Заңдармен қорғалатынын білуі керек
қазір жалақымыздан зейнетақы
жүктеу/скачать 3,54 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- елордада 1 мамырдан бас тап
- Бұұ-ның азық-түлік және ауыл шар уа шылығы ұйымы (FAO)
- ақмола облысындағы Щу чье қа- ла сын дағы
- Бірнеше қазақстандық компания
- венада тмд және Шығыс еуропа ел дері
- 2009-2010 жылдары «қазагро» ұлт тық басқарушы холдингі» ақ
- Г.ахметова ақшаға қатысты қай ұлттың ырым- тыйымдарын алып қарасаңыз да, барлығының мақсаты бір ғана – ақшаны
- 25.04.2009 жыл, сенбi www.alashainasy.kz
- Мен қалай кондуктор болдым... Қазір алматыдағы жастардың басым бөлігін тезек теріп, түтінге қақталып өскен ауыл жастары құрайды десем
қазір жалақымыздан зейнетақы қо рына ақша аударылып келеді. сон да кейін зейнетақы мөлшері қа- лай есептеледі? динара осПанова, Ақтөбе қаласы «зейнетақымен қамтамасыз ету ту ра лы» заңға сәйкес, зейнеткерге таға йын далған зейнетақы мөлшері ең тө ме нгі зейнетақы мөлшерінен кем бол мауы тиіс. минималды зейнетақы дең гейі әр жылға республикалық «Бюд жет туралы» заңда қарастырылады. егер зейнетке шыққан адамның қорда жи на ған қаражаты 100 мың теңгеден не месе 12 санына көбейтілген төменгі зей нетақы мөлшерінен аспаса, жинағы қо лына бірден ұстатылады. ал бұдан көп қаржы жинаған салымшылардың бір жылда алатын зейнетақысы мына көр сеткіштердің қайсысы ең көп бол са, сол бойынша анықталады: 12 ай ға көбейтілген төменгі зейнетақы мөлше рі, 250 мың теңге немесе салымшының жа сына орай арнайы белгіленген коэф фи циенттер негізінде есептелетін зей не та қы жинағының қазіргі күнгі құны. Дубайдан пәтер алу үшін рұқсат сұрауым керек пе? экономикалық жаңалықтар елордада 1 мамырдан бас тап «астанаэнергия та рату» жШС элек тр қуатына та риф терді 1 кВт/са ғатқа 5,62 тең ге ден қосымша құн са лы ғын қоса есеп те ген де, 6,04 тең ге ге де йін өсір мек. Бұл туралы табиғи мо но по лия ларды рет теу агенттігі астана қа ла лық депар та ментінің директоры абзал ес таев ха бар лады. оның айтуынша, І тоқсанда тарифті жә не тарифтік сметаны бекітуге тоғыз өтініш түс кен. нарық субъектілерінің алдағы уа қытта тарифті көтеру жөніндегі жеті ес кер туі қаралды. 12 млн теңгеге жуық сома кө ле мін де 16 айыппұл салынды және таби ғи монополиялар туралы заңнаманың бұ зы луын түзету жөнінде 27 ескерту жасалды. Де пар тамент «аурика» жШСнің дизель оты ны на бағаны негізсіз көтергенін анық тады. енді бұл ұйым тұтынушыларға заң сыз табысын (438 241 теңге) қайтаруы тиіс. тұтынушылар талонын немесе осы ұйым мен жасасқан шартын көрсетіп, өз ақ ша сын қайтара алады. Бұұ-ның азық-түлік және ауыл шар уа шылығы ұйымы (FAO) 2009 жы лы әлем дік астық шығымы 3 пайызға тө мен дей ді деп отыр. Соңғы баяндамасында осы ұйым ас тық тың халықаралық бағасының төмен ді гі не байланысты дамыған елдерде егістік ал қап та рының қысқарғанын айтқан. Да му шы елдерде астық өнімі былтырғы жыл ғы деңгейде болады деп күтілуде. Қа зір 32 ел азықтүлікке мұқтаж. олардың қа та рында ауғанстан, ирак, Солтүстік ко рея, африканың кедей елдері бар. 58 да му шы