Xxii республикалық студенттер мен жас ғалымдардың ғылыми конференция материалдары
БОЛАШАҚ ПЕДАГОГ-ПСИХОЛОГТАРДЫҢ КРЕАТИВТІЛІК
жүктеу/скачать 8,13 Mb. Pdf көрінісі
|
Сборник материалов конференции (продолжение)
- Бұл бет үшін навигация:
- Тірек сөздер: креативтілік
|
БОЛАШАҚ ПЕДАГОГ-ПСИХОЛОГТАРДЫҢ КРЕАТИВТІЛІК ПОТЕНЦИАЛЫН ЖЕТІЛДІРУ ЖОЛДАРЫ Қазиева Р.Т., Жусупова Ж.А. Қ. Жұбанов атындағы Ақтөбе өңірлік мемлекеттік университеті Аннотация Бұл мақаланың мақсаты: болашақ педагог-психологтардың креативтілік потенциалын анықтап, оны жетілдіру жолдарын көрсету болып табылады. Креативтілік ұғымының мәнін ашып, ғалымдардың аталған мәселе туралы түсініктемелерін талдау. Тірек сөздер: креативтілік, креативті ойлау, болашақ педагог-психологтар, жетілдіру. Қазақстан Республикасының “Білім туралы заңында”, “Қазақстан Республикасы азаматтарының жаңа әлеуметтік мінез-құлқын қалыптастыру”, “Қазақстан Республикасы мәдени-этникалық білім беру”, “Білім мазмұнын гуманитарландыру” тұжырымдамаларында білім беру ісінде жаңа рухани-мәдени құндылықтарды игеруге, ұлттық сананың қалыптасып өсуіне жағдай жасау, кәсіби білім берудің сапасын көтеруге кең жол ашу талап етіледі. Қазақстан Республикасының білім беру жүйесін ақпараттандыру Мемлекеттік бағдарламасы қазіргі ақпараттық-коммуникациялық технологияларға бағдарланған болашақ мамандардың ақпараттық мәдениеті мен педагогикалық-психологиялық ерекшеліктерінің қалыптасуына объективті жағдай туғызуда. Бүгінгі білім саласында республикалық білім кеңістігін әлемдік деңгейге жеткізуге ұмтылыс байқалады және студенттерге тәрбие мен білім беру іс-әрекетін жаңаша тұрғыда ұйымдастыруды талап етеді. Жоғары оқу орындарында студенттердің біліктілігін жетілдірумен қатар, кәсіби іс- әрекеттің ғылыми негіздерін іс-тәжірибелеріне қолдануға, адами-құндылық қасиеттермен қатар іскерлік пен дағдыны жетілдіру арқылы жаңа көзқарас, жаңа ой қалыптасады. Қоғам талабына сай даму кезеңінде, ақпараттар тасқыны толассыз ағылған қоғамымызда әр студент өзінің болашақ ісіне қажетті өзгерістерді, әр түрлі тәжірибелер жөніндегі мағлұматтарды, жаңа әдіс-тәсілдерді дер кезінде қабылдап, дұрыс пайдалана білу керек. Сонымен қатар креативті түрде ойлау, яғни жаңашыл бағытта жаңа идеяларды ұсынып отыруы керек. Осыған байланысты педагогикалық психологияның маңызды сұрақтарының бірі болашақ педагог-психологтардың кәсіби іс-әрекетінде субъект мәселелерін шығармашылық түрде шешуі болып табылады. Креативтілік ұғымының педагогикалық-психологиялық әдебиеттердегі көрінісін талдай келе, біз А.В. Хуторской мен отандық ғалым Ш. Таубаеваның креативтілік ұғымына берген анықтамасы «креативтілік дегеніміз – жеке шығармашылық әрекеттің жемісі» және «Креативтілік – бұл индивидтердің саналы құндылықтар жасау, стандартты емес шешім қабылдаудың терең қасиетін көрсететін қабілеттілік» - деген пікіріне қосыламыз [1]. Креативтілік мәселесі төңірегіндегі зерттеулердің негізін салушы Дж. Гилфорд әр түрлі идеяларды ойлап табушы қабілет ретінде креативті ойлауды дивергентті ойлаумен бірдей екендігін анықтады. Бұл ойды дамыта отырып, көптеген зерттеушілер креативті ойлау – "әмбебап танымдық қабілет" (Дж. Гилфордқа сәйкес) когнитивті тәжірибені қайта құру және жаңаны ойлап табу процестерін қамтиды [2]. Дж. Гилфорд креативтіліктің негізгі үш өлшемін көрсетеді: 249 1. Даралық факторы , ол болашағы зор, айрықша идеяларды тудыруды анықтайды. Бұл – әдеттегі іс-әрекеттер аясынан шығып, бұрын игерілген білімге ұқсамайтын жаңа нәрсені тани және пайдалана білу қабілеті. Яғни айтылған ойлардың ерекшелігі, даралығы, интеллектуалдық даралыққа ұмтылу. Шапшаңдық – әрқилы мәселелерді жағдайдың даму бағытын ескере отырып, теза арада асқан дәлдікпен шеше білу қабілеті. Идея шаршаңдығы – аз уақытта мейлінше көп идеяларды тудыру қабілеті. Ассоциациялау жылдамдығы – идеялап арасындағы ассоциацивтік байланысты жүзеге асыру. Сөйлеу жылдамдығы – екінші сигналдық жүйемен, сөйлеу әрекетінің дамуымен тығыз байланысты. Ой жылдамдығы – әр сатының бірізділігін ұстану негізінде тез шешім қабылдау. 2. Икемділік факторы – бұл белгілі бір түрдің өзгеруі: пікірдің, түсіндірудің, міндеттерді орындау стратегиясының, ойлау тәсілдерінің өзгеруі. Семантикалық кездейсоқ икемділік, яғни кездейсоқ жағдайларда әр түрлі күтпеген ойларды ойлап, жүзеге асыру қабілеті. Стихиялық икемділік – бір құбылыстан екінші құбылысқа жеңіл әрі жылдам өте білу қабілеті. Бұл ақпараттарды іздеуге қажетті маңызды қабілет болып табылады. Бейнелік-бейіндік икемділік, яғги объектінің (қоршаған ортаның) байқалмайтын, құпия, жаңа қырларын көре білу қабілеті. Семантикалық икемділік, яғги объектіге жаңаша көзбен қарау, оның жаңа қолданысын табу, тәжірибедегі қолданылу аясын кеңейту. 3. Табандылық – адамның алдында тұрған міндеттерді шешуге жауапкершілікпен қарауы [3]. Жоғарыда айтылған көзқарастарды жинақтай келе, педагог-психолог қызметінің неғұрлым өнімді стратегияларын таңдауда жаңа идеяларды генерациялауда, бірегей, стандартты емес міндеттерді практикалық шешу жолдарын іздеуден тұратын, интеллектуалдық белсенділіктегі жеке тұлғаның қасиеті ретінде оны көрсете отырып, бізді қызықтыратын кәсіби салаға қатысты шығармашылық ойлауды айқындауды нақтылауға септігін тигізді. Болашақ педагог-психологтың креативті ойлауының тұжырымдалған түсінігі - креативті ойлаудың даму моделін әзірлеуге және енгізуге мүмкіндік берді (1-суретті қараңыз) жүктеу/скачать 8,13 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|