Гидроцефалия - бас миында судың жиналуы.
Гностикалық шеберлік - (гнозис- гректің "білім" сөзінен пайда болған) оқытушы
бұл шеберліктің көмегімен баланы жан-жақты зерттей алады (оның жас
мөлшеріне, жеке ерекшеліктеріне, дара қасиеттеріне, құрбыларымен және
үлкендермен қарым-қатынастарына, эмоционалдық саулығының дәрежесіне
байланысты).
Гуманизм - адамды ең жоғарғы құндылық деп бекітетін, оның рухани және
физикалық күштерін шығармашылық түрде дамытуға, бостандыққа, бақытқа,
дамып- жетілуге хақысын мойындайтын идеялар жиынтығы.
Д Дағды - іс-әрекетті орындаудың автоматтандырылған әдісі.
Даму - ескі қалыптан жаңа сапалы қалыпқа өту және қозғалыстар мен өзгерістер
процесі.
Даму саласы - баланың өзара байланысты және бір-біріне тәуелді даму аймақтары
(тіл және танымның дамуы, әлеуметтік, эмоциялық, т.б. дамулар).
Дарындылық - 1) жалпы дарындылық - әртүрлі жеке және жалпы қабілеттердің
дамуының жалпы психогенетикалық (тектік) шарты.
Жеке дарындылық - белгілі бір жеке қабілеттің дамуының психогенетикалық
(тектік) шарты.
Дене кемістігі- ағзасы дамуының және жұмыс істеуінің ұзақ уақыт бойы
әлеуметтік, медициналық, педагогикалық түзеу арқылы қолдауды қажет ететіндей
созылмалы бұзылуы.
Денсаулық нормасы –Т.И.Черняеваның пікірінше табиғатпен, әлеуметтік
ортамен тиімді қарым-қатынасқа түсуге мүмкіндік беретін биологиялық,
психологиялық, әлеуметтік деңгейдегі адамның жағдайы. Басқаша айтсақ, норма –
бұл жалпыға ортақ, қалыпты талаптар.
Дезадаптация - организмнің тіршілік ету жағдайына, ең бірінші әлеуметтік
ортаның жағдайына бейімделуін бұзу.
82
Депривация (латын тілінен алынған deprivatio – тыс қалу деген мағынаны береді)
– негізгі психикалық қажеттіліктерді қанағаттандырудағы адам мүмкіндігінің
шектелуі. Эмоциялық және интеллектуалдық дамудың бұзылуымен, әлеуметтік
қарым-қатынастардың бұзылуымен сипатталады.
Дефектология- аномальді балалардың психо-физиологиялық дамуындағы
ерекшеліктерді зерттеумен және оларды оқыту мен тәрбиелеудің
заңдылықтарымен айналысатын педагогика ғылымының бір саласы.