Xviii ғасырдағы қоғамдық-әлеуметтік жағдай

Қазіргі тілдік нормамен бірдей

1 2 3 4

Қазіргі тілдік нормамен бірдей
Алдыңғы кезеңдердегі ноғайлық бізім, менім, жаталар, тосатып тәрізді варианттар, шығыс септіктің –дын, өткен шақтың –ғай нұсқалары жоқ
Варианттылық ұшырасады: -арға және –уға, -дай және –дайын, -ғын/ғыл және –ңыз (бармағын/бармағыл/бармаңыз)
Дерексіз есім тудырушы –лық жұрнағы активтенеді және сындық мағына тудыра бастайды
Есім тудырушы –у жұрнағы активтенеді
-дүр мен қатар –ды формасы активтенеді (Айтар сөзім осы-дүр. Найза келсе қалаң-ды, Суық келсе панаң-ды)

Стильдік белгілері: а) ғизатлу, хурматлу, мархабатлу, сағадатлу, бийук мархабатлу, ғинайатлу, кудратлу, шафағатлу тәрізді тұрақты эпитеттер қолданылады;
ә) ортаазиялық түркі әдеби тілі, татар, көне ұйғыр тілінің элементтері бар: хайран олдым, кіріфтар олынмыш, йазған ердім, ошбу, кібік т.б.
Лексикалық сипаты: а) терминделген сөздер – харакат (поведение, поступки), саудагер (купец), мал (товар), шабуыл (набеги), сахара халқы (степной народ), махкама (учреждение), тұтқын, аманат, астрахат (спокойство);
ә) амал-әрекетті білдіретін сын е., үстеу – ат”ақ (единодушно), айан дүр (извесно), бәңе асыл болынды (мною получены), махзун қылдыңыз (огорчили меня), ғадауліқ қылмақ (действовать враждебно)
Орыс сөздері: жанарал, кауалер, гүбірнатір, палкауник, грап, пристап т.б.

Достарыңызбен бөлісу:

1 2 3 4