсіз  мен  қиялдадым  кете  ме  деп 

Қайран  күй  өсек-жала  қармағында? 

Кеудемде ұялатып  күй-әніңді,

Қандырып  кеттің  ж ы рға  құлағымды. 

Сол  бір  күй  жаңғырсын  деп  іздеп  едім 

Ізіцді,  мініп  «Ақсақ  құланымды». 

Ж айнатты  жылдар  гүлдеп  қия-қырды, 

Қүйшініц  даласында  күй  ағылды.

Ж а с   түлек  албырт  ойлы  қақты  қанат, 

Жұртыцның  жүрегіне  құя  жырды. 

Өлецніц,  ұмтылғанда,  қалап   өрін,

Шын  жүйрік қайдасың  деп  қарап  едім? 

Күгуші  ем  ұшқыр  уақыт  бәйгісінен 

Озыгі  бір  оралар  деп  «Құлагерің».

Уа,  жырым,  жұлдыз  боп  жан,

бұлт  күйінсін! 

Халқыма  қуанышты  бұл  сүйіншім.

8

Ж аям ы н  поэзия  кұшағын  мен,

Кел,  ақын,  ардагерім,  келші,  күйшім! 

Советтің  сылтыңы  ж о қ   ақынымын, 

Ақиқат  сырым  және  батыл  үнім. 

Тірілді  өлең-жырдың  аяулысы,

Касыңа  шақыр,  аға,  шақыр  інім! 

Жырыңмен  жаңғырығып  тудың  тағы, 

Тағы  да  д ала  ж аңа  күй  тыңдады. 

Қайрылып  «Азат»  күйі  шертілгенде, 

Матайда  қобызшы  шал  қутыңдады. 

Ж ы р лар ы ң  —  өмір  үні,

жүрттың  бағы, 

Халқымның  игілігі,  қүт-құмары. 

Күйшісің

коммунистік  марштарға,

Сол  жырың  даңқыңа  д а қ   жүқтырмады. 

Сен  ж а ң а   жүйрік  жырдьгң

шыңын  қақтың, 

Әуенің  ағысындай  шың  бұлақтың. 

Тербеліп  күйлі  жырмен,

а сқақ  үнмен 

Тамырын  тыңдағанның  шымырлатты. 

Жетісу  непіріндей  толқындаған, 

Жырыңды  жамырасып  ел  тыңдаған. 

Өзінше  дауылдатпай,  жауындатпай, 

Ақын  ба  қиқылдаған,

мыңқылдаған?! 

Ж үйрік  пе  озып  алға  ұмтылмаған. 

Ініңмін  көкейінде  күй  тулаған. 

Күйшіден  күйлі  сөзбен  озған  болса, 

Кәрсетші  сол  ақынның  сиқын  маған?! 

Қырандай  құс  ішінде  бөлек  едің, 

Қарпыдың  қанатынмен  елең  ерін. 

Ағындап  аңсарымда  өршіл  жырың, 

Сазыңа  ж а з   жанымды  бөлеп  едім.

9

Масайрап  өлең-жырға  толды  маңым, 

Көр,  ж а ң а   поэзия  балдырғанын.

Өзің  де  қуанасың,  кәріп  ж аң а 

Ж ы рларды ң  ж ас

дауыспен  жаңғырғанын.

Еске  алдым,

жүйрік  жырдың  бастауысыц, 

Өршіді  ол  кездеғі  ж а с   дауысым. 

Шалқыдым,

өзіңдей  өр  күйші  жайлы, 

Сонау  бір  жырды  қайта  бастау  үшін. 

Талай  жыл  қүйындаған  қиялымда, 

Ж үл д е   бер  менің  жүйрік  қүланыма. 

Алшайып «Қүлагермен»  шық  алдымнан, 

Ж а с   жырдың  бәйгесіне  қуануға!

М А Я К О В С К И Й   Е С К Е Р Т К ІШ ІН Е

Әйдә,  Маяковский,

Зымыра  кунгей  ж а қ қ а .

В л .  М аяковскйіі

Маяковский!

Ж ү р   бірге 

Біздің  ж а қ қ а ,

Ж ы л д а м   атта,

Тез  бас  та,

Ш алқиы қ  бір 

аңсап 

Поэзия  көлінде.

Ш алқулар  көп  көңілде.

Ж а ң а   дала,

Өзің  қара,

Ой  таста,

Отты  жырмен

Ж а р   сап 

Ж а ң а л ы қ қ а ,  кел  үнде!  . 

