Лабораториялық жұмыс№1 Тақырыбы: MS DOS операциялық жүйесі (лаб. – 2 сағат, СӨЖ - 1 сағат)
Жұмыстың мақсаты:
Студенттерді MS DOS операциялық жүйесінде жұмыс істеуге үйрету;
Студенттерді файлдар мен және каталогтар мен жұмыс істеуге дағдыландыру.
Операциялық жүйедегеніміз тұтынұшы мен диалог құратын, компьютерді және оның ресурстарын басқаруды қамтамасыз ететін, әр түрлі қолданбалы программаларды орнататын программа.
Операциялық жүйенің негізгі командамалары: DIR (Directory) – каталогтар мен файлдардың толық аттарының, көлемінің және құрылған уақыты мен мерзімінің тізімін береді;
MD (MakeDirectory) -ағымдағы каталог ішінен жаңа каталог ашу мүмкіндігін береді;
CD (ChangeDirectory) – бір каталогтан екінші каталогқа көшу, яғни ағымдағы каталогты өзгерту командасы;
RD (RemoveDirectory) –ішінде файлдары жоқ бос каталогті жою командасы;
COPY CON – мәтіндік файл құру;
COPY – файлдарды көшіру командасы;
REN (ReName) – файлдардың аттарын өзгерту командасы;
DEL (Delete) –ағымдағы каталогтан белгігі бір файлды немесе файлдар тобын өшіру командасы;
TYPE – ішінде мәтін жазылған файлдарды экранға шығарып, мәтінді оқұ мүмкіндігін беретін команда;
CLS – экранды тазалау мүмкіндігін беретін команда;
DATE – ағымдағы ай, күн және жыл мерзімін экранға шығару және оны өзгерту командасы;
TIME – ағымдағы уақытты экранға шығару және өзгерту командасы;
TREE –ағымдағы каталогтің бұтақ тәріздес құрылымын экранға шығарады.
Файл дегеніміз дискідегі немесе басқа машиналық құрылғыдағы өзіндік аты бар облыс. Файлдарда программаның мәтіндерін, құжаттарды, графиктерді, т.б. сақтауға болады. Дискіде әрбір файлдын екі бөліктен тұратын белгілеуі болады, ол екі бөлік: файлдың аты және кеңейуі /расширение/. Файлдың атындағы символдар саны 8-ден аспау керек. Кеңейуі нүктеден кейін басталады, символдар саны 3-тен аспайды. Файлда кеңейудің болуы – қажетті шарт емес, бірақ ол бойынша файл қандай программада құрылғанын білуге болады. Кеңейуге мысалдар:
.com, .exe – орындалуға дайын программалар;
.bat – командалық файлдар (Batch);
.pas – Паскаль тіліндегі программалар;
.for – Фортран тіліндегі программалар;
.c – Си тіліндегі программалар;
.asm – Ассемблер тіліндегі программалар.
Каталог дегеніміз ішінде файлдың аттары, олардың көлемдері, қасиеттері, соңғы жаңартылған уақыты, т.б. тұралы мәліметтер сақталған дискідегі орын. Әр бір каталогтың аты болады және де ол басқа каталогтің ішінде тіркелуі мүмкін. Мысалы, егер KNIGA каталогі BIBLIOTEKA каталогінің ішінде тіркелсе, онда KNIGA каталогі BIBLIOTEKA–ның ішкі каталогі деп, ал BIBLIOTEKA каталогі KNIGA-ның жоғарғы каталогі деп аталады.