Ютап жогары оку орындарынын студенттерше, магистрлерше, докторанттарына, эдебиеттанушы галымдарга, сондай-ак эдебиет суйер кепшшк кауымга арналган
жүктеу/скачать 31,36 Mb. Pdf көрінісі
|
Әдеби сын
| K em yi)
поэмасьшда Кенесары Россия мен орыс халкына карсы куресш ед1 деген nkipfli ашык баяндады; «Кенесарыныц колшокпары болган еюшш 6ip акын Нысанбай «Кенесары-Наурызбай» поэмасында... Кенесарыны казак халкыныц батыры жэне «кесем!» ретшде мактайды. ...Ке- несарыны дэрштеудщ хандыкты кексеумен уштасып жаткандыгын ацгартады»; «Кекпай акын «Кенесары-Наурызбай» дейтш поэмасында Нысанбайдыц i3iH куалап, сол сарында Кенесарыны дэр!птеп, туыскан кыргыз бен казак халкыныц арасына еш пендш к отыныц ушкынын тастады»; «Алашорданьщ контрреволюцияшыл акындары Кенесары арманын, хандыкты кексеуд! кайта прштпек болып жанталасты» («Эдебиет жэне искусство» (1951, №5, 55-бет). Сонымен 6ipre «Кенесары женш деп алашордашылар п ш рш щ ыкпалына ерген» Иса Бай- заков «Койшынын epierici» поэмасында «Кенесары каракшыларыныц 6ipi Агыбайды дэ- рштейдЬ>; Мухтар Эуезов «Хан Кене» пьесасында «Кенесары Касымовтыц козгалысын ултшылдык тургыдан багалап, оныц бандаларыныц туыскан кыргыз халкына жасаган шап- кыншылыгын басынан аягьша дей!н акгап шыкты», Х.Бекхожин «Науан батыр» поэмасында «кандыбалак Наурызбайды халык батьфы деп кетермелейд!», «А.Токмагамбетов Кенесарыньщ эскери басшыларыныц 6ipi, кыргыз халкына карсы баскыншылык согыста жауыздыгымен козге тускен Бухарбай туралы поэма жазды. К-Аманжолов «Кекшетау» деген поэма жазып, Кенесарыныц Кокшетауда болган кез1н ацсайтындыгын баяндады. Исмаиловтыц тапсьфуымен халык акындары Саядш Кер!мбеков, Доскей Эл!мбаев, Иманжан Жылкыайдаров Кенесарыны мактап поэмалар шыгарды» (сонда) - деген сипатта осы такырыпка шыгармалар арнаган б!рсыпыра акын-жазушылар ти1ст! «багаларын» алды. 9cipece Кенесарыга арналган олец- поэмалардан ею б!рдей жинак курастьфып, баспага усынган, 1944 жылы жазган 6ip макаласын да («Согыс жылдарындагы казак поэзиясыныц жайы мен мшдетгерЬ>) Кенесарыны дэрштеген, 1946 жылы шыккан «Казак эдебиет!» ютабында «Кенесарыны халык батыры, улт-азаттык козгалысыныц кесем!» деп багалаган Е.Исмайловка, Кенесары туралы поэма, «Казак эде- биетгндег! Кенесары мен Наурызбай бейнелер!» («Эдебиет жэне искусство», 1941, №5) атты макала жазган К-Бекхожинге, «1941 жылы «XVIII жэне XIX гасырдагы казак эдебиетшщ тарихы» (орта мектеп ушш оку куралы) деген ютабында Нысанбай творчествосын талдай келш, Кенесары козгалысын прогрессивтк деп тусшд!рген», «1948, 49-50 жылдары шыккан орта мектептщ оку куралдарында да осы nkipiH кайталаган Х.Жумалиевке баяндамашы катты шуйшген. С.Муканов та «XVIII жэне XIX гасырлардагы казак эдебиет! тарихынын очерктерЬ> (1942) деген ютабында Кенесары козгалысын улт-азаттык деп багалаганы yniiH сынга алынды. 228 Дандай ЫСКАКУЛЫ К-Жармагамбетов сезшщ соцын акын-жазушыларды, сыншы-эдебиетшшерд1 марксизм- ленинизм теориясымен тольщ карулануга, «Кенесары Касымовтьщ реакцияшыл-монархия- лык цозгалысын ткелей, не жанамалай болса да уагыздайтындарды катал сынап, идеология лык майдандагы буржуазияшыл ултшылдыктыц саркыншактарын эшкерелеуде партияга кемектесуте» шакырды. Кенесары козгалысына катысты шыга бастаган М.Еумарованыц. Э.Тэж1баевтыц макалаларында, Х.Бекхожиннщ, Е.Исмаиловтыц, Х.Жумалиевтщ, М.Эуезов тщ «кателктерш» дурыс керсеткендшн колдап, эдебиетшшерд1 осындай багытта n k ip бш- жүктеу/скачать 31,36 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|