елдегі азықтүлік бағасы тым қым бат көрінеді. ақмола облысындағы Щу чье қа- ла сын дағы «азия энерго жоба Құ рас ты ру» жШС өңірде жоғары сұранысқа ие бу қа з ан ды ғының ВтС3,0Со жетіл діріліген тү рін өн діріске енгізді. кәсіпорынның бас инженері Юрий Швар ковскийдің жетекшілігімен тех ни ка лық жобалаушылар бу қазандығының эко но микалық тиімділігіне, неғұрлым толық ав то маттығына, экологиялық талаптарға сәй кестігіне, бағасының арзан болуына ерек ше назар аударды. енді әлеуметтік ны сандарды, шағын аудандарды қыс тың қай мерзімінде болсын жылумен қам ту ға болады. мұнда от жағу, сыртқа шыға ры лар зиянды азайту, сумен толтыру, жы лу ды қадағалау автоматты түрде жүзеге асы рылады. Барлық жұмыс үш операторға жүк те леді. Өнімнің тағы бір артықшылығы, мұнда тораптар мен агрегаттардың 90 пайызы отандық өндірісшілерден алы на ды. алғашқы қазандық Бурабай кен ті не жіберілді. жалпы, кәсіпорында жыл басынан бері әртүрлі 53 жылыту қон дыр ғы сы тапсырыс берушілерге жеткізілген. Бірнеше қазақстандық компания Біш кек те ашы латын халықаралық «Қыр ғыз стан2009» көрмежәрмеңкеге қаты са ды.
Сәуірдің 24інде ашылатын ха лық ара лық көрме қырғыз астанасында осымен 11інші рет өткізілгелі отыр. Бұл жолы үн діс тан, индонезия, иран, ресей, Қытай, ма лайзия, Польша, түркия елдерінен фир малар мен компаниялар өз өнімдерін ұсы нады.
ор талық және Шығыс еуропа банктері қа уіп сіздігінің 20конференциясы өтіп жа тыр. Бұл жиындарға тмД, орталық жә не Шы ғыс еуропа елдері жетекші банк те рінің бас шы лары қатысуда. Биылғы басқосуда әлемдік дағда рыс ты еңсерудің банк саласындағы ша ра л а ры арқау болып отыр. Форум мен кон ференцияға банкирлермен қо са, сая сат керлер, дипломаттар мен журналис тер қа тысуда. екі жиынның біріккен ашы лу рә сімінде баяндама жасаған Қа зақ стан ның австриядағы елшісі ер жан Қа зыханов жи налған қауымға ел ба сы н.на зар баев тың биылғы жылы Қа зақ стан халқына жол дауында айтылған дағ да рыс қа қарсы ша р а лар мен біздің елдегі банк жү йе сі не көрсетіліп жатқан мемлекеттік қол дау ту ра лы баяндады. 2009-2010 жылдары «қазагро» ұлт тық басқарушы холдингі» ақ ауыл шар уа шы лы ғын дағы өндіріске бағыт тал ған жобаларды жалпы сомасы 120 млрд тең г е ге қаржы ландыруды көздеп отыр. Бұл сома «Қазагро» ұлттық холдингтің ин вес тиц ия лық бағдарламалар шең берін де Ұлттық қордан бөлінген. инвестициялық бағ дар ламалар импорт алмастыруға және агро өнер кәсіптік кешеннің экспортқа бағ дар ланған жаңа секторларын дамытуға ба ғыт талған. ол 11 бағыттан тұрады: жы лы жай шаруашылығы, көкөніс қой ма лары, құс фабрикалары, тауарлысүт фер масы, инфрақұрылымы дамыған бор да қылау алаңдары мен қасапхана пункт тері желілерін дамыту, тамшылап суа ру технологиясын қолдану арқылы же міскөкөніс дақылдарының өндірісі, бе лок ты ет пен вакуумды орамалардан ірі кесек турамалар шығаратын етті қайта өң деу кешенін ұйымдастыру, биязы жүн өн ді рі сі мен қайта өңдеуді дамыту, ауыл ша руашылығы техникасын жасау өн ді рісін құ ру және қазақстандық астық экс пор ты ның ин фрақұрылымын дамыту.
