Заттар алмасуыныѕ реттелуі
жүктеу/скачать 1,53 Mb. Pdf көрінісі
|
| 6.
Ксенобиотиктердің конъюгациясы, механизмі, маңызы глюкуронидтік, сульфаттық, ацетильдік, пептидтік конъюгациялары . Дәрілік заттардың ағзадағы ӛзгерістерінде негізгі орынды конъюгациялық механизм алады. Бұл дәрілік заттардың екіншілік ӛзгерістерінің сатысына жатады. Конъюгация – дәрілік заттардың табиғи эндогендік қосылыстармен әрекеттесіп конъюгаттар,яғни жұп комплексті қосылыстар түзуі. Жұп комплексті қосылыстар фармакологиялық активсіз заттар. Табиғи эндогендік қосылыстарға глюкурон қышқылы, ацетилсульфат, глицин, глутатион, метилглюкоза жатады. Эндогендік заттар дәрілік заттардың функционалды топтарына байланысады: гидроксил, амин, карбоксил топтарына. Түзілген жұп қосылыстар полярлы, суда жақсы ериді, зиянсыз болады. Фармакологиялық белсенділігі жоқ және ағзадан оңай шығады тікелей және тікелей емес билирубинді салыстырыңыз . Конъюгациялану реакциялары энергияны пайдалана және ферменттердің қатысымен жүреді, ол энергия эндогендік заттарды кейде дәрілік заттарды активтеу үшін қажет.Д З -ның эндогендік заттармен қосылуын қарай оларды әр түрге бӛледі: 279 Глюкуронидтік конъюгация – екі сатыдан тұрады: 1. Глюкуронид-ферментті комплекстің түзілуі; 2. Глюкурон қышқылын ерекше ферменттер-трасферазалар арқылы комплекстен дәрілік заттарға тасымалдау. Глюкуронидтердің түзілуі негізінен бауырда, аздаған мӛлшерде бүйректеі асқазан-ішек жолдарында және теріде жүреді. Бірінші сатысы цитоплазмалық ферменттермен, екінші сатысы микросомальдық трансглюкуронидазалармен жылдамдатылады. Глюкуронидтік конъюгацияға табиғи заттар – билирубин, стероидты гормондар, Д витамині және ксенобиотиктер дәрілер, улар - фенол, полифенолдар, стероидтар, ароматикалық аминдер ұшырайды. Сульфаттық конъюгация – конъюгацияның бір түрі. Алдын ала конъюгирленетін активті зат – фосфоаденозинфосфосульфат ФАФС немесе аденозин-5 -фосфосульфат АФС түзіледі. Бірінші сатысында конъюгат – ФАФС немесе конъюгат АФС түзіледі. Екінші сатысында дәрілік заттардың эфирсульфаттары түзіледі. Сульфаттық конъюгацияға белоктардың ішектегі шіруінен түзілген: фенол, крезол, индол ,скатол және стероидтар, токоферолдар, нафтахинон қатысады. Олар әуелі қанмен тасымалданып бауырға барады да сонда конъюгацияланады. Ксенобиотиктер конъюгациялану үшін құрылыстары -ОН, -NН 2 топтары бар циклді карбоциклді немесе гетероциклді болуы керек. Кӛптеген заттар сульфаттық конъюгацияға ұшырау үшін олардың арнайылық ферменттері болы керек, әйтпесе осындай құрылыстағы заттар глюкурондық конъюгацияға қатарлас ұшырай береді. Ацетильдік конъюгация – бұл реакциялардың бірінші сатысында ацетил- КоА, ал екінші сатысында ацетилдің дәрілік заттарға берілуі жүреді. Ацетил- К О А кӛмірсулардың, липидтердің, белоктардың ыдырауынан түзілетінін білеміз. Ацетилденуге -NН 2 тобы бар табиғи заттар және ксенобиотиктер қатысады. Ол негізінен бауырда, асқазан-ішек жолдарының шырышты қабаттарында, кӛкбауырдың ретикоэн-дотелиалдық жасушаларында және ӛкпеде жүреді. Ксенобиотиктердің ішінде ацетилденуге сулфанил-амидтер, изоникотин қышқылының гидразидтері, анилиннің туындылары қатысады. Пептидтік конъюгация – дәрілік заттардың белсенділіктерін жоюмен сипатталады. Амин қышқылдарымен, соның ішінде глицинмен конъюгациялану ағза да ароматты және гетероциклді карбон қышқылдарының метаболизмдерінде қолданылады. Глициндік конъюгат гиппур қышқылының түзілуі деген атпен беріледі. Глутатиондық конъюгация – глутатион кейбір ароматты және алифатты дәрілік заттармен әрекеттесіп глутатиондық конъюгаттар және меркаптур қышқылын түзеді. жүктеу/скачать 1,53 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|