Я. А коменскийдің өмірі және педагогикалық қызметі
жүктеу/скачать 22,4 Kb.
|
stud.kz 2191
Stud.kz – қазақ тілінде жазылған жұмыстар саны және сапасы бойынша біздің қор №1 болып табыладыЯ.А Коменскийдің өмірі және педагогикалық қызметі. Битемирова Ш. Зфк-06-3к. Я.А Коменскийдің өмірі және педагогикалық қызметі. Жоспары Кіріспе
1. Я.А . Каменскийдің өмірі туралы мәлімет
16 ғасыр мен 17 ғасырдың аралығындағы жаңа педагогиканың негізін қалаушы, ұлы Славян педагогы Ян Амос Каменский 1592 жылы 28 мартта туылды. Бұл кезде 15 ғасырдың бас кезінде болған аса зор ұлт-азаттық қозғалысының әсері әлі де бар еді. Соның ықпалымен шаруалар мен қол өнершілердің қалың бұхарасы демократияның көз қарастарындағы адамдардан «гетық» немесе «багемалық туыстар» атты қауымдары құруы , Коменскийдің әкесі осы қауымның мүшесі еді, ол өзі кейінірек сол қауысның уөсемі болды.Лауазымның көмегімен ол латын мектебін кейіннен университетін, бітірді. Мұнан соң священник болып сайланады, сонымен бірге қауымның «туыстық » мектебін басқарады.1670 жылы Чех басқарушыларымен күресте жеңіліске ұшырауына байланысты ұлы педагогтың отаны өзінің дкербестігін жойды.Ең үлкен күйзеліске кезікті. Коменскийдің қымбат бағалы кітапханасы мен қолжазбалары отқа жағылады және барлық семьясынан айырылады. Отанынан айырылған қауым мүшелері Польшаға келіп паналады. Коменский мұнда да өзінің педагогикалық қызметін тоқтатқан емес « тұрмыстық мектепті» басқаруды, қаржылы түрде ғылыми –педагогикалық жұмыс жүргізді.Ол 1673 жылы « Тілдер мен барлық ғылымдардың ашық есігі» деген оқулығын жазып шығарады.Білім беру тарихындағы тұңғыш оқулық жедел 15 елдің тіліне аударылып, мектептерге кеңінен тарады.Келесі жылы коменскийдің есімін дүние жүзіне танытқан « Ұлы дидиактика» еңбегіжазылып бітті. « Ұлы дидактика » еңбегі жазылып бітті.Бұл еңбек педагогикалық жүйені толық және дәлелді түрде баяндаған шығарма болады. Бұл еңбекте ақыл ой адамгершілік тәрбиесінің мәселелері сондай-ақ ұлы педагог ұсынған жаңа мектепті ұйымдастыру мәселелері зерттелді. Осы еңбектерімен атақты ғылым және педагог ретінде әійгілі болған Каменский 1641жыл мен 1654 жылдың аралығында әдейі шақырумен Англияда , Шведцияда және Венгрияда болып, мектеп реформаларын әзірлеу ісіне оқулықтар және оқыту методикасын жасаумен айналысты.1640 жылы ол шетелден келіп «Чех туыстық » қауымның басшысы болып сайланды. Осы жылдары оның «әлемді суреттеп бейнелеу» оқулығы «жақсы ұйымдастарған мектептің заңдары» және « жастар ережелері» деге педагогикалық шығармалары аяқталды. «Әлемді суреттеп бейнелеу» оқулығы «жақсы ұйысдастырған мектептің заңдары» және « жастарға арналған мінез құлық» шығармалар аяқталды. 1656 жылы швед-поляк соғасы кезінде «Чех туыстығының » ең ақырғы панамасы Анико қаласы өртенді. Өсірінің соңғы жылдарын ұлы педагог Амстордан да өткізді, оның « Ұлы дидактикасы» 1657 жылы осында бастырылады. Каменский 1670жылы Амстердамға таяу жердегі Нарденде қайтыс болады. Орта ғасыр мен жаңа дәуірдің феодалдық және капиталистік формацияларының аралығында өмір сүрген Коменскийдің көзқарасы сол дәуірдің ерекшеліктері мен қайшылықтарына байланысты қалыптасты. Коменский шығармалары әсіресе оның дидактикасына 16-17 ғасырдағы жаңа философияның әсіресе ағылшын материализімнің бастаушы Бәнон (1561-1670) фмлософиясының әсері болды. Коменский өз заманындағы білім беру жүйесіне, мектеп құрылысына мектептің жаңа түрі жөніндегі идеяны қарсы қойды. « Ұлы дидактиканың» негізгі тарауларында Коменский реалистік позицияда екендігін, педагогикалық маңызды мәселелерін өмір төсегіне өз қоғамының демографиялық топтарының мұқтажына бағындыратынын көрсетті.