Бұл жайында отандық кәсіпкер Байбек Шымыр бе ков: «ақшаны ұқсатудың көзін таба білсең, ақша се нен ай налып ешқайда кетпейді», – дейді. мәселен, Б.Шы мыр беков мырза қалтасындағы қаржысын үнемдеуде мы надай ырымтыйымдарды ұстанатын көрінеді: үйдегі айнаны есікке қаратып ілмеу керек; Қалтасы тесік, түймесі түскен киімнің қалтасына ақ ша сақтамаған жөн. Себебі ақша үзілген түймені, те сіл ген қалтаны жақтырмайды; Өз пайдасына шешілген істен үнемі тиынтебен сақ тап қоюды әдетке айналдырған жөн; ас үйде, есіктің аузында тұрып ақша санауды әдет ке айналдырмаған дұрыс; Біз қанша жерден «ақша қолдың кірі» дегенімізбен, ақ ша – тіршілігіміздің бір бөлшегі. адамдар ақша табу үшін жанталасады. ақша табу үшін қызмет істейді. ал сол ақшаны да адам өз игілігіне жұмсай білуі керек. Бі рақ тапқан табыстың басым бөлігін ойынсауыққа, ішіпжеуге, арақшарапқа жұмсауға болмайды. онда қал таңыздағы қаржының берекесі кетеді; ақ ша тазалықты ұнатады. Сондықтан ақша сақ тай тын әмияныңыз таза, жыртықтесіктен ада бол ғаны дұрыс. егер әмияныңызда ақша бейберекет ор на ла сып, тиынтебендер шашыла беретін болса, онда сізге ақ ша құтаймайды деп түсініңіз; Сондайақ балаларыңызға да ақша табудың өзіндік машақаты бар екенін, қаржыны үнемсіз шашуға болмайтынын жастайынан ұқтыра білгеніңіз орынды. міне, отандық бизнесте өзіндік орнын алып, сүт кластерін дамытуға үлес қосып жүрген кәсіпкер қал та сын дағы қаржысын үнемдеуде осындай ырымтыйым да р ға сүйенетін көрінеді.
– қо л да бар қаржыны оңтайлы нәтижелі іске жұмсай бі лу ді үйренген абзал. Сонда ғана тапқан табысыңның бе ре кесі көрінеді». Сөйтіп, біздің тілдескен кәсіпкеріміз ақ ша табуда, үнемдеуде ырымтыйымдарға сүйенген нің әбестігі жоқ екенін алға тартады. Өйткені ол ырым дар мен тыйымдар ақшаны сақтауға жол сілтейді міс...
қарлығаш сайлауБаева ақша сақтауда ырымға сенгеннің әбестігі жоқ РеспубликалыҚ ҚоҒамдыҚ-саяси аҚпаРаттыҚ газет №62 (62) 25.04.2009 жыл, сенбi www.alashainasy.kz 5 Қоғам Мен қалай... ? а л а ш т ы а л а ѓ д а т ћ а н с а у а л а л а ш т ы а л а ѓ д а т ћ а н с а у а л Қара есік Балалық шағымыз ауылда өтті. ауылда таңертең құстардың шырылымен, әтештің шақыруымен оянушы едік. Ұйқыдан тұр ғаннан кейін әжеміздің қою айранын ішіп алып, жүгіріп көлге кететінбіз. Одан қайтып келгенде, жеңгеміздің тезекке көмілген ыс тық таба наны дайын тұратын. Оны жұл малап жеп алып, ойынның қызығына түсетінбіз. Біз алаңсыз болатынбыз. алаң сыз болғаннан кейін қиялшыл едік. алматыға да неше түрлі арманды, қиялды арқалап жеткенбіз. Бірақ мұнда біздің арманымыз толық орындалмады. Біз қара күш иесі – қажымұқанның, күміс көмей әнші Әсеттің де ізіне түсе алмадық. Біз тек күнделікті нанымызды тауып жей алатын, базар сыпырып, арба сүйрететін қара жұмысшыға айналдық. Осы оймен келе жатып, кеше мені кондукторлық қызметке шақырған Талап есімді кісінің үйіне де жетіп қалдым. есікті Талап ағаның өзі ашты. Ұйқыдан жаңа тұрған ба, әлде мен сияқты жұмыссыздар мазасын алды ма, әйтеуір қабағы түсіңкі екен. амандасқаннан кейін «жұмыс іс тегің келсе, ертең таңертеңгі сағат 6:00 де осында бол» деп, есікті тарс жауып ал ды. қара есікті қайта қағуға батылым бар май, біраз тұрып, теріс айналып кеттім.