Мраморлы  денеңмен 

Ұмтыл  алға,

Шыңға  бар  да,

Дауыста:

«Бар  дауыспен

менше

Ж аңғы рт  жерді  өлеңмен!» 

Дауысыңа  ерем  мен:

Б ір а қ   әлі 

Ж ы рды ң  бәрі

алысқа 

Ұша  алмай  жүр,

Сенше 

Толқытып  сез  тереңнен.

Сына  бізді,  сен  көр  де: 

Сөзбен  нәзік 

Ж үрсек  жазып  өлеңді, 

Ақынсынып,

Сән  ғып,

Гүл  тағуға  серуенге. 

Сөндайға  жөл  бермеуге, 

Біздің  ж а қ қ а  

Ж ы лд ам   атта,

кел  енді. 

Қөсылайық,

Таң  ғып

Қүлашты  кең  сермеуге!

Қеттік  біздің  ауылға! 

Д а л а   ғажап!

Өзің  қарап 

Біл  бәрін.

11

Қызықтар  көп,

Қел,  көр,

Менің  Алатауымда, 

Сені  сүйген  қауымға. 

Күшиен  ерен 

Күркіреген 

Ж ы рлар ы ң  

Ж аусын  нүр  боп, 

Ж ел   бер,

Өлеңімде  дауылда!

О РЫ С  А Қ Ы Н Ы Н А

Сағынысып  көрісемін  сенімен, 

Сеніменен  ж асам ақпы н  серуен.

Зор  Москва  кешесінде  шалқып  бір, 

Ж алы ндауға  поэзия  лебімен.

Поэзия  теңізі  ғой  Москва,

Лирикамды  шерткім  келді  достыма. 

Қ анат  қақты  менің  үшқыр  жырларым 

Москваның  ж үлдыздары  астында.

Тербелгендей  екеуміз  бір  бесікте, 

Өскендей  бір  ж астан  еркелесіп  те, 

Әзілдесіп  сырласамыз,  ағамыз 

Өзенінде  жырдың  оймен  есіп  те.

Ақын  достым,  не  ж азд ы ң  деп  жуырда, 

Қуанасың  менің  ж а ң а   жырыма.

М аған  мақтан,

қ а з а қ   ж а зға н   өлеңнің 

Тербеткені  Москваның  үлын  да. 

Ж ы рлары мның  бөлек  сөзі,  түрі  де... 

Түсінесің  бірақ  менің үніме.

12

Ырғағы  бір,  ағыны  бір  жолдарым 

Үн  қосады  саған  қ а з а қ   тілінде.

Сенің  жырың —

орыс.  үнді,  от  тілді, 

Ж үрегіме  толқындаған  төкті  үнді. 

Орыс  даусын,

орыс  жырын  ұқтым  мен, 

Сондықтан  да  менің  даусым  екпінді.

Сен  өлеңге  д аңқ  бердің  күшті  үнмен 

Өрге  шапқан  жолдарыңа  түстім  мен. 

Маяковский  маршымен  ағындап, 

Сөздеріме  кәрік  алдым  Пушкиннен.

Мен  ғана  емес,  сенің  жыршыл  үйіңде 

Достарың  көп  сейлеген  ө.з  тілінде. 

Өлеңдері  әзірбайжан,  армянның 

Есігіңді  қағып  күнде  кіруде...

Соның  бәрі  үндеріңнен  от  алды, 

Аралаттың  жырымызға  Отанды.

Өр  дауысты  өлеңі  үшін  орыстың 

Көтеремін  шарап  толы  бокалды!..

Ө Л Е Ң

Қозыдай  құз  басына  көгенделген, 

Ағытасың

Тас  бұлақты  бөгеу  көрген. 

Ж а м ы р а п   жөнелмей  ме

Кәгалдарға,

Секіріп  төбелерден,  белеңдерден, 

Сондай-ақ,

Қайран  жыр  да  жүйткімей  ме,

Босанса

Ыза  болған  өлең  зерден!

13

Атқанша  бір  таң  анық,

Асыға  ойлап  жатамын,

Бүгін  қандай  ж а ң а л ы қ  

Тапты  екен  деп  Отаным.

Орнап  ж а ң а   заводтар, 

Ш ырқады  ма  гудогін?

Өзенде  жанып  ж а ң а   оттар, 

Ж айнатты  ма  түн  көгін?

Асылын  ж а тқ ан  жасырып, 

Ж а п а н   дала,  сары  құмда — 

Ж а ң а   бір  кен  ашылып, 

Бұрғысын  шахтер  салды  ма?

