Ұшақпенбірге түс-кен екен. Қамшымен айдама. Балшықпен сыладым.
Жатыс септігіндегі жанама толықтауыштар қимылдың не басқа сапаның затқа тәндігін білдіреді.
Жылқыда өт жоқ, өсер малда өлім жоқ.
Пысықтауыш және оның түрлері
Етістіктен болған сөйлем мүшесіне қатысып, іс-қимылдың түрлі сапасын, мезгілін, мекенін білдіретін мүшені пысықтауыш дейміз(Р.Әмір.ЖСС.152-б.).
Пысықтауыш етістіктен болған сөйлем мүшесін айқындайды. Пысықтауыш заттың қимылдық сапасының сапасын, белгісін біл-діреді. (М.Балақаев, Т.Сайрамбаев. ҚҚТ. 163-б).
Пысықтауыш қызметінде жұмсалатын сөздер
Үстеулер (...ілгері жылжыды)
Үстеу мәндес есімдер (...сол уақытта (кезде, мезетте, күні, күзде) келіп еді)
Сын есімдер (Қараңғыда жолды әзер тапты. Жеңіл киінді.)
Барыс, жатыс, шығыс, көмектес септік-теріндегі зат есімдер (Кешке ..болады. Кеңшілікте әңгімелесті.Қаладан келді. )
Сан есімдер (Бір күнде екі келді.)
Пысықтауыштың түрлері
Мағынасына қарай:
Мезгіл, мекен, мақсат, себеп
Амал (қимыл-сын): тәсілдік амал, сапалық амал
Құрамына қарай:
Дара, күрделі
Бірыңғай, үйірлі
Мезгіл пысықтауыш және жасалуы
Мезгіл пысықтауыш- қимылдың мезгілін білдіреді
мезгіл үстеу-ден: ертең кө-шеді
Сілтеу ес.+ -ша/-ше, қашан сұрау ес. + шығыс сеп.: қашан-нан ...көрді.
Заттанған сын.е., есімше+ жатыс с.:суықта шық
Шақтық мағы-налы зат есім-дерден: түніменжүрді
-ғалы, -гелі формалы көсемше: келгелі айтты.
Мезгіл пысықтауыш және жасалуы
Атау, барыс, шығыс септіктегі зат есімдер, есімшелер кейін, соң, дейін, бойы, бері , сайын