Ютап жогары оку орындарынын студенттерше, магистрлерше, докторанттарына, эдебиеттанушы галымдарга, сондай-ак эдебиет суйер кепшшк кауымга арналган
жүктеу/скачать 31,36 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Ka3ipri TmiMi3fli байыта алатын жекелеген сездерд] алуга келгенде, табандап карсы туруымыз - адам тусш п болмастай 6ip
- 9p6ip ултгьщ тш сиякты аргы Ty6i
| T ip m in , 6yriHri
куннщ кэдесше жаратуды» алга кояды. «Европа хальщтары тшдершен ондап, жуздеп, мындап терминдерд1 тогытып алып жаткан шагымызда ез1м1зге ежелден етене, магынасы анык, Ka3ipri TmiMi3fli байыта алатын жекелеген сездерд] алуга келгенде, табандап карсы туруымыз - адам тусш п болмастай 6ip хикмет... Муныц бэр б1здщ тарихи бшм1м1здщ б1ржактылыгынан» санайды. Тш тазалыгы ymiH куресп керкем эдебиетпен 6ipre мектептерде, жогары оку орындарында да катар журпзу керек дейд1. Казак тш н гылым тш н е айналдыру ymiH жогары оку орындарында казак бел1мш ашу мэселесш бугшп куннщ басты талабы ретшде кетередь Казак, орыс, немю тшдерщ жетш бшетш Г.Бельгердщ «Сайланып шьщса, сырлы сез» бойынша сейлеген сез! журтшыльщ кецш нен шыкты. Казак эдебиетш орыс тш н е аудару тэж1рибелерше суйене отырып, ол казак тш н щ табигаты, ерекшелпсгер1 жайлы аса кунарлы ойлар айта бшиДазак тш де 9p6ip ултгьщ тш сиякты аргы Ty6i ата кэсшпен тамьфласьш, салт- сана, урдк-турмыстык, экономикальщ, этикалык, этнографияльщ, эстетикалык мэн-магынаны бойына жан-жакты cinipin, езше тэн ажар-керк, бояу тапкан, калыптаскан, кемелденген тш». Казак тшнщ кадор-касиеп жайлы баска улт екшдершщ айткан жылы создер1 аз емес. Десек те ана тшш немк тип деп бшетш, орыс тшнде керкем шыгармалар жазатын, казак аулында ecin. казак тшнде 6ip казактай сейлейтш, оньщ устше казак тш ндеп керкем шыгармаларды орыс, немю тглдерше аударумен шугылданатын, ягни кеп тш 6mripi Бельгердщ niicipi 6i3 упйн кымбат. Ол казак тшш жай сырттай бакылаушы гана емес, ш тей, журепмен сезш п , кабылдайтын. каз!р калада ескен анау-мынау казагыцнан казак тшш жаксы сейлейтш «немш казак» десе де болгандай. Сондыктан да оныц аузынан, каламынан шыккан эрб!р ce3i журегшен шыгып, журекке жетш жатады. Бельгерд 1 тьщдайык: «Дэстурс13 Tin жок. Ал казак тш нщ дэстур! api бай, 9pi улпык топьфакка тамьфы терец бойлап кеткен... Сол сиякты осы кезге дешн гылыми жуйеге, немесе сыкиып, катып калган тш зацдарына онша KOHrici келмей, таудан кулаган таскындай бурк-сарк кайнап жататын казактыц ауыз эдебиетш айтудан да аулакпын. Менщ айтпагым: казак тш н щ усп рп кезге керше коймайтын innci куш-куаты мен философияльщ тубегеюн, терец толгамы, ой оралымдьшыгы, бейнелшп, «езеп тола ак жальш» аткылаган ежетпп. Елу жыл жасаган гумырымныц, мше, биыл дэл айтсак, кьфьщ уш жылын казактардыц арасында казак тш н е кулагымныц курышын кандырумен келген екенмш. Менщ угы м-тусш тмде ка зак Tini куады казактыц сонау кецпейш, мешрбан, даркан даласы сиякты гажайьш ушан-тещз бай, шешен де кесем тш. Тек сол оралымда бай Tinfli «киыннан киыстырар ер данасы керек». Г.Бельгер «Менщ топшылауымша, Ka3ipri казак тш н д еп кемшшктер: кепсездшк, бес- пелш, лешрме дшмарльщ, орысша калыптаскан орамдар, русизмдер, салыстыру мен тецеу- Эдеби сын тарихы 397 [ердщ жишгше байланысты» - деп, осы nkipiH казак прозасынан кептеген мысалдар кел- ipe отырып, дэлелдевд. Г.Бельгерге тусш ктем е 6epin жатканнан оньщ езш сейлеткен жен: «¥закка созылган йымызды корыта келе айтарымыз - казактыц кара сезшде туп жок, оралымдылыгы ез ал- 1 ына, мейшнше сырлы, бейнел!, бай... Кисынын тауып, сейлете бшген жагдайда казактыц кара жүктеу/скачать 31,36 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|