icTep б1ршама
KepiHic тапкан. Э аресе, казак
эдебиетшщ еткеш, бугш , ертещ жайлы кунарлы ойлар баршылык.
Елбасы осы жылы «Ана
T in i» газетшщ бас редакторы М.Кулкеновке берген сухбатында
щпменщ непзп аркауын казак тш ш н зэру мэселелерше арнады. «Казакстанныц болашагы -
сазак тш нде» деген президент казак т ш н еркендетудщ накты 8 жолын белгшеп 6ep;ii, «Тш-
iep туралы» занды кайта карап, замана талабына сай езгерютер юрпзуд1 усынды. Ец бас-
гысы 2010 жылга дейш казак тш н щ мемлекетпк тш ретшдеп мэселелер! тутастай шеппмш
габуы
raic екендггш мол!мдедг
КР Президентши тш, эдебиет жайлы берген сухбаттарында айткан пш рлерш колдаган
¥.Есдэулетовтщ, Э.Ншбаевтыц, Ш.Кумюбайулыныц, т.б. («Казак эдебиеп», 26.05.2006) ун-
косулары баспасез беттершде жарияланды.
2006 жылдыц 28 мамыры куш Казакстан Жазушылар ушнде «М емлекеттк Tin - улт
тагдыры», Алматы калалык казак т ш когамы, Казакстан Жазушылар одагы жэне б1ркатар
когамдык уйымдар мен шыгармашьшык одакгар б1рлесш, «Мемлекеттк тшге - Мемлекетпк
камкорлык» атгы уж ен жиын e n i. М.Шаханов бастаган ттл жанашырларыныц сездершде ка-
3ipri казак тшшщ замана талабына жауап бере алмай, «Tin туралы» зад кабылданганына 17 жыл
етсе де оньщ орындалмауы салдарынан рухани салада кептеген келецаз жагдайлардьщ орьш
алып келе жаткандыгы кещнен сез болды. Жиын Казакстан Республикасынын Президентше,
Казакстан Республикасынын Парламентше, Казакстан Республикасыныц уюметше казак
Ti- лшщ жагдайын жаксартуга байгытталган 11 пункттен туратын усыныс айткан ундеу1 кабыл
дады («Эдебиет айдыны», 01.06.2006).
Ею мыцьшшы жылдардьщ екшии жарымына карай тш мэселеа казак когамында курделЬ
лене тусп. «Tin туралы» занда, елбасьшьщ сездершде казак тш н мемлекетпк тшге айналдыру
багытында оц багыттар мeжeлeнгeнiмeн де оларды жузеге асыру барысында киындыктарга
кездесш, жаксара тусудщ орнына
KepiciHme, ушыга тусп. Казак тип мемлекеттк тшге айна
лып, улттыц рухы кетершмей жатканда, «казакстандык улт», «уш тугырлы тш» мэселелер}
бой котердк Ултжанды зиялылар бул концепцияга да карсы шьщты.
Белгш когам кайраткер!, акын Мухтар Шахановтыц бастамасымен Typni партиялар мен
когамдык б1рлестк екшдер1 бас коскан децгелек устел басында «казакстандык улт» пен «уш
тугырлы тш» мэселеа талкьшанды. М.Шаханов журпзш отырган децгелек устелде С.Габбасов,
Иран-Тайып, Т.Медетбек, Т.Элжан, ¥.Исабекова, А.Осман, Ж.Ьшясов, А.Кешербаев, Б.Усенов,
Э.Касенов, Б.Нурахмедов, К-Иса, Б.Иманкожа сынды турл1 улттьщ козгалыс екшдерь когам
кайраткерлер!, саясаттанушьшар, галымдар, акын-жазушьшар шыгып сейлеп, б
1
рауыздан бул
ею турл1 устанымныц да гьшыми жагынан непзаз, тэж1рибелк жагынан кажегаз екенш дэ-
лелдед! («Жалын», 2007, №12).
«Казак т ш - уш тугырлы тшдщ, казак улты - казакстандык улттыц курбанына айнала
ма?» - деген такырыппен 25 мыц адам кол койган хат жарияланды. Мунда 150 шалаказак
кэсшкердщ билкгщ жасырын турде колдауымен усынган «казакстандык улт» идеясыныц
(«Казахстанская правда», 22.12.1994) «Казакстан-2030» стратегиялык жоспарына
eHyi, «уш
тугырлы тшдщ» насихаттала бастауы шын мэншде казактардыц Казакстанда мемлекет ку-
рушы улт екендшн, муныц ез
1
казак тшшщ мемлекеттк мэртебесш мойындамаушылыкка
апарып соктыратындыгына журтшьшык назарын аударды.
Осы жылдарда белгш сыншы-галым Рахманкул Берд1бай улт муддесш коргаган етюр ni-