Б Ү Р К ІТ ІҢ Д Е Й   Ш АРЫ ҚТАТ

Кнрдім  мен  терең  сайлы  бір  адырда, 

Дсаумен  алысып  жүр  бір  өршіл  жас. 

Дсау  кер  арыстандай  астындағы 

Қлргиды,  арындайды  осқырады.

Тебініп  қадалыпты  тік  ж алы на,

Г.р  жігіт  —  Ерейменніц  ж ас  қыраны. 

Үйреткен  тұлпар  атты,  жігіт-  тұлпар 

Ііозбала,  қыз  бәйгіден  үміті  бар.

Серігі  —  қарлы   боран,  асау  жүйрік, 

Қыз  қайда  бүл  жігітке  келетін  пар?

Ал,  оне,  қарады   қыз  егіндіктен,

Сол  шығар  сүйемін  деп  сені  күткен. 

Асаудыц  гұқырт  басын,  Ақан,  тоқта, 

Ж айрацд ап  ж а с   құрбыца  кел  үмітпен. 

«Жоқ!  —  Қамшы  тиді  аттың

сауырына,  — 

Уақыт  ж оқ  қазір  қыздың  сауығына.» 

Құйғытты  көп  жылқыны  қайырғалы, 

Егіннен,  түнып  тұрған  тау  ығында.

К Ү Л ІМ Д Е Й Д І  РАҚЫ М   ШАЛ

Қөк  майсаның  аңқиды  қал ай   исі?  — 

Қенеле  бір  иіскеп  калайыншы. 

Аунайыншы  кілемдей  көгалыма, 

Қазотысын  кеудеме  қадайыншы.

Қеиет  бізге  түйілді  лаңшы  тағы,

Ұзын  сымдай,  найзадай  тамшылары, 

Ж ауын  ж асақ ,  қап-қар а  қаб ағы   бүлт, 

Бейбіт  жерді  сабалап  қамшылайды. 

Мен  қалыңмын  серігім  ж ұ қ а   бірақ, 

Паналайтын  болсайшы  бұта,  құрақ. 

Заңғар  оба  секілді  бір  м аяға 

Екеуміз  де  жүгірдік  ж ы лдамы рақ. 

Сел  ж ұтқандай  Ереймен  сеңгірлері, 

Қөк  мұнарлар  жапандай  селдіреді.

107

Төбемізде  ж арқы л д ап   жасын  атьш, 

Ш артылдады  аспанныц  зеңбірегі.

Қалың  тобыр  қолдай  бір  дүбірлеген, 

Арасында  әлдекім  күбірлеген.

Рақы м   ата,  қойларын  қайыра  сап, 

Н а ж а ға й ға   қасқиып  күлімдеген.

«Ей,  кім  бүл  нөсерден  бүқпалаған,

Қер  кеудеңді  жауынға,  шық  маядан!»— 

Деп  ақырды  біздерге  Рақы м   ата,

Көзін  қадап  аспанға  бүлт  қамаған.

—  Бүл  әтір  ғой,  тәйірі,  жауын  деген, 

Ж үт,  жауынға  сергісін  қалың  денең. 

Ж аңбыр  сөз  бе?  Өзіміз  қарысамыз 

Қалың  селмен,  а қ   қарлы   дауылменен. 

Екеумізді  жауынға  тік  түрғызып,

Өз  басының  сырларын  кетті  тізіп.

Қүр  кол  қыста  қасқырды  соққандыгып, 

Сондай  талай  ерлігін  өткен  қызық,

Өзі  таудай  билегён  сол  даланы, 

Н аж ағай д ан   қал айш а  қорғанады?

Ол  сөйлеп  түр,  ал  менің  мойыныма 

К өлбақадай  тамшылар  жорғалады...

ТУҒЛН  Қ А Л А   ТУ РА Л Ы   Ж Ы Р Л А Р

(Ж асты к  шағымның  досы ,  байырғы  ж урналист, 

марқұм  Әнуар  Әукеновке  ескерткіш)

С  о л  б  і  р  к ө  ш  е д е 

Ж ан д ай   бір  жоғын  іздеген, 

Жүрсем  де  мен  кеше  де,

Бүгін  де  бүлдыр  ізбенен 

Ж үрмін  сол  бір  көшеде.

108

Жүрмін  жалғыз,

жым-жырт  кеш, 

Момын  үйлер  тұр  мүлгіп. 