Мүмкін  ақын  толғанып,

Туды  ма  талай  шығарма  — 

Достарым  кәріп,  таң  қалып 

Оқып  ж атқ ан  шығар  да!

Ғалымдар,  мүмкін,  бұл  түнде 

Әлдебір  жұлдыз  отынан, 

Тапқан  шыгар  тың  мүлде 

Текті  бір  күшті  атомнан.

Өзендер,  мүмкін,  пайда  боп 

Ж а ң а   бір  ж а л п а қ   ж ағад а, 

Орнаған  шығар  жайнап  кәк 

Ормандар  Бетпақдалаға.

Шықты  ма  әлде  ертемен, 

Қуантыгі  халқын  хабары. 

Жеңіске  жолды  сілтеген 

Це-Қа-ның  ж а ң а   қарары?

Т А Ң   А Т Қ А Н Ш А   А С Ы Ғ Ы П . . .

14

Қы зыққа  толы  күндерім, 

Естимін  ылғи  ж аңалық. 

Жеңістен  ж а ң а   гулеп  үн, 

Хабарын  келер  таң  алып.

Ж ы р ла ғы м   келіп  қуанып, 

Гыңдағым  келер  бәрін  де, 

Жеңістер  ж атса  шыңдалып 

От  беріп  өлеңдеріме!

С А Ғ Ы Н Д Ы М   МЕН  ТӘТТІМБЕ ТТІҢ  

Ж А З Ы Ғ Ы Н

Ш уағындай  балғын  бөбек  жазымның 

Сағындым  мен  Тәттімбеттің  жазығын. 

Саумал  көлдщ  қамыстарын  сырнай  ғып, 

Өстім  сонда  естіп  ақку,  каз  үніи.

Тынысындай  ерке  бала  шағымның, 

'Гәттімбеттің  тәтті  лебін  сағындым. 

Ж елмен  ойнаи  жүгіріп  ем  үстауға 

Ж а р қ ы л д а ға н   соулесінен  сағымның.

Қөк  майсада  көбелектей  ойнадым, 

Ж а л ғы з   ғана  бір  бақытты  өйладым,

Сөл  бақытым  —  өткен  сенде  ойыным, 

Ж а л ғы з  ғана  сол  қызыққа  тоймадым.

Өзге  алаң  жоқ,  ж оқ  айғай  да,  ызың  да, 

Берілдім  мен  сол  балал ы қ  қызуға. 

Өзімде  жоқ,  өзгелерден  қызғанып, 

Қараушы  едім  құлын,  тайға  қызыға.

Ж а тс а   мейлі  қой,  қозылар  маңырап, 

Қетсе  мейлі  бұзау  біткен  жамырап,

15

Мәз  едім  мен,

шатырласа  нажағай,

Төксе  нөсер,  сықырласа  шаңырақ,

М аған  ыстық  шетте  бір  үй  қараңіа  — 

Менің  үйім,  өзгелерден  тамаша. 

Жымыңдайтын  жүлдыз  көктен,

түндіктің 

Жыртығынан  түнде  түрыи  қараса.

Тимесе  де  маған  орын  тө р ін ф ,

Сол  бір  лаш ы қ  кең  күмбездей  керінгвн. 

Енді  міне,  алтын  бөлме  сарайға,

Сыймай  кейде  несіне  мен  керілем?

Ж а һ а н   кезген  жарты  ғасыр  жасымның 

Тәттімбетте  өткіздім  ең  асылын.

Онда  менің  тайдай  тулап  жүрегім, 

Алшысынан  түсуші  еді  асығым.

Онда  мұндай  тебіренуді  кім  білген, 

Балалықпен  жүремін  деп  мың  жыл  мен. 

Онда  тентек  мінезімнің  бәрі  жөн, 

Міңгірлесіп  тұрмаушы  едіім  мылжыңмен.

Кеттім  сенен,  жүйрік  ж ы лдар  өтті  көп, 

Тауға  тарттым  миуалары  тәтті  деп.

Ақ  бас  ақын  атандым  да,  не  пайда, 

Б алалығы м  қалды  сенде,  Тәттімбет!

Қия  кезіп  бақыт  құсын  ауладым, 

Өлеңіммен  дүбірлеттім  тау  маңын.

Б ір а қ   әлі  сонау  бала  шағымдай 

Көк  төсіңе  келеді  бір  аунағым.

16

Сақтап  әлі  балалықтың  гүлін  сен,

\Әлі  балғын  шығарсың-ау  бүгін  сен. 

