6api де тусшедо, казак
6ip-6ipiH «Мыркымбай» деп сейлейтш болды дей келш, муныц ce6e6i не деген сурак кояды. Сэбит
Мыркымбай бейнесшщ ем1ршендшнщ себебш дэл тауьш ашкан. Ол тиштк бейне болуында.
«Оньщ кец турде колданылуы, деген СМуканов, Бешмбет Мыркымбайдыц образында барльщ
ауылдыц кедейлершщ бойында болатын касиет, образдардыц жиынды тушнш керсетедЬ255.
Мыркымбайдыц бейнеа «эр жершен 6ip шолган, колдан курастырган кешпкер емес, ол
нагыз ем1рдщ езшен сурыпталып жасалынган, б1ркалыптагы емес, ем1рдщ езгеру1мен 6ipre
ол да езгерш, есу устшде кершген, букш ауыл кедейлершщ ой-тшегш, арман-максатын
бщщретш жанды образ». С.Муканов Бешмбетгщ ауыл кедейлершщ шынайы тулгасын жа-
сагандыгын атап керсетедь
С.Мукановтыц «Тем1ртас» романына тагылган улкен кшэлардыц 6ipi басты тулганыц,
баска да кейшкерлер бейнесшщ жан-жакты жасалмауы болатын. Романды талкылаганда
шыгып сейлеупплердщ кепш ш п TeMiprac типше токталган. К-Отепов сезш тйселей Тем1ртас
бейнесшщ типтещйршу жагдайьша арнаган. Сыншы социалистк реализмнщ енерге деген
талаптарына суйене отырып, орталык образдыц жасалуына 6ipcbinbipa мшдер таккан. Те-
м1ртас кейпш т ш т к дэрежеге жетюзбей, нуксан келирш турган кемшшктерд1 керсеткен256.
Е.Ысмайылов та бас кешпкерге назар аударады. Есмагамбет:
«TeMiprac типшде кемш ш к
бар. Сонда да
TeMiprac кесек тип» деп туйед1 ез ойын257. Романдагы Эбещц «ерекше кезге
тусетш тип» деп багалаган. Р.Жаманкулов
TeMipTac пен Тулюбай образдарыныц жетю-
Tiicrepi мен кемшшктерш керсеткен. «Тулюбас типтес адамдар казак арасында кеп», дед1
Ж.Сыздыков. Роман туралы сейлеуш шердщ к е п ш ш к
niKipi керкем шыгарманыц сэ тп
шыгуы кешпкерлершщ типтещцршу дэрежесше ткелей байланысты, ал тиштк бейнелер
жасау ушш OMipfli жаксы бшу гана ж еткш к аз, сол
eMip шындыгын бейнел1 ж етазе бшу
керек, ол ушш каламгер удайы шыгармашылык 1здешстер жасап, жазушылык ш еб ер лтн
унем1 арттырып отыруы кажет дегенге сайды.
Типтецщру эдебиет теориясы карастыратын езекп мэселелердщ 6ipi. Сондыктан да эде
биет теориясыныц непзш калап, база жасайтын кундел1кп эдеби сында жэне 30-шы жыл-
дардыц eKiHmi жартысынан бастап жш керше бастаган теориялык макалаларда, келемд1
зерттеулерде, бул проблема едэу1р козгалып, эртурл1 дэрежеде пш рлер айтылды. Согыска
дешнп онжылдыктыц соцгы шешнде кершген казак эдебиетшдеп теориялык алгашкы ец-
бекгердщ 6ipi К-Жумалиевпц «Эдебиет теориясы» окулыгында бул мэселе б1ршама шеппмш
тапты. Ктгапта типтж бейне жасауды арнайы сез кылган. Галым бул мэселенщ теориялык
жактарына терендеп бармаган. Автордыц угымынша, 9p6ip сэтп шыккан образ тип. «Жазушы
6ip адамньщ гана сыргкы суретш керсетш коймайды. Сол адамды керсету ушш, кеп адамдарда
болатын мшез, кулык, ic, эдетгерда жинап, соны 6ip адамньщ бойына сыйгызып корсетед1 мше,
образ деп осыны айтады» деп жазады258.