Б а л а л ы қ   ш ақ  берді  елес, 

Келді  баяу  жыр  жылжып.

Тек  толқиды  төбемде 

А қ ж ал   бұлттар  дәуірлеп. 

Тек  шіңкілдеп  төменде 

Үреді  бір  шәуілдек.

Толғап  бәрін  келемін, 

Қөзбен  жарып  түн  ішіп:

Әр  үйге  сәлем  беремін,

Сол  үйлер  менің  туысым.

Мейлі  кімдер  тұрса  да, 

Сәлемім  қақсын  есігін.

Мың  бала  меидей  туса  да, 

Сол  үйлер  әлі  бесігім.

Әйнектерін  сүйер  ем,

Ерсі  ме  біреу  қараса? 

Немесе  естіп  күлер  ең, 

Жүгірсем  қазір  балаша.

Ысқырсам  ғой,  шіркін,  бір 

Мүлгіген  үйді  жаңғыртып. 

Ж а с ты қ   іздер  шертіп  жыр, 

Ж а й н а р  ма  еді  ж ан  бітіп!

Иә,  қазір  талайға 

Бурыл  басты  ағамын. 

Ж асы ң а  әкең  қарай  м;а? 

Бұл  қ а л а ға   баламын.

109

Ж үрм ін  міне,  сонырқап, 

Бойында  өз  көшемнің.

Таныс  үйлер  тұр  ұқсап 

Ж асауына  шешемнің.

Сағынып  ескі  көшені, 

Білмеппін  ғой  гүл  барын. 

Аңдамасам,  кеш  мені, 

Көшемдегі  бульварым!

Кеш  мені,  ж а ң а   көрші  мен 

Үй  сайын  ж анған  жұлдыздар. 

Қызғанба  ж асты қ  еншімнен, 

Қазіргі  ерке  ұл-қыздар.

Ж ы рларм ы н  ж а ң а   күлліңді 

Үйлердей  қат-қат  тізілген. 

Оңаша  бер  бір  түнді, 

Жүрейін  ж асты қ  ізіммен.

Т ү с т і   м е н і ң   е с і м е  

Сырласымдай  бір  кезгі,

Бір  үй  маған  қадірлі.

Тұрған  момын  мінезді 

Етікші  Әукен  кәдімгі.

Тұңғыш  керген  зергерім 

Б арм ағы   бізді  билеткен. 

Қ айысқа  сызып  өрнегін, 

Өнерін  ж ұртқа  сый  еткен.

Үйден  ішпей  асымды,

Үйіне  ерте  келуші  ем.

Б ар  еді  мендей  ж а с   ұлы, 

Сонымен  ойнап,

келісем.

1 10

Өзгелер  озбыр  секілді,

Сол  ғана  мені  түсінген. 

Сүйкімді  бала,  кекілді, 

Сезілген  мейірім  түсінен.

Ойынымыз  үнасты,

Асықты  бірдей  иірдік. 

Кейінге  достық  үласты, 

Б а л а л ы қ   бізді  үйір  ғып.

Жүгірдік  бір  алаңда, 

Мойынға  тағып  галстук. 

Ағызбақ  соғып  боранда, 

Аунап  қар ға  алыстық.

Сол  досым  болса,  дариға, 

Қазір  де  ойнап  кетер  ем. 

Ертістің  сонау  жарыиа 

Ж ар ы са  бір  жетер  ем.

Толқынға  бір  аунар  ек, 

Өзенді  де  теңселтіп.

Ж а с   күндей  сол  жайнар  ек, 

Қүлашты  да  кең  серпіп...

Қызықтары  сонша  мол 

Б а л а л ы қ   шіркін  тез  өтті. 

Ш ақырды  бізді  комсомол, 

Өмірден  беріп  кезекті.

Түрдық  ерте  кезекке 

Ж а с ты қ  шақты  алаң  ғып. 

Қерекулік  газетке 

Әріп  болып  қаландық.

Сонда  да  бала  екенбіз,

Іске  қалай  батылмыз?

111

Мәз  болыппыз  екеум.із,

Газетке  шықса  атымыз.

Ж ы лд ар   өтті  жайраңдап. 

Газеттей  жайып  беттерін.

Білмей  қалд ы қ  қайран  шақ 

Қалай  жы лдам   ©ткенін?