Ол өмірге пайдалы, іске қажетті білімдерді оқытуды талап етті.Сондықтан мектептің мақсаты ақылды адамдарды тәрбиелеу.Бұл мақсатқа жетудің бірден бір жолы, деді. Каменский- жас жеткіншектерге . тәрбие және білім беру. Оның ойынша адам тек тәрбие арқылы ғана адам болады. Каменский тәрбиенің ықпал ету күшін осылай көре білді.Осы талап оның бүкіл педагогикалық іліміне енді және мұны ол тәрбие мен оқытудың принциптері ретіндесанады. Кейіннен Коменский анықтаған бұл идея педагогикада « табиғатқа сәйкестік принципі» деп аталды. Каменский адам өзінің жетілуіне талапты табиғатқа қатысты заңдарға тәуелді деп есептеді осыған сәйкес құрылған тәрбиенің білімінің және оқытудың жалпы принциптерін іздестірді. « Табиғатқа смәйкестіу принципі» оқудағы ахеластикалық мен догматизмге қарсы күресте мәнді болды.Ол құрғақ таттау мен догмтизмге қарсы күресте мәнді болды. Оның ойынша адам ақылымен шыңдалатын шеберхана яиқты орны – мектеп. Мектеп « барлық адамды барлық нәрсеге үйрететін» адамгершіліктің шеберханасы. Каменскийдің ойынша мектеп оқушылардың «адамгершілігін» , «ақылын» тәрбиелеудегі білім мен оқытудыы ұйымдастыратын орталық. 1. Баланың туғанан 6 жасқа дейінгі кезеңдерде әр үйде «Ана мектебі» 2. 6-дан 12 жасқа дейінгі балалар үшін әрбір қауымда «ана тілі» мектебі 3. 12-ден 18 жасқа дейін әрбір қалада латын мектебі. 4. 18-ден 24 жастағы жастар үшін әрбір мектеп «академия» болу керек еді. Көрсетілген әр сатыдығы оқу бір-бірімен байланысты болды.Сөйтіп, Каменский 17-ғасырдың өзінде бір текті мектеп жүйесі жөнінде демократиялық принцип ұсынду. Каменский сол кездегі мектептерде латын тіліндегі оқу ұстасам болып тұрған кезде бастауыш мектептің ана тілінде болуын талап етті.Бұл мәселеде өмірге қажетті бастапқы білім тек ана тілі арқылы ғана беріледі.Тек осылай ғана балалардың ақыл ойын обаләзір дамыту міндетіне әкелісті шешуге болады деген негізгі қорытындыға сүйенді. Каменский мектеп білімінің мазмұны мен көлемін де жаңа бағытта шекті.Мектеп оқуында тек ескі тілдерге үйрету, сыңар жақты форнеалистік граматика мен риторикаға негізделген класицизм кең тараған дәуірде ол әр сапалы жөн-жоқты білім беруге шақырады. Ұлы педагог жалпы білім негіздерімен қадағалау керектігін ескертті. Оның ойынша қай тіл, қай ғылым мен өнер болса да әуелі қарапайым әлеуметтерден бастап оқытылуы керек делінді. Каменский мектеп тәрбиесі жөнінен жаңа пікірлер айтты.Оның үлке еңбег сонда, ол орта ғасырлық мектептің жазалау тәртібіне қарсы болды. Мұғалімнің балаға әсер ету күшіне ешбірі тең келе алмайды деген пікірдіайта келіп . Оларға тамаша қызмет тапсырылған күн астында одан жоғары еш нәрсе болмақ емес»- дейжі . Каменский батыл түрде педагогикаға жаңа бағыт жаңа жол сала білді, сондықтан да ол «тәрбиенің Галилейі» деген әділ атаққа ие болды. Жаңа ғылым мен философияның ізімен жүре отырып ол алғашқы рет дидактиканың жүйесін құрды.Оған зор мәні бар тың идеялар енгізді. Каменскийдің еңбектерін орыстың алдыңғы қатарлы өкілдері педагогика ғылымына қосылған асыл қазына ретінде қабылдады. Қазақтың тұңғыш демограф педагогы Ы.Алтынсарин де және оның замандастары болған басқа халықтардың прогресшіл педагогтары да өз еңбектерінде Каменскийдің идеяларын насихаттаап отырды. Бірақ орташа ғасырлық дәстүрлердің ұзақ уақыт тәрбие мектеп өміріне кең түрдзе қатаң үстемдік құруына байланысты. Каменскийдің жаңашыд педагогикалық идеялары мектеп тәжірибиесіне үлкен үлес қосты. жүктеу/скачать 22,4 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|