қатты ұнтақ тәріздес адсорбенттің қоспадағы жеке компоненттерді таңдап адсорбциялауға негізделген және оны фронтальды, ығыстырып шығару және элюентті тәсілмен жүзеге асырады.
Фронтальды тәсіл
Зерттелетін ерітінді хроматографиялық колонканың жоғарғы бөлігіне үздіксіз беріліп тұрады да сүзіндінің жеке фракциялары жиналады, онда бөлінетін компоненттердің мөлшері анықталады.
Сорбент қабаты бойымен сорбаттардың жылжуы
элюентті
Сорбент қабаты бойымен сорбаттардың жылжуы
ығыстырғыш
Тапсырма 1: Видео көру Сұрақтарға жауап беру:
Хромотография деген не және ол түрлі заттарды қалай айыра алады?
ИК-спектроскопия - жалпы спектрлік әдіс. Инфрақызыл сәулелерді шығару және жұтылу спектрі атомдардың электрондық қабатын зерттеу, сондай-ақ күрделі молекулалық қосылыстардың сандық және сапалық талдамасын жасауда қолданылады.
Молекулалардың тербелмелі спектрлері практика жүзінде инфрақызыл спектроскопиясы әдістерімен зерттеледі.
ИҚ-спектр арқылы бір затқа толық мәлімет беру мүмкін емес.
ЯМР және МС әдісі арқылы анықтау барысында ИҚ –спектрін қолдануға болады
Шыңның пайда болуы байланыс күшіне
байланыс қосылысындағы атом
массасына тәуелдң
Мықты байланыс және жеңіл атом жұтылу толқыны төмен болады
Әлсіз байланыс және ауыр атом жұтылу толқыны жоғары болады
ИНФРАҚЫЗЫЛ СӘУЛЕ
Тік осьі Жұтылу аймағы жұтылу аймағы жоғары болса шыңы үлкен болады
Көлденең осьі жиілік толқынның жиілік саны / cm-1
толқын ұзындығы микрон (m); 1 микрон = 1000 нанометр
ИНФРАҚЫЗЫЛ СӘУЛЕ
• органикалық молекулалардың құрлысында C-C және C-H байланыстар көп
• олардың алынған спектрінің шыңдары 1400 cm-1 - ден 800 cm-1 аралығында жатады
• бұл аралық «бармақ ізі» деп аталады
ИНФРАҚЫЗЫЛ СӘУЛЕ
• КАРБОНИЛДІ қосылыстар 1700 және 1760 cm-1 арасындағы жоғары жұтылу аймағын көрсетеді
• бұл C=O байланысының болуына байланысты
ИНФРАҚЫЗЫЛ СӘУЛЕ КАРБОНИЛДІ ҚОСЫЛЫСТАП ҮШІН
• СПИРТТЕР 3200 және 3600 cm-1 арасындағы үлкен сіңірілу аймағын көрсетеді
• бұл O-H байланысының болуына байланысты
ИНФРАҚЫЗЫЛ СӘУЛЕ СПИРТТЕР ҮШІН
• КАРБОКСИЛДІ қышқылдар 3200 және 3600 cm-1 арасындағы үлкен сіңірілу аймағын көрсетеді
• бұл O-H байланысының болуына байланысты
• 1700 cm-1 жоғары жұтылу аймағын көрсетеді
• бұл C=O байланысының болуына байланысты
ИНФРАҚЫЗЫЛ СӘУЛЕ КАРБОКСИЛДІ ҚЫШҚЫЛДАР ҮШІН
• КҮРДЕЛІ ЭФИРЛЕР 1750 cm-1 және 1730 cm-1 арасындағы жоғары жұтылу аймағын көрсетеді
• бұл C=O байланысының болуына байланысты
ИНФРАҚЫЗЫЛ СӘУЛЕ ЭФИРЛЕР ҮШІН
O-H
C=O
C-O
N-H
Aromatic C-C
C-H
C=C
C-C alkanes
CN
C-Cl
Байланыс Қосылыстар Таралу аймағы/ cm-1 Күштілігі
C-H Алкан 2965 - 2850 күшті
C-C Алкан 1200 - 700 әлсіз
C=C Алкен 1680 - 1620 құбылмалы
C=O Кетон 1725 - 1705 күшті
Aльдегид 1740 - 1720 күшті
Карбон қышқылы 1725 - 1700 күшті
Күрделі эфир 1750 - 1730 күшті
Aмид 1700 - 1630 күшті
C-O Спирт, қышқыл 1300 - 1000 күшті
күрделі және жай эфир
O-H Спирт (мономер) 3650 - 3590 құбылмалы, үшкір
Спирт (H-байланысы) 3420 - 3200 күшті, кең
Карбон қышқылы (H-байл.) 3300 - 3250 құбылмалы, кең