Сырғыпты  сол  баспана,

Ж а с т ы қ   ш ақтай  зымырап. 

Мекенді  таптық  басқа  да, 

Айрылмадық  біз  бірақ.

Газетші  болды,  сыршыл  ол, 

Ақындай  назды  жаны  бар. 

Алғашқы  менің  сыишым  сол, 

Қайда  кеттіц,  Әнуар?

Күлісер  ек  тағы  да,

Ж асарты п  сол  кешені.

Әкетті  досым  қабырға 

Мәз  қызықты  кешегі.

Сол  бір  үйдің  сыртында 

Сыр  алып  ж асты қ  кезімнен 

Күбірлеп  жүрміп  жұртында 

Ж а л ғ ы з  ғана  қазір   мен...

Б е с і г і н  

б а л а   с а ғ ы н а р  

Бесігін  бала  сағынар,

Алданса  да  әлдиге.

Қ алған  балғын  шағым  бар, 

Қелдім,  міне  сол  үйге.

Қуандым  мен  баладай,

Қалпында  сол  тұғырым.

112

Бейне  кәрі  қарағай 

Сақтағандай  түбірін.

Тұр  ма  маған  өкпелеп, 

Қарт  әкемдей  тұнжырап. 

Өктем  әмір  жетелеп, 

Қеттім  ұзақ,  тым  ж ы рақ.

Қайран  менін  бесігім 

М аған  күмбез  көріпген. 

Ашылғанда  есігің, 

Секіруші  ем  теріңнен.

Тудым  ж а т а қ   қауымда, 

Өзің  бірақ  тербеттің. 

Екінші  ана  бауырында 

Еміздіксіз  ер  жеттім.

Б а р   ғой  зәулім  сарайым 

Өмір  берген  еншіме. 

Ыстық  бірақ  арайың,

Сен  артықсың,  кеңсің  де.

М аған  қызық  бәрі  де: 

Қиын  күреп  сиырдың,

Ат  суарып  сәріде,

Аязға  бет  сүйдірдім.

Қызығына  кенелген 

Б а л а л ы қ қ а   не  дерсің? 

Ысқырып  ем,  төбеңнен 

Үшырғанда  көгершін.

Асырды  көп  салып  ем, 

Алдыңды  да  шаңдатып, 

Орыстың  үлдарымен 

Допты  кекке  шарлатып.

113

Ш алдуар  ең  десең  де, 

Ойын  болды  назарым. 

Тараттым  бұл  көшеңде 

Б алалы қты ң  базарын.

Болған  шығар  ерсі  де 

Тұрғаным  сол  ұялып.

Бір  қыз  келсе  көршіге, 

Ш ыққанымда  гұл  алып.

Сүйендім  де  пешіңе, 

Өзімді  ойға  бөледім. 

Қысқа  қыстың  кешінде 

Туды  түңғыш  өлеңім.

Н ам азын  әкем  оқыса, 

Мен  де  қарап  жатпадым. 

Қолды  сермеп  ақынша, 

М арш  жырын  жаттадым.

Солай  неге  қалмадым, 

Түғыр  етіп  төріңді?

Өзіме  кең  аумағың 

Ж ы ры м а  тар  көрінді.

Талап  іздеп  тағдырдан, 

Қеттім  алыс  қияға.

Қыран  кәкті  ш арқ  ұрған 

Әз  ұясын  қия  ма?

Сүйікті  ғой  бөренең 

Ж а с   үніммен  жаңғырған. 

Қайтып  саған  келер  ем, 

Қайтса  күнім  қалдырған?

114

Т а н ы с   е м е с   з ә у л і м д е р  

Өзгемін  бе  қазір  де,

Сөйле  маған,  кең  көше?

Өз  қал ам а  шежірё 

Өзім  ғана,  ендеше.

Кәрілер  мен  л аш ы қ  та  — 

Көргендер  мені  бауырым  дер. 

Танысамын,  асықпа,

Таныс  емес  зәулімдер!

Келем  алш аң  мен  аттап, 

Кезгендей  бір  тау  ішін.

Үйлерде,  биік  қаб атта 

Тұрғандай  менің  танысым.

Күбірлеп  мен  келемін 

Биікке  қарап  қуанып.

Танытар  мүмкін  өлеңім,

Шатырға  шықса  ту  алып.

ІІІатырға  өзім  шықсам  бір, 

Көрінер  сонау  Тәттімбет.

