Ютап жогары оку орындарынын студенттерше, магистрлерше, докторанттарына, эдебиеттанушы галымдарга, сондай-ак эдебиет суйер кепшшк кауымга арналган
жүктеу/скачать 31,36 Mb. Pdf көрінісі
|
Әдеби сын
- Бұл бет үшін навигация:
- К¥ралдарында
| «6ipryrac
таскьш» теориясы дэрштелш, халык шыларга, либералдарга, патша отаршыларына, миссионерлерге ерескел кате мшездеме берш гецщгш айтты. Орта мектептер ушш казак эдебиетшщ оку куралдарында ел еут кател1кте[ яабершген. Мысалы, профессор Х.Жумалиевтщ орта мектептщ 8-класына арналган каза] эдебиет! оку куралында реакцияшыл акын Шортанбай шыншыл жэне халык муцын жокгаушь деп сипатгалган, дэл осы оку К¥ралдарында орыс жэне казак халыктарыныц кас жауы Кенесарь феодалшыл-байшыл акын Нысанбайдыц жэне баска акындардьщ сездергмен дэрштелген. Ка зак эдебией тарихыныц 1 томында да Кенесары Tepic баяндалган» - деген сездердщ бул тал кыланган мэселенщ казак эдебиетше, оныц тарихына да ткелей катысы барлыгын ацгартты. 1951 жылы 10 сэу1рде Казакстан К(б)П Орталык Комитет! «Правда» газетшде басылган «Казакстан тарихыныц мэселелер1 маркстк-лениндк тургыдан баяндалсын» деген макала туралы арнайы каулы кабылдады. Онда Кенесары Касымовтыц реакциялык, феодалдык- монархияльщ козгалысына бага берерде Е.Бекмахановтыц ж1берген ерескел саяси кателк- TepiH дурыс керсеткендт алдымен атап етшген. Каулыда Казакстан тарихын, онда болган турл1 котершстерд1 кыскаша шола келш, «Султан Кенесары Касымовтыц козгалысы (1837— 1847) реакцияшыл феодалдык-монархиялык сипатта болды. Бул козгалыска басшылык ету ici эркашан султан Кенесары Касымовтыц, оныц туыскандарыныц жэне баска ipi феодал- дардыц колында болды; олар ездершщ таптык мудделерш унем 1 коргап отырды. Кенесары казак халкыныц мудделерш ешуакытта коргаган жок, оньщ жалгыз-ак коздегеш казак енбекшшерш канау ушш казак феодалдарыныц монополиялык правосын солардыц колында сактау, Казакстанды Россиядан белш экету жэне езшщ, хан тукымыныц угаметш калпына келпру болды» («Лениншш жас», 30.IV.1951) - деген аныктама бердь Кенесары козгалысына барынша кара куйе жагылды: «Ол ецбекшшерд! аяусыз канауга жэне халыкгы толык кул етуге непзделген, ру таласы, кун, барымта, эмецгерлк, тагы сондайлар сиякты патриархтык-феодалдык курылыстыц варварлык тэртттер! бар феодалдьщ хандьщты кал пына келпруге гана тырысты». «Сонымен Кенесарыныц козгалысы хальщтык козгалыс та емес, букаралык козгалыс та емес, азаттык козгалыс та емес, реакциялык козгалыс болды. Осыган карамастан Е.Бекмаханов ез1нщ ецбектсргнде цитаталар мен фактшердщ ощн айналдыру жолымен жэне алашордашылар мен пантуркистерд1ц материалдарын пайдалану аркылы султан Кенесары Касымовтьщ козгалысы туралы тарихи шындыкты бурмалады жэне бул козгалыс казак халкыныц тарихында прогресшш рел аткарган букаралык, халык-азат- тык козгалыс болды деп сокгы. Тарихи шындыкты бурмалап, Е.Бекмаханов Казакстанныц Россияга косылуыныц казак халкыныц тарихи тагдырларын аньщтаган аса терец прогресшш мацызы болгандыгын керсетпед1, жэне де Казакстанныц Россияга косылуы нэтижелер1н1ц тек 6ip жагын патша YKiMeTiHiH отаршылдык саясатын эдей1 бадырайта керсетт1» (сонда). Каулыда «Казак ССР тарихыныц» кеп томдыгында «Казак эдебиетш щ тарихында» жэне шыгып жаткан баска да ецбектерде Кенесары козгалысыныц реакциялык, феодалдык- монархиялык сипатта болгандыгы керсетш сш деп, м1ндеттед{. Казак ССР Гылым Ака демиясыныц Тарих, Тш жэне эдебиет институттарыныц басшьшарына, республикальщ газет- журналдардыц редакторларына Кенесары Касымовтыц реакциялык козгалысын эшкерелеп макалалар жазуды тапсырды. «Правда» газетшде жарияланган макаланы, Казакстан К(б)П Орталык Комитетшщ бул мэселе жеш ндеп каулысын республиканыц барлык жогары оку орындарыныц ашык жиналыстарында талкылау тапсырьшды. Казак ССР Оку министрлтне мектептер мен жогары оку орындарына арналган окульщтарды кайта карап, партия каулы- сына сэйкестенд1ру к ер ектт керсетшд1. Казакстан К(б)П Орталык Комитет! осы мэселе ж енш де макала жазган К-Шэршов «Е.Бекмахановтыц жүктеу/скачать 31,36 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|