Дағдарыс кезінде жұмыс таңдаудың қисыны жоқ. Басымды салбыратып бел гі ленген уақытта Талаптың үйіне қайта кел дім. Кешегідей емес, «бастығым» көңілді. – неміс сияқты тура алтыда келгенің не? – деді амандасқаннан кейін қал жың дап. – Біреу жұмыс беремін деп тұрса, тура Мен қалай кондуктор болдым... Қазір алматыдағы жастардың басым бөлігін тезек теріп, түтінге қақталып өскен ауыл жастары құрайды десем, артық айтқаным емес. олардың бірі ірі шаһарға ілім іздеп келсе, екіншісі жұмыс істеп, ақша табу мақсатымен жеткен. кейбір мәліметтерге сүйенсек, еңбек етемін деп келген осы қарадомалақтардың 90 пайызға жуығы қара жұмыстар атқарады екен. оған өзіміз де күнделікті көз жеткізіп жүрміз. сондай азабы көп, зейнеті аз жұмыстардың бірі – кондукторлық қызмет. Жақында мен де осы қызметті атқарып қайтқан едім. нұрмұхаммед МаМырбеков уақытында келмей көр, – деп жай күліп қойдым. Содан кейін екеуміз маған төле нетін еңбек ақы көлемін ақылдастық. Талап күніне маған үш мың теңге беретін болды. «Кей күндері аз түседі, онда сен де аз ақша аласың», – деді ол. Міне, осылай бір күнде №11 автобус тың кондукторы болып шыға келдім. Бұл қы зығы мол жұмыс екен. Ұйқым шала болды демесең, күнделікті өмірің жаңа лық қа толы. Жүретін бағытымыз Думан елді мекенінен басталып, ақжар елді ме ке нінен аяқталады. батыл Қыз Санамыздың жаңғырмағаны ма, жоқ әлде ескіден қалған сарқыншақ па, біздің мін өзеуреп. Басында бойымды бір ыңғайсыздық биледі, аз жүргеннен кейін ол да күйреп, жоқ болып кетті. – аға, қазақсыз ба? – деді бір өндірдей қазақ қызы қасыма келіп. – Иә, – дедім. – қазақша неге сөйлемейсіз, бұл жерде өңкей қазақтар отыр ғой? – деді бота көздері жәудіреп. – Өзім білемін ғой, – дедім оны сынап көрмек болған оймен. Жанжағыма қара сам, расында да, өңшең қаракөздер отыр. Маған жиіркенішті көзбен қарайтын сияқты. – Сіз қазақ тілін тек қорлап тұрған жоқ сыз, оны сатып тұрсыз, – деді ол тай салмай. Сөйтіп, түсіп кетті. қыздың батылдығына риза болдым. «Талабың жансын, сен се кіл ді қазақтың азат ойлы ұрпағы көбейе берсін», – деп іштей тілегімді айттым.