Бәлкім  мен  де  ж асарармын  б алаш а 

Қдзотыңды  ніскеп  бір  жүгірсем.

Қа.чсын  бәрі,  сенің  ерке  балаңмын, 

Ж азы ғы ңа  жаным  жайнап  барармын. 

«Тен^гегім»  деп  лебің  сүйсе  маңдайдан, 

Бақт^шың  боп  жазығы ңда  қалармын...

Ш А Қ Ы Р Д Ы М   СЕНІ

(Ярослав  Смеляковқа)

Ш ақырдым  сені,

Қең  д а ла м а   шақырдым:

Ш аңқан  қырда,

Астында  аспан  шатырдың,

Ш ырқағанда  самғап  үшқыр  өлеңің, 

Ы рғақтарың  кетсін  деп  мың  шақырым. 

Қөтерсін  деп  ақын  досым  кеудесін, 

Мінбер  етем 

Алатаудың  өркешін,

Құзда  тұрып,

Шырқасын  деп  алысқа 

Ж аң ғы рта  бір  қазақты ң  кең  өлкесін! 

Алатаудың  алтын  нық  құзынан 

Аңқып  ұшқан  қырандарға  қызығам. 

Келеді  ұшқым  сол  құстардай  ж а зы қ қ а  

Ж ы рлары мның  кестелері  сызылған.

Қос  дауысың 

Мен  де  өзіңд 

Үшан  қырға 

Ұшсын  самға

-

й  а қ б н ^ б й ^ ь Ф 03 

. 

а т ы н д а ғ ы   П М У -діц

Р №

т ' \ 6 ; Б е й с е м б а е е

а т ы н д а ғ ы   ғылыми

1<ІіТАПХАНАСЫ

Ж о р ға   жырға  мінгесіп 

Ж ы р  желімен

Ж ары суға  жырларыңды  шақырдым, 

Ашамын  қырдың 

Алтын,  сағым  пердесін,

Ш ық  төріме, 

/

ІІІерт  шабыттың  пернесін!

Кілем  гүлдер 

Майсаң  белдер  үстінде 

Ж орға  жырың 

Ж ігіт  болып  билесін.

Көр  қызықты  сахпалы  жерімнен: 

Қырымда  ж о қ   сұп-сұр  белдер  шөлірген. 

Ақ  қ ал алар   қанат  қ а қ қ а н   өрінен, 

Онда,  Қурай  басқан  түздерде, 

Дәнбикелер  толықсыған,  керілген. 

Онда,  сонау 

Атамды  сор  айдаған,

Қу  жапаннан  алтын-күміс  жайнаған. 

Б арсаң   саған 

Аңыздарын  шертеді 

Қазіргі  жас,

Қашанғы  қарт  айдалам.

Кел  далама,

Өлеңіңді  өргізіп,

Жөнелтейін  жасыл  қырға  желгізіп, 

Оттар  жанған  езендер  бар,

Шомыл  да,

Ж ы рлары ңа  моншақтарып  бер  тізіп. 

Меп  қазақпын.

Қыр  досымын,  малшымыи,

Мен  сүйемін

Д а л а   жырын  —  мал  шуын.

Қосыл  менің  үндеріме 

Қиырдан

Ж ы лқы ларды   өр  дауыспен  қайырған.

18

Көрші  сен  де

^ а я н   таудың  бауырын,

Крл  ж а ға л ап  

Қонақтаған  ауылын,

Са^мал  көлдің  жағасында  толғанып, 

Екеуміз  бір 

Әндетейік  тау  жырын.

Қөрерсің  көп  тамаша,

Зәулік|  үйлер  қатарланған  қ а л аш а,

Ақ  бидайдың  арасынан  ән  шырқап, 

Қайтеш едің,  қыздар  саған  қараса!

Кел  аулыма,

Көр  қазақты ң  ұл-қызын,

Сөлар  —  жырым,

Менің  гүлім  —  қырмызым.

Ж ы р ла  бірге,

Ж ұ т  самалын,

Ж ұ т   жеңгемнің

Гүл  аңқыған  қымызын.

Кел  қырыма,

Отандасым,  ақыным,

Кең  далаиы  құ ш а қ   етіп,  шақырдым, 

Ж ы рла й ы қ  кел,

Қырандарш а  шарлайық,

Ж ы р  гулеген  қырдың  аспан-шатырын...

Т Ә Ж І К   ӘКЕ,  СЕН  ҮШІН

Сыр  бойында,  ж ағад а, 

Ағынға  көп  қарадым, 

Толкыи  сөйлеп  аға  ма, 

Көкке  түйіп  қабағын. 