Ол  кезде  ж а л а ң   шыған  қыр, 

Ж олында  шаршап  жаттым  кәп.

Ж а у р а п   суық  күзде  мен 

Тезек  тердім  қасынан.

Ол  кезде  иесіз  дүзге тең 

Көң-қоқырлы  осы  маң.

Танимын  асыр  жерімді 

Ойды  асықтай  иірген.

Алып  құс  болып  көрінді 

Қанатын  ж айған  тиірмен.

1 1 5

Олар  жоқ,  еиді  сап  құрып 

Заводтары  бастаған.

Көнелікті  лақтырып,

Ж аңары пты   ж а с   қалам!

Ж оғал са,  мейлі,  іздерім 

Тозығы  жеткен  өңірден. 

Достарымды  іздедім 

Зәулімдердің  төрінен.

М Е Х А Н И К   М АҚМ ЕТ

(П ав л одар   облысы  Ц юрупа  ауданы ндағы  

«30  жылдық  Қ азақ стан »  колхозыныц  механигі 

М ақм ет  Бековке  арналды.)

Түғінен  дән  төгілген  М аралдыға, 

Дүбірлеп  мотор  күйі  гаралды  да, 

О ятты .қозғап  күллі  м аш и н а н ы ,'

Оятты  күллімізді  таң  алдында.

Д абы лды ң  тұтқасын  бұл  кім  бұраған? 

Мотордай  лыпылдаған  бұл  бір  адам. 

Көресін  елден  ерте  Мақметті,

Үш  а яқ  машинамен  зымыраған.

Жүйткісе  кәрсетпейді  қарасын  да,

Ол  таныс  әр  белеске,  әр  асуға.

Ж үруге  асығады  күйін  тыңдап, 

Трактор,  комбаинның  арасында.

Ауруды  таныр  доктор  тынысынан,

Бар  болса  тетіктері  тілі  сынған. 

Алыстан  М ақмет  те  айырады,

Ентіккен  моторлардың  дыбысынан.

Доті  ж о қ   жүрдектерін  шегеруге, 

Заводтың  үқсар  езі  шеберіне.

110

Қуырып  электрмен  бөлшектерді,

Ьүлінсе,  қиыстырып  береді  де.

Ж аиар   май  бетін  басып  айғыздалған, 

Кнресіц  оны  көлге  ж ал ғы з  барған.

Сүңгіп  кеп  тереңіне  керіледі,

Ж а ғ а д а   жүпар  жұтып  жалбыздардан.

Дон  атса  машнналар  қырындағы,

Көңілі  келсе  қайта  бүрылады.

('.уынан  өзі  сүзген  балықтарын,

Кеш  болса  достарына  қуырады.

Масайрап  кіріседі  әңгімеге,

Айтпасын  мақтанышын  әркім  неге? 

Айтады  атой  беріп  темір  атпеп,

Соғыста  барғандығын  Берлинге  де.

«Бір  кезде  мынау  ж а тқ а н   құндыз  белге, 

Моторын  дүрілдеткен  ж алғы з  мен  бе. 

Қалтырап  қолым  талай  қорқып  едім, 

Алғашқы  тракторды  жүргізгенде.

Бүлінсе  болдым  әуре  түзеймін  деп, 

Несіне  өткенді  сол  тізейін  көп.

Сондағы  сынықтарды  қойдым  сақтап, 

М амандық  тарихымның  музейі  деп.

Өттім  ғой  өрт  ішінде  қайта  сыннан, 

Шыққандай  ж а р ы қ   алып  ж ай  тасынан. 

Үйрендім  тетіктердің  сиқырларын,

От  шашқан  шойындардың  шайқасынан.

Соны  айтып  айыршамен  шортанды  іліп,

— Аса!  — деп,  күлімдейді  арқамды  ұрьш. 

Қарайды  машиналар  жортқан  қырға,

Өзі  де  даласындай  д арқан   жігіт.

117

Б А Я НА У Ы Л   Э У Е Н Д Е Р І

1.  С у р е т і н т ү с і р е й і н ө л е ң і м е  

Таулар  көп  тамашасын  баяндауға,

Дәтім  ж оқ  тау  біткенге  аялдауға.

Қөп  тыңдап  ана  жырын  жөргегімде, 

Ж асым нан  тартты  мені  Б аянаула.