Өзім күнде мінетін №35 қоғамдық автобусының ішінде үнемі бір «дүрбелең» оқиға орын алатын. Я біреулердің ұялы телефоны ұрланатын, не әмияны жоға лып кететін. ал қалта ұрыларының әбжіл қимылдарын ешкім байқамайтын. Мұн дай оқиға №11 автобустың ішінде де жас то лып, ав тобустан шы ғып кет ті. «Мәде ниетті қайыр шы» ата нып кет кен студент осы лай қалтасындағы соңғы
ақшасынан айы рыл ды. Дәл осын дай оқи ға біраз жүр ген нен кейін тағы қай та ланды. Бұл жолы ұры қолға түсті. Оны жа па шеккен әйелдің қасында тұр ған жігіт байқап қойыпты. Ұры әлгі әйел дің қалта сындағы ұялы те ле фонын ұрлап үл гер ген. қолға түскен ұры ны ұстап алған жігіт әй шайға қарамай, оның тұмсығынан жұ ды рықпен бір ұрды. Бай ғұс ұрының мұр ны нан қан сауылдап аға жөнелді. Көлік аял дамаға тоқтағаннан кейін мен оны сыртқа шығарып жібердім. тәрбие қазіргі жастардың тәрбиесін көремін де сең, бір күн кондуктор болып қызмет етіп көр. Бұл қызметті атқарып жүріп, сен жас буынның қоғамдық ортада өзінөзі қалай ұстайтынын байқайсың. Олардың үлкендерді қанша лық ты сый лай тынына көз жеткі зесің. автобустың артқы жа ғындағы орын дықтарға негі зі нен жастар жай ға сады. Се бебі бұл жерлерге үл кен дердің аяғы же те бермейді. Содан кейін олар алаңсыз қа жетті жеріне жетіп ала ды. алдыңғы «қос та» үлкендер оты ра ды. егер алды ңғы қа тардағы орын дық тар ға жастар жай ғас са, олардың бі рі не ұйықтап қалған, не үл кендердің келе жат қанын байқамаған сы ңай танытады. Бұл – бә рімізге белгілі жас тардың үл кендерге орын бермеу тәсілі. ал иманы бар кейбір жас тар бірден орнынан ұшып тұрады.
автобусқа мінетіндердің көбі – жастар. Әсіресе, сту денттер. қалталарынан 25 теңгені шығындап, қаланы шыр айналып жүре береді. Кейбір кездері үлкенүлкен дорба асынып мінеді. Ол әкешешенің ауылдан сал ған сы бағасы болуы мүм кін. Мұндай «бай лықты» кө терген сту денттердің жүз
де рінен ерекше бір шаттықты бай қауға болады. қай ран сту денттік
кез дерай де сең ші! Осындай сәт тер біз дің ба сы мыз дан да талай өтіп еді. ауылдан келген сы ба ғаны жатақха наға алып келіп, жі гіт тер мен бөлісуші едік. Бұл күн біз үшін үл кен той, үлкен мей рам еді. – «Матезалка» бар ма? – деген Талап тың даусы ойым ды бөліп жі бер ді. – «Өтеген батыр» бар ма? – де дім. Се бебі қазір бұл көшеге Өтеген ба тырдың есі мі беріл ген. – Что такое «Уте ген»? Что попа ло, – де ді бір орыс әйел есіктен
шығарда. Оған мен Өтеген ба тырдың кім екендігін түсіндіріп жатпа дым. Бәрібір ол ұқ қы сы кел мейді. «Оттап сың!» де дім жай ғана. кондукторлар көше аттарын сол баяғы орысша атауларымен айтқанды ұнатады. андасанда журналистер жазғанымен, оған шамданып, қарсы дау айтып жатқан ешкім жоқ. Көнбіс халықпыз ғой, етіміз үйреніп кеткен. Басыма бір ой келіп, мен де аялдама аттарын орыс тілінде, бұрынғы аттарымен бұрқырата жөнелдім. «Областная больница, есть на выход?», «Жетысуский», «Мясокомбинат», – дей орын алды. Бір студент қыз автобусқа асығыс мінді. екі аялдама өткеннен кейін қайта түспек болып есікке жақындады. ақша төлемекші болып еді, әмияны жоқ. Ұрлап кеткен. қыз: «аға, есікті ашпаңыз, ақшамды ұрлап ал ды», – деп еріксіз ай қай лап жіберді. То пыр лаған ел кінәліні таппақшы болып, бірбірінің жүзіне жал тақжалтақ қарайды. алайда ешкімді түстей алмайды. Студент қыз жанарына
– Талап аға, жүргізуші сіздің негізгі ма ман дығыңыз ба? – дедім екеуміз түс теніп отыр ғанда. – Жоқ. Бұл кәсіпке келгеніме бесақ жыл болды. – негізгі мамандығыңыз қандай? – дедім.
– архитектормын. – Жүргізушіліктен қаншалықты пайда түседі? қосымша бизнес ашуға мүмкіндік бар ма?
– ақшасы бар болғаннан кейін жүр міз ғой. Жүргізуші болғалы бері жеке авто кө лік сатып алдым, дүкен салдым. Үйімді жөн деп жатырмын. құдайдың берген екі қы зы, бір ұлы бар. ең басты байлығым – со лар, – деді. Жаға Жыртысу қоғамдық көлік болғаннан кейін мұнда неше түрлі адам кездеседі. Біреу салмақты ке леді, біреу ашуын ішке сақтай алмайтын қыз ба келеді. Олардың барлығымен тіл та быса білсең, үлкен өнерді игергенің. ал қо ғамның ортақ тілін түсінбесең, сазға бат қаның. Осы жағдай менің басымнан да өтті. Бір жігіт маған 25 теңге беріп, «сту денческий» дейді. Талап ағайымның тап сырмасы бойынша, мен оның сту дент тік билетін тексермек болдым. Ол билетін көр сетті. Үңіліп қарасам, ішіне биылғы жыл дың мөрі басылмапты. Оны түсіндіріп, «то лық төлеңіз» дедім. «не үшін? Төле мей мін, бұл – биылғы жылдың мөрі», – деп қоймады. екеуміз қызыл кеңірдек бо лып айтысып қалдық. «Жүр сыртқа, мен саған көрсетейін», – деп ол менің жа ғамнан ұстап, сыртқа тарта жөнелді. Мұн дайда ашуланбайтын адам бар ма, мен де шартшұрт оның жейдесінен ұстай ал дым. автобус алға жылжығанда, оның жей десінің жыртылғанын сездім. Менің киі мім нің де далдалы шықты.
Сағат кешкі онның шамасы болды. «Ду ман» ықшамауданына қайтып келе жатып, көлігімізге тағы бірекі жолаушыны мін гіз дік. Талап аға ақша салған қалтасын сыр тынан сипалап қояды. «Міне, біздің жұ мыс осы», – дейді күлімдеп. «ақша не де ген құдіретті! Сау адамды мас қылады, шар шаған адамды жадыратады». Бұл күні біз шамамен 40 мың теңгеге жуық ақша таптық. Оның үш мыңы менің қал та ма түсті. Талап ағамен қоштасып, жол ға шықтым. Ойымды неше түрлі қиял ке зеді. «Шіркін, күнде үш мың теңгеден тап сам, бір айда тоқсан мың теңгені ол жа лайтын едім». Иә, мен сияқты қанша қа зақ оймен байып, қиялмен мал тауып жа тыр екен?.. Сахна
қазақстандағы классикалық өнердің қара шаңырағы болып саналатын абай атын дағы Опера және балет театрының ғи ма раты осынау 75 жылдық мерейлі ме реке қарсаңында мемлекет тарапынан ерек ше назарға алынып, күрделі жөн деу ден өткен еді. Театрға кіргеннен еңсесі биік зәулім ғимараттың әсемдігі көз тар тады. «Тек осындай әсемдікті, өнер құ ді ретін түсінетін, бағалайтын көрермен бол са» деген ойға еріксіз берілесің. Се бе бі театр тарихындағы ең бір атаулы күн дердің өзінде опера және балет өне ріне қызығып, залдың көрерменге толып отырғанын көре алмадық. азын ау лақ көрерменнің жартысынан көбі – орыстілділер. Бұған, әрине, халықты кінә лауға болмас. Себебі біздің елімізде осы бір өнерді насихаттау кемшін түсіп жа та тындығын мойындағанымыз жөн. Осы мәселені фестиваль қарсаңында театр дың қорытынды әзірлігін келіп көрген мәдениет және ақпарат министрі М.құлМұхам мед те қозғаған болатын. Сондықтан да болашақта әлемнің өркениетті елдері нің санатында тең тұрамыз десек, осы клас сикалық өнерімізді әуелі қазақ халқының өзіне өз тілінде түсіндіріп, өнегелі өнердің сырын сезіндіре білгеніміз жөн болар деп пайымдадық.
жүктеу/скачать 3,54 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|