eKiHimi жайлы эссе
icnerrec. Эссе - сын жанрларыныц ш в д е п керкем эдебиетке ец жакыны. Кейде оны сынга жат-
кызбай, керкем жанрлардыц катарында да карастырып жур. Калай дегенмен де эссенщ мак-
саты керкем шыгармадагыдай eMipfli бейнелеу емес, жазушынын шыгармашылык бол-
мысын жасау, ол туралы niKip айту болгандьщтан да эдеби сынга жакындау. Эссеш окып
отырганда, керкем энпме окып отыргандай болатындыгыцыз эдеби ойларды да керкем бей-
нeлi турде жетюзуге де мумкшдйстщ барлыгынан. Мэселе ем1ршен ойларды шебер жетюзе
бшуде жатыр. Е.Раушановтыц «Кеке» атгы 3cceci - осындай, ягни, орайын тауьш ойлы п ш р
лер айтылган, эдеби эцпмедепдей журек жылуымен, акынга деген ыстык сез1ммен кесте-
ленген керкем дуние.
«Кеке» - казактыц 6ipryap акыны Токаш Бердияров хакында. Есенгали эссесшщ такы
рыбына оцтустш казактарыныц ец жаксы керетш агаларын атайтын «кеке» сезш алыпты.
Такырыптыц езшен-ак оцтусгпкте туып-ескен акын туралы Е.Раушановтыц айтар акжарма
ойлары мен мундалап тур. Эсседе Токаш Бердияровтыц адами болмысы, акындык ерекше-
л т жаркьфай кершген. Акын акын туралы сушспеншшкке толы ойларын естел1ктщ эле-
MeHrrepiH пайдалана отырып, 3cepni жетюзе алган.
Алдымен, автор Токаштын портретш сезбен салады. «Жалпы, ол e3i ерекше адам едг Алгаш
кергенде, мен оны акробат немесе цирк ойыншысы болар деп ойлагам. Кдаай-тагала эуел
баста Токацныц бойын оймен елшеп, кешн соган мелшерлеп таспа кара с щ р тартып, баска
мушелерш осы сицрге экелш рет-реп мен кондырган сеюлдт - деп, суреттеп болган соц барып,
оньщ акындык болмысына карай ойысады: «Токац -
eMip баки ез
iciMeH гана айналысып еткен
акын. Мундай бакыт кешеп Кецес дэу1ршде
eKiniH 6
ipiHe буйырган жок. Едщ ес
6
Lnin, етек
жаптык па дегенде, кос бушрден кыса келген нарыкка тап болган б1здердщ ешкайсымызга
буйырмауы да MyMKiH. Кайтем1з, бурынгы шалдар айтпакшы, мандайга жазылганын керем1з-
дагы. Уюметгщ жумысына жегшмей, Жазушылар Одагындагы айтыс-тартыстарга араласпай,
когамдык жумыстардан да аулак, акын журеп, патша к е ц ш калаган жалгыз