Ю., Ташкеева Г.Қ. Физикалық материалтануға кіріспе
жүктеу/скачать 5,26 Mb.
|
treatise13466
- Бұл бет үшін навигация:
- Жартылай өткізгіштер
| Өткізгіштер – валенттік аумақ пен өткізгіштік аумақтар бір-бірін жауып кететін немесе бірігіп кететін материалдар. Сондықтан, металдардағы электрондар еркін, яғни электр өрісі кернеулігінің аз мәнін берген кезде де олар валенттік аумақтан өткізгіштік аумаққа өте алады. Металдардағы атомдар бір-бірімен металдық байланыстар бойынша байланысқан. және аумақтардың бірігіп кетуінен валенттік электрондар жоғарғы қозғалғыштыққа ие болады және металдың кристалдық торларында оңай қозғалады (ауыса алады).
Металдарда электр өткізгіштіктің электрондық түрі бақыланады. Осылайша үдетілген өріспен электрондар тек зарядтарды тасымалдайды. Материалдардағыдай электр өткізгіштіктің иондық түріне массалар тасымалы өтпейді. ρ мәнінің диапазоны металдық өткізгіштіктің үш реттілікті алады: Fe – Cr – Al жүйесіндегі 1,58*10-18 Ом*м-ден күмісте 1,6*10-8 Ом*м дейінгі құймада. Жартылай өткізгіштер электрлік қасиеті бойынша өткізгіштік және диэлектрик арасындағы аралық күйді алады: олардың меншікті электр кедергісі 10-6-109 Ом*м, тыйым салынған аумақ ені 0,05-тен 2,5-3 эВ дейінгі мәнді құрайды. Жартылай өткізгіштердегі атомдар ковалентті полярлы емес және полярлы түрде де, ионды байланыспен байланысуы мүмкін, электр өткізгіштік түрі – электронды-кемтікті. Диэлектрдікіндей жартылай өткізгіштер кедергісінің теріс температуралық коэффициентке (КТК) αρ ие, яғни температураның артуымен жартылай өткізгіштердегі ρ кемиді, ал металдардікі артады. Жартылай өткізгіштердің негізгі ерекшелігі меншікті электр кедергісінің жылулыққа қана емес, басқа да сыртқы әсерлерге (электрмагниттік өріске, сәулененуге және т.б.) сезімталдығының жоғарлығы. Бұл жартылай өткізгіштердің кристалдық торындағы атомдар арасындағы химиялық байланыстар түрімен, сондай-ақ басқа ақаулар мен қоспалардың болуымен шартталған, тіпті болмашы концентрация еркін заряд тасымалдаушылардың концентрациясына, сәйкесінше материалдың электрлік қасиеттеріне елеулі түрде әсер етеді. Өндірісте электр өткізгіштің электронды және кемтікті түрлері бар жартылай өткізгіштер қолданылады. жүктеу/скачать 5,26 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|