Ютап жогары оку орындарынын студенттерше, магистрлерше, докторанттарына, эдебиеттанушы галымдарга, сондай-ак эдебиет суйер кепшшк кауымга арналган
жүктеу/скачать 31,36 Mb. Pdf көрінісі
|
Әдеби сын
| XXI ГАСЫРДАГЫ КАЗАК ЭДЕБИ СЫНЫ
1. ЖАЦА ГАСЫР К0Г1НДЕГ1 КАЗАК РУХАНИЯТЫ Казак халкы улкен умилен жаца - жиырма 6ipiHini гасырга аяк басты. Нарьщтьвд кыспа- гында калган экономиканьщ бойына кан журш, ел турмысында оц 03repicrep байкалды. Десек те руханият саласы халыктьщ кецш н кеншгге бермедг Расырларга созылган рухани езп ез дегенш ютетпей коймады. Ел1м1з саяси тэу ел азд к алган токсаныншы жылдардагы рухани сшкшютер eKi мыцыншы жылдарга карай бэсецдей TycTi. Муны алдымен байкаган улт жанашырлары батыл дабыл кагып жатгы. Халыктьщ кез1, кулагы, сез1м! саналатьш каламгер лер баспасез бепнде белсендшк танытып, батыл пш рлер айта бщщ. Тшдщ, эдебиетпц болашак тагдыры ец алдымен, сол мемлекет басшылыкка алып, журпзш отырган идеологияга байланысты. Мемлекетге улттьщ идеология устемдж курса, сол улпыц nn i аркылы рухы канат жаяды; эдебиетшщ дамуына да кец мумющцктер ашылады. Казак тшнщ когамдык ем1рде езше лайьщгы орнын ала алмай, сол себеип де эдебиетшщ дамымай, руханиятыныц ерютемей жаткандыгыныц басты себебш казак мемлекеп Казакстанда упт- тьщ идеологияныц жасалмауынан, журпзшмеушен керген б1рсыпыра макалалар жарьщ кер- дЬ А.Эл1м «Мэдени империализм» («Казак эдебиеп», 12.01.01), «Батые с!зд1 эуре етпей-ак 63i кедщ. Карсы алыцыз! («Казак эдебиеп», 02.02.01), «Тагы да сол батысшылдык туралы» («Казак эдебиеп», 16.03.01) макалаларында улттык идеология болмаган жерде баска жат идеяларга жол ашылатынын ашына жазды. Аманханныц айтуынша, бпде ултгык идеологияныц жок- тыгынан батыстыц мэдени империализм! кушешп келедь «Бугшп кундердеп бастан кепип жаткан киындьщтарымыздыц кепш ш п еткешм1зден сабак алмай, жепспгш е Караганда кем- пшпгше бешмделш, сол батыска кезаз елктеген батысшылдардыц буратарткан ой-пшрлер1, ic-эрекетгершщ жемю1. Ce6e6i, олар кашан да тамырын терецге ж1берген дэстурд1 жокка шы гарып, барлыгын да, кай мэселеш де болмасын, жацаша бастап, еткешм1зге реформа жаса- гысы келедг ...6i3 казактар... улт, сосын мемлекет санатьшда болуга тиюшз. Сол ушш гана езЬ Mi3fli сактап, алгы гасырларга улттьщ дэстур1м1збен юрмесек, юнэ мен кунэнщ кекеа сонда болады» («Казак эдебиетЬ), 16.03.2001) - деп, улттьщ кундылыктарды коргауга шакьфады. Э.Нысанбаев жаЪандану туралы арнайы макала жазып, «Егер галамдастыру баршамызды, бэр1\нзд1 «б1ркелкшкке» урындьфса, онда мундай галамдастырудыц юмге кереп бар?» - деп, ез ойларын ортага салган. Талым галамдасу удеркш щ пайдалы, зиянды жактарын саралай келе «Казакстанныц дэстурл1 мэдениеп сырттан келетш мэдени агымдарга тетеп бере ала- тындай дэрежеде болуы керек. Ягни, батыстьщ мэдениетпен бэсекелес бола алатындай, ез мэдсниет1м1зд1 дамытуымыз керек» («Казак эдебиеп», 09.11.2001) - деген тушн жасайды. Тэуелаздж алгалы 6epi ел1м1зде ултгык идеологияньщ болмауы салдарынан рухани ем1рде туындаган сана дагдарысы жайлы мэселе кетерген Болатбек Телепбергеннщ «Рухани эке, кайдасыц?» («Жас казак», 03.11.2000) аты проблемальщ макаласы жарьщ кердь Осыган ун косу репнде «Батыска бас иген батыешьщдар, Киркоровсыз кун кере алмайтын орысшылдар, Батые пен Шыгыстыц кайсысыныц туп етепнен устарын бшмей журген дубаралар, жат дш- ii\ думшелер... эркайсысы эр жакка тартып, жүктеу/скачать 31,36 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|