Аққандай  бір  ызамеп, 

Толқын  тулап  кетеді. 

Ш уылдаған  сар  өзен,

19

Шұғыл  қайда  жетеді? 

Есімде  сол  жағадан, 

Ағылғандай  өзеннен 

Ашуы  сел  көп  адам, 

Мылтықтарын  кезенген, 

Саппен  сонау  соғысқа, 

/ 

Ағылғаны  толқындай,

Күн  батысқа  сол  қыста, 

Толқындаған  ел  тынбан...

Ж а ғ а д а   сол,  есімде,— 

Отырған  ш ақ  хат  жазып. 

Суық  қыстыц  кешінде, 

Қасымда  бір  қарт  тәжік,

Сұр  толқынға  қараған, 

Қалыц  қасы  қозғалып. 

Бейхабар  солдат  —  баладан, 

Естімей  бір  сөзді  анық... 

Қ а з а қ   та  темен  жақтағы, 

Сақалына  ж а с   тамған.

Сол  кеш  ұлын  жоқтады, 

Сырдан  жыры  басталған. 

Қарадым  сол  езенге,

Кегін  іздеп  әкенің,

Кездім  сол  бір  кезеңде,

Қарт  тәжіктің  мекенін.

Есімде  қыс  қаһары,

Есімде  сол  қарня.

Ленинабад  шаһары,

Аққан  шулы  дария.

Кеттім  мен  де  майданға, 

Үқсап  қарттың  ұлына.

Қар  қанатын  ж айғанда 

Сырдария  суына.

20

Келем,  міне,  тағы  да,

Сау  ма  екен,  сол  ақсақал? 

Қайтты  ма  ұлы  бағына, 

Сәтті  болып  ақ  сапар? 

Уыстайын,  сағындым, 

Ұратөбе  жемісін. 

Ж ырлайын  дос  бағының 

Р ақаты   мен  жеңісін...

Ж Ы Р   СӘЛЕМ І

(Сәкен  Сейфуллинге)

Алтын  дәнді  вагондарға  күй  еріп,

Қелді  міне,  өлең-жырлар  тиеліп.

Асқан  дана  астанаға  дастан  ала,

Ж ар ты   ж аһ ан  жерімізді  игеріп.

Ақтардық  та  ата  қ а з а қ   ғасырын,

Алып  келдік  көне  қырдың  асылын. 

Ш ығандардан,

шыңды  таудан,

шырын  баудан 

Шырқап  келдік  ж а ң а   дүние  ж а с   үнін. 

Қ ырларымда  қиқу  салған  малшымын, 

Астанаға  жырларыммен  жаршымын.

Шертіп  өлең,

бердік  сәлем,  еркіндеген 

Ж үректердің  жалындатып  бар  сырын. 

Дүбірлеткен  дулы  д а ла   белеңін 

Бәйгі  көктей  шын  жүйрік  пе  өлеңім?

Қер  шабысын,  шырқалысын,

сыр  танысын, 

Сенің  сының  —  менің  сырым,  с^немін.

21

Ж ы рлары мы з  ұқсап  толқын  ж ал ау ға 

Желпілдесін  заңғар  Қызыл  Алаңда 

Ж у р е п м е   — 

•

Кремльге 

п 

кірем  бірге,

Д а л а   ж.ыры  даңқ.берді  маған  да!

Қең  көшеңде  масайрасын  күй  бүгін 

\ а з а қ т ы ң   көр  бұлбұлдарын,  жүйрігін 

Р 

13Д1’  т ербе  бізді,  кеудемізді  '

Көтерейік,  сының  бізге  -   сыйлығың.

Терезеңді  бүгін  күліп  қағады

<-ұлу  қырдың  сері  күйі,  сал  әні.

Қелді  бізбен,

жігіт-қызбен,

Алятя^тгт.тц 

жырмен  жүзген

я л а т а у д ы ң   алма-жұпар  самалы.

Ауылымның  айналасы  алтын  бақ 

Аққу-қаздаи  әндер  келді  аңқылдап.

Келіп  тыңда,  келін  жырға  сәулет  қуп 

иа

м Г к в Т 0' тек  шашуды  жарқыл”

Д а б ы л   қақ!

Досыңа

Ж алындап!

Тілекті  қабылдап,

Ж ү ректі  жалындат!

Ж алындап,

Д а б ы л   қақ!

Дабылдат!

Дабылдат!