Бесік  қой  үрпағына  ата  мекен,

Осы  тау  а тал ар ға  отау  екен.

Жетім  қыз  —  шешем  сыңсып

Сабындыда, 

Тұсынан  жігіт  жырын  айтқан  әкем.

Өзі  де  ақын  тау  ғой  баяғыдан, 

Шертілген  шежіресі  аян  жырдан.

Күй  беріп  сандық  тастар,

сырнай  кәлде|), 

Бұлбұл  көп  сайрап  ұшқан  Баянымнан.

Ж асы нда  жыршы  Бұхар  тебіренген,

Зар  шыққан  атамыздан  зәбір  керген. 

Шорманды  шенеп  әнмен  Ж а я у   Мұса, 

Алысқан  ақын  М ақмұт  жебірлермен.

Сүйікті  солар  шыққан  қия  маған,

Құс  елең  сонда  кеп  қой  ұялаған. 

Ж а з ы қ т а   желдеп  жүрген  жырларымды 

Б аян  тау  сондықтан  да  бұйдалаған.

Бұл  бір  тау  жонға  біткен  сыры  ғажап, 

Түйе  құм  төңірегі,  қожыр  алап.

Болсын  деп  ән  сарайы  айдалаға 

Қойғандай  бір  шебердің  қолы  қалап.

118

Отаннын,  кен  аспандай  көлемінде 

Г>аян  бір  бүйрегіндей  бөлегі  де.

Қыз  тау  ғой  қызықтырған  мені  жастан, 

Оуретін  түсірейін  елеңіме.

III  о  р  м  а  н  қ о й  ш ы с ы  н  ы  ң

ш  ө  б  е  р  е  с  і 

Кярсем  де  көлді  талай,  жасырмаймын, 

Көліндей  мөлдір  ж о қ   қой  Ж асыбайдың. 

( ліпатын  көктен  тартып  алды  ма  тау, 

Төсіне  ж аутаңдаған  жасыл  айдын.

Жұмбаң  сыр  мелдір  көзден  танылмай ма, 

Ж асы бай  секілді  бір  ж а р ы қ   айна.

Дспан  да,  арш алар  да,  тау  да  сүңгіп, 

Қонғандай  көшіп  бәрі  ж алты р  сайға.

Қара  сен  тұңғиықтың  әлеміне,

Аспанға,  шыңға  қарап  керегі  не? 

Бальіқтай  қыз  шомп  етсе,  кез  жанарын 

Көресің  келдің  сонау  тереңінде.

Б ірақ  мен  тұрамын  ба  ж а ғ а д а   жай, 

Ж а у та ң   көз  Ж асы байды   ж ағалам ай . 

Үстінде  торғын  кәлдің  топырлаған, 

Үландар  қиқу  салып  шағаладай.

Варсаң  бір  жаның  лебін  сүйер  едің 

Бақытты  тау  мен  көлдің  иелерін.

Несіне  айтпай  соны  тартынамыз, 

Разымыз  Б аян  таудың  даңқына  біз. 

Шертілсе  қарағайы  домбыра  боп,

Еседі  келдерінен  шалқып  аңыз.

Тәгілсе  күміс  бүлақ  тау  қүзынан,

Жыр  толқыр  қойшысының  ауызынан.

119

Саііраса  жыршы  құстар  аршасында, 

Жылқыш ы  тусер  шыңнан  ағызып  оп.

Қ алқы ған  қаз  бен  үйрек  көл  бетінде 

Ұқсайды  ұл-қызыныц  келбетіне.

Жүзіп  жүр  жайнап  жастар  сән  келінде, 

Көлбеген  Б аян  таудыц  кец  шетіиде.

Талайғы  куэ  таулар  өткеніне,

Бұлт  басын  мұң  несерін  төкнеді  ме? 

Қайтадан  ж ар ал ды   ма  әлде  Баян,

Сап  тізіп  сұлулықты  беткейіпе.

Сол  сұлу  бүгінгімен  сырласуға, 

Ж ырымды  ұшырайын  шың  басына. 

Биігіц  Ақбет  тау  ғой,  қалдым  қарап, 

Қаныштың  теңеймін  деп  түлғасына.

Сарай  ма,

көшкен  тау  ма  адырларға 

Жетейін,  той  ж асаған  ауыл  бар  ма? 

Ағылды  машиналар  ж асау   тиеп, 

Асығыс  көшіргендей  тауын  алға.

Тау  өзі  ж ы рлады   ма,  ән  еседі, 

Тыңдадым,  әнге  жаным  әуес  еді. 

Ж ұнарын  жатыр  жұтып  кең  саяда 

Қыз-жігіт  үйелмелі-сүйелмелі.

Табиғат  тау  соғуға  шебер  осы, 

Мәрмәрдай  мөлдір  көлдің  кенересі. 

«Осылар  менікі»,  —  деп  шалқияды, 

Шорманның  қойшысының  шөбересі.

Ж А Н Д А Р   КӨП  Ж А Н Ы   СҰЛУ 

ҚАЛ ҚҰТТЫ ДА

Етегін  кербез  таудың  басқанымда, 

Қарадым  сәукеледей  асқарына. 

Алтайдың  арулығын  көру  үшін,

Ұшар  ем  қыран  болсам  аспаныңа.

Ақынға  жер  меи  көктің  бәрі  сырлас, 

Шыңына  шықтым  міне,  жайып  құлаш. 

Ат  қойды  алдымыздан  әнді  шырқап, 

Малшы  жұрт  жырымызбен  жаны  құрдас.

Кәрісі  жасарғандай  түлеп  күиде, 

Ж асының  ж айнағандай  гүл  бетінде. 

Ж ыр  сүйген  бақташылар  тон  жасады 

Біздерге,  ақындардың  құрметіне.

Вілдім  мен  бұлақ  жырдың  басы  мүнда. 

Бұл  елдің  жыр  екен  гой  шашуы  да. 

Теңселген  шыгар  тегі  таудың  өзі,

Мың  малшы  әндеткенде  асуында.

Ұмыттың  Алматының  алыстығын, 

Табылды  бізге  қанша  таныс  бүгін. 

Аймалап  әкеміздей  үлкендері,

Ұсынды  ұландары  галстүгін.

Қыранды  көрдім  шыңның  төбесінен,

Кете  ме  ардагері  ел  есінен.

Карадым  толғануға  «Сәбит  шыңға»

Әзіме  енші  болған  белесімнен.

ІНлмеймін,  жер  құтты  ма,  тау  құтты  ма! 

Күтты  жер  жырымды  да  шалқытты  ма! 

Соларды  қалқытайын  жыр  кәгінде, 

Ж аидар  көп  жаны  сұлу  Қалқұттыда.

1 2 1

М А Р Қ А К Ө Л

Тас  қиядан  таң  аса  мен 

Аңсап  келдім  көлдің  нұрын. 

Күмбез  тауға  там аш а  кең 

Көл  де  жайды  көк  мөлдірін.

Асқар  Алтай  тау  ғой  алып, 

Алтын  қом  бар  өркешінде. 

Теңгедей  боп  ж арқы л  қағып 

Ж айнап  ж аты р  көл  төсінде.

Арқа  шыңға  асылып  күн,

Ақ  қанатын  жайды  нуға. 

Мен  де  күндей  асығыппын. 

Ж үзуге  көл  айдынында.

Ж үпары на  кенелеміз, 

Қаз-үйректей  көлді  жүзген. 

Ән  ш ырқадық  кемеде  біз 

Қой  басынан  келген  қызбен.

Тербелді  ме  сол  бір  әнге,

Кәл  де  билеп  теңселеді.

Өлең  болып  толқын  әлде 

Есіле  ме,  көрсе  мені?

Айдын  көлдің  кең  бетінде 

Ән  толқындай  тарқап  ерді. 

Айна  ғой  деп  келбеті  де 

Қыз  мақтады  М арқакөлді.

Асқарынан  ән  шырқап  қыз, 

Қожыр  тауға  көз  қадады. 

Аңырдық-ау,

таңырқап  біз, 

Қүж -құж   тастар  қозғалады...

122

Қоздаған  ба  аскар,

белес,

Қойтастар  ма  қой  боп  жүрген.

Уа,  керемет,

тастар  емес,

Қойлар  екен  сол  өрбіген!

Қыздыц  шашын  гүл  снпатты 

Сипалады  ойнап  жел  де.

ІІІопан  ата  келе  жатты 

Қалың  қойды  айдап  көлге.

Айдын  көлден  әнші  қа л қа м  

Қол  бұлғады  әкесіне.

Мен  жырымды  қайтып  айтам, 

Тыңдамай  сен  кетесің  бе?

Жырсыз  тауға  қарамашы,

Қөлді  жырым  аймалашы. 

Ж ырымды  айтып  аралаш ы 

Айдың  көлдің  айналасын!

А Қ Ы Н Н Ы Ң   А Л Б Ы Р Т Т Ы Ғ Ы  

Ж А Р А С А Д Ы

(Ә бдікәрім ге)

Поз  үйлер  қаздай  қонған  белес  еді, 

Сауырдан  жорға  қоңыр  жел  еседі. 

Қарттарын  қойлы  ауылдың  жинап

Сәбең

Қеш  болса  кең  күмбезде  кеңеседі.

Сәбеңе  көп  тиген  ғой  сөз  үлесі,

Өзі  де  —  дүниенің  шежіресі. 

Сөйлейді  тыңдағанды  желиіндіріи, 

Ашылыи  сарайының  кең  іргесі.

123

Кетсейші  сол  бір  үйге  сыйып  бәрі, 

Ағаның  р а қа т  сөзге  ұйытқаны.

Уа,  қырсық,  «ақсақал»  деп  мені  біреу, 

Әкелді  қалған  жұртты  жпып  тағы.

Амал  не,

шашым  ұстап  берді  мені, 

Ағыттым  одан-бұдан  әңгімені.

Ал  сонау  шеткі  үйден  шыққан  шулар 

Ж асты қтың  думан  даусын  әйгіледі.

Сол  үндер  құлағымды  елеңдетіп, 

Отырдым  орынымда  әрең  бекіп. 

Оқшауда  моз  екен  ғой  қыз-бозбала, 

Ішінде  Әбдікәрім  өлеңдетіп.

Қызық  қой  өлең  туса  қыздар  үшін,

Кім  оқыр  салқын  жырды  мұздау  үшіп. 

Ж а с   ақын  бақыттысың,  бірақ  іштен 

Тұтанды  мснің  ескі  қызғанышым.

Әлі  де  тарланбоздың  бар  асауы,

Өлеңім  талайлармен  таласады. 

Жырыңдай  құрбы  болсац  өзің  қызға, 

Ақынның  албырттығы  жарасады.

ТҮНГІ  ЦЕХТА

Ұзақ  түн...  Цехта  әлі  шың  қағылған, 

Тілдесіп  тетіктермен  сыры  алуан, 

Гулетіп  станокты  тұр  жұмысшы,

Күй  тыңдап  маховиктіц  ырғағынан. 

Зымырап  қилы  құрыш  тегершігі, 

Темірлер  ж ам ы расқап  ерен  шулы. 

Сермеліп  шебер  қолы  жұмысшыныц, 

Мелшиген  шойындардан  үн  өршіді.

124

Гыц  бір  ток  серпілткендей  сол  бір  цехты. 

Сөйлеткен  тыц  тетікті,  сом  бөлшекті 

Иаводтың  кец  кеудесі  көтеріліп,

'Гөсінде  шыңдағандай  келешекті. 

Шыққандай  мыц  мотордан  күй  ағыла. 

Есіп  тұр  жүмысшыныц  қиялында. 

Дабылы  партияпыц  цехты  қозғап, 

Ойларын  өрлеткендей  қия-қырға.

Сол  қырдыц  түлемеген  тұл  дүзінен 

Ағылған  машиналар  тың  қызумен. 

Заводтан  тракторлар  самсап  жонға, 

Ж айқалы п  іздерінен  дән  тізілген. 

Мақтаныш  —  заводының  өр  дабысы, 

'Гыңдаған  цехтыц  күйін  қыр  алысы. 

Соғылған  ста-нокта  шар  болаттар  — 

Отанның  құрсанатын  қорғанысы.

Қнырға  құрылыстың  зіл  жүгімен 

Тынымсыз  маховиктер  зыр  жүгірген.

Сол  цехтан  қозғалғаидай  өмір  көші, 

Ж айнады   жұмысшының  жүзі  нүрмен. 

Айқасты  темірлермен  білектері,

Қызуын  қүрыштардың  үдеткелі.

Түн  түгіл,  ол  ертеңгі  озды  күннен, 

Заводта  гулеп  ж а ң а   күй  өктеді!

ВАСИ ЛИ И   Р А К О В С К И И Г Е

жүктеу/скачать 6,23 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: