204
ДандайЫСКАКуЛЫ
кептеген саяси «кателктер» кередь Муньщ себебш «идеология майданында кырагыльщтын
мукалгандыгынан, казак эдебиетше идея, принциппк жагынан болыпевиктш талап коюдьвд
умытылгандыгынан» деп бшедт
Казакстан К(б)П Орталык Комитет! 1947 жылы 21 кацтар куш «Казак ССР Гылым ака-
демиясыныц тш жэне эдебиет институтыныц жумысындагы саяси ерескел кателер туралы»
каулы кабылдады. Бул каулыда «Tin жэне эдебиет институтыныц жумысы канагаттангысыз
екенш, казак
Tini
мен казак эдебиетшщ мэселелерш гылыми жолмен шешу женшде алдына
койылган мшдеттерд1 институт аткара алмай отырганын атап керсетп» («Эдебиет жэне
искусство», 1947, №2, 1-бет). Муныц e3i, 6ip жагынан, казак халкыныц гасырлар бойы жасап
келген эдеби мурасын, екшпп жагынан, эдебиет тарихын жасау саласында эдебиетсш га-
лымдар аткарып келе жаткан кыруар жумыстыц барлыгын дерлш жокка шыгаруга ба-
гытталган аса катерл1 саяси кужат болды. Каулыда «кебшесе еткен заманга кецш белд1,
ал каз1рп такырыптагы жумыс шын мэшнде журпзшмей келда. Институтгыц еткен заман мэ-
селелерше арналган гьшыми-зерттеу ецбектершде саяси ерескел кателерге, ултшьшдык бур-
малаушылыктарга жол бершдЬ>, «алдыцгы катарлы орыс эдебиетшщ эсерш ашып керсете
бшмедЬ (сонда) - деп атап керсетшдь Институт галымдарыныц купимен шыккан батырлар
жырыныц терт томдыгы жэне баспага ещц даярланып жаткан «Казак эдебиеп тарихыныц»
6ipiHmi томы катты сынга алынды. Э.Коцыратбаевтыц, Б.Кенжебаевтыц, Э.Мэметованыц,
Т.Нуртазиннщ диссертациялык ецбектершде «бурынгы феодалдык-рушылдык курылысты
дэрштегендщ бар» делщцт Tin жэне эдебиет институтыныц гьшыми ецбектершде «феодал-
дык-реакцияльщ, буржуазиялык-ултшылдьщ сарындагы» Базар, Мурат, Шортанбай, Шэцгерей,
Омар, Султанмахмут сиякты акындарга буркемеленш орын бершгенш уж ен кателкке санады.
Институтгьщ жумыстарында жэне езшщ шыгармаларьщда унем1 буржуазияльщ-ултшылдьщ
идеологияны етюзш отырганы ушш, институтка элеуметпк, саяси жагынан жат адамдарды
алганы ушш тш жэне эдебиет институтыныц директоры Смаиловты КК (б)П Орталык Ко
митет! кызметтен алуга карар шыгарды» (сонда, 4-бет). Сонымен 6ipre республикальщ бас
пасез беттершде «институттыц жумысында болган кателер мен бурмалаушылыктар жайын-
да сын макалалар жариялауды М1ндет exri» (совда).
Каулыны жузеге асыруга багытталган шаралар б1рден журпзше бастады. Алматы кала-
сында гьшым, эдебиет жэне керкеменер кызметкерлершщ жиналысы етш, онда Казакстан
Компартиясы Орталык Комитетшщ 6ipunui хатшысы Ж.Шаяхметовтщ e3i «Идеология майда-
нындагы кызметкерлердщ айбынды м1ндеттерЬ> деген такырыпта баяндама жасады. Баян-
дамашы ез сезш
Достарыңызбен бөлісу: