Мысалы: Бөлшектердің ақауларын анықтау бөлімі үшін есептейік (ұзындығы — 6 м, ені - 4 м). а) Табиғи жарық:
терезе
ә) Жасанды жарық:
дана шам қажет.
12-кесте
Шамның қуаты, Вт
220 вольт кернеудің лампалары
Жарықтылығы, лм
Жарықтың пайдалы әсер коэффициенті, лм/вт
60
100
150
200
300
400
500
540
1000
1710
2510
4100
5760
7560
9,00
10,00
11,41
12,50
13,65
14,10
15,12
Калориферлі қондырғыны іріктеу
Мақсаