Заттар алмасуыныѕ реттелуі
/ -Т 3 – активті гормон, ал сутектері 3,5,5 /
жүктеу/скачать 1,53 Mb. Pdf көрінісі
|
3- биохимия каз
| /
-Т 3 – активті гормон, ал сутектері 3,5,5 / орындарда йодидпен алмасқан Т 3 ,— активсіз, гормонның бұл түрі кері 0-Т 3 (кері Т 3 ) деп белгіленеді. ОН J CH 2 -CH-COOH О NH 2 J J L-3,5,5 / -Трийодтиронин L-Тироксин (Т 4 ) ОН J CH 2 -CH-COOH О NH 2 J J J ОН J CH 2 -CH-COOH О NH 2 J J 3 3 5 5 5 / 3 / L-3,5,3 / -Трийодтиронин (3,5,3 / ,5 / -Тетрайодтиронин) (активсiз) (активтi) 204 Т 4 -ң 80%-ы бауырда дейодтану арқылы Т 3 -ке айналады: 2Т 4 2Т 3 + J 2. Т 3 және Т 4 , қанға түсіп, тиронинбайланыстырушы белокпен және альбуминдермен байланысады. Т 3 -ң активті болуы: біріншіден, Т 4 -ң белокпен байланысы Т 3 -ке қарағанда берік болғандықтан, Т 4 9 есе кӛп түзілсе де, Т 3 активті болады; екіншіден, Т 3 -ң бос түрі (0,5%) бос түрдегі Т 4 -ке (0,05%-н аз). қарағанда кӛп. Тиронинбайланыстырушы глобулиннен басқа тироидты гормондар плазманың липопротеидтерімен байланыса алады, Т 3 Т 4 -ке қарағанда тін белоктарымен жақсы байланысады. Ұйықтаған кезде Т 3 -ң мӛлшері артады, ал Т 4 –ң мӛлшері ӛзгермейді. Әсер ету механизмі: Т 3 2 механизм арқылы әсер етеді, ал Т 4 түгелдей дерлік Т 3 -ке айналады, сондықтан Т 4 -ң әсер ету механизмі туралы айту ақылға сыймайды. Т 3 ядролық рецептормен байланысады, Т 3 -рецептор комплексі ДНҚ- ға әсер етіп, белоктар мен ферменттердің синтезін стимулдейді. Нысана-жасушалары : организмнің кӛптеген мүшелері мен тіндерінде (кӛкбауыр мен ұрық бездерінен басқа) тироидты гормондардың рецепторлары бар. Әсіресе жүректе, бауырда және гипофизде рецепторлары кӛп. Биохимиялық әсерлері: Т 3 -ң әсерінен оксидоредуктазалардың синтезі күшейеді, сондықтан барлық тотығу-тотықсыздану реакциялары жылдамдайды, тіндердің оттегіне қажеттілігі артады, аэробты тотығу күшейіп, АТФ түзілуі (калоригенді эффект) артады; митохондриялардың саны кӛбейеді; Nа + ,К + -АТФ-азалардың активтілігін және Nа мен К жасушалық мембраналар арқылы ӛткізгіштігін арттырады. Осы гормондардың әсерінің арқасында организм кӛп калория алады, АТФ кӛп түзіледі, дене температурасы кӛтеріліп, жылуға тӛзімділік тӛмендейді. Көмірсулар алмасуына әсері: ас қорыту жолдарында глюкозаның сіңірілуі артады, жасушалардың (бұлшық ет, май тіні) глюкозаны сіңіруі күшейеді, гликолиз, глюконеогенез, гликогенолиз үрдістері күшейеді. Липидтер алмасуына әсері: липолиз артады, бірақ қандағы БМҚ концентрациясы жоғарыламайды, себебі оның жасушадағы тотығуы күшейеді. Тироидты гормондар липидтер синтезін де күшейтеді, бірақ бұл гормондардың деңгейі артқанда, липидтердің ыдырауы басымырақ болып, оның қоры азаяды, адам азады және қандағы ТАГ, ФЛ, ФС концентрациясы тӛмендейді. Белоктар алмасуына әсері: гормондардың белоктар алмасуына әсері организмнің ӛсуі мен дамуы үшін ӛте маңызды. цАМФ синтезі артады. Макроэргтардың ӛндірілуінің артуынан және субстраттардың жасушаға кӛптеп түсуінен ӛсіп келе жатқан организмде белок биосинтезі, тіндердің ӛсуі мен жіктелуі күшейеді. Пуриндік, пиримидиндік негіздердің синтезінің алғашқы сатылары, ДНҚ, РНҚ синтезі артады. СТГ генінің транскрипциясы артып, белоктың ӛсуі мен биосинтезі күшейеді. Тиреоидты гормондар сүйек тінің регенерациясына оң әсер кӛрсетеді. |