Ютап жогары оку орындарынын студенттерше, магистрлерше, докторанттарына, эдебиеттанушы галымдарга, сондай-ак эдебиет суйер кепшшк кауымга арналган
жүктеу/скачать 31,36 Mb. Pdf көрінісі
|
Әдеби сын
| 6ipirin
жазган «Тш мэдениет!» («Казак эдебиет!», 1956, 24 тамыз) атты макалаларды ерекше атаган жен. Эрине, ана т ш н коргап, сол ушш шырылдап, ештецеден корыкпай ун кетерген, сол ymiH отка да, суга да тусуге даяр ж ттгердщ бул «кылыктары» органы «Социалиста Казакстан» газетшде басылган «Казак халкыныц мэдениетш керкейте берейк» атты келемд1 редакция- лык макалада саяси жагынан raicTi багасын алды. «Казак эдебиет!» газет! езш щ бетшде Р.Берд!баевтыц «Ец улкен мэдени байлык», Э.Нарымбетовтщ «Ана тш ш ардактайык», Эдеби сын тарихы 261 М.Каратаевтын «Кайта куруды кажет ететш мэселе», Т.Кэюшевтщ, Э.Мухтаровтыц жэне баскаларыныц «Tin мэдениеп» деген макалаларын, тагы баска материалдарды басты» деген сейлеммен басталатын макаладан «Казак эдебиетш газетшщ Казакстанда казак т ш женшде бейнеб1р озбырлык болып отыр деген, казак ецбекш ш ерш щ мудделер1 мен .тшектерш ескерушшк жок деген, казак т ш н бшмейтш мамандардыц жумыс icTeyi колайсыз деген, бейнеб1р ултшылдыкпен коркытушылык жэне ленинш ш дк улт саясатыньщ принциптерш бузушылык бар деген nkipnepi 3pi дэлелаз, api зиянды... идеялык саяси багытына карамас- тан б1рыцгай агым теориясына кайта оралуга итермелейдь ...Кептеген мэселелерде артта калган, кеселд 1 , зиянды пигылдар мен кезкарастардыц шырмауына тусш, казак интеллиген- циясы мен мэдениет майданы кызметкерлершщ кейб1р белеп арасында кажетаз айтыстар мен непзс1з егестер тугызды» - деген сол кездеп ресми билйсгщ берген багасын окимыз. Мака лада авторлардьщ ic кагаздары казак тш н д е ЖYpгiзiлмeйдi, жогары оку орындарына ка- былдау, ондагы оку орыс тш н д е журедь «улт кадрларын ана тш н д е даярлау ici журпзш- мейдЬ> деген пш рлерш щ барлыгын жала деп тапкан. «Социалиспк Кдзакстан» газетшщ nkipiH колдап Р.Берд1баевтын жэне оны костаушы 6ip топ улт зиялыларыныц «ултшылдык кезкарастарьш» айыптаган «Эдш сын - алгы мшдетгер» («Казак эдебиеп», 1957, 1 акпан), «¥шкары пшрлер, eneyni кателер» («Казак эдебиетп», 1957, 8 акцан) атгы макалалар жарык керда. Буларды окып отырганда, отызыншы жылдар мен елушпи жылдардыц бас кезшдеп саяси кугындаулардыц ызгары сезшмей коймайды: «М.Каратаев, Р.БердШаев, Э.Нарымбетов макал ал арьгада Tepic тенденция басым жатты. Бардыц езш жок деп, лениндк улт саясатыньщ жемгстер} мен езгерктерш кезге женда шмедо. Партияньщ эдебиет пен искусство жешндеп тарихи куралдарына к у д к кел-лрдь Сейтш оларды кайта карау мэселеы койылды. Бул сиякты кезкарастар кеп кеселш типз;ц, окушы журтшылыкты адастырды, агат пшрлердщ epic алуына жол ашты... Жеке адамга табынушылыкка карсы уранды бетке ус- тап, калкан eTin, эдебиеттщ табыстарына карсы шыкты» («Казак эдебиет)», 1957, 8 акпан). М.Каратаевтыц «Сын туралы сез болганда» («Эдебиет жэне искусство», 1956, №8) ма каласында эдебиеттеп ураншылдыкты, жадагайшыльщты, eMip шындыгынан алшак жат- кандьщты сынаганына карсы «Жок, М.Каратаев жолдас, алды-артыцызга карай ойланып- толганьш керццз езвдз. Шьшдыкка кезжумбай жасамацыз» - деп ескерту жасады. Бул сьшшы М-Каратаевка гана емес, букш казак эдеби сынына керкем эдебиет туралы niKip бщцргенде социалиспк реализм принциптерш катац устанып отыру керектМн ескерту де сиякты едь Муньщ esi когамда журш жаткан «жылымыктыц» белгш 6ip шецберде гана журш жатканды- гын, ал коммуниста партияныц н еп зп стратегияльщ максаттарыныц сол кушнде езгерю аз калып отыргандыгын ацгарту да едь Эдеби ем1рдщ зэру мэселелерш шешуге М.Эуезов, С.Муканов, F.MycipenoB, F. Мустафин сынды кабыргалы каламгерлер де белсене ат салысты. Олардыц эдебиет жайлы ой-пшрлер^ Typni жиындарда сейлеген сездер1 баспасез бетшде жш кершш турды. Каламгерд1 тек казак эдебиетшщ гана емес, жалпы улттык мэдениетгщ, улт болашагыныц мэceлeлepi де катты ойландырды. Ocipece eлiмiздe журпзшген отаршылдык суркия саясаттыц салдарынан орын алган кейб1р ана т ш н менсшбеушшк, космополиттк, нигилистк жүктеу/скачать 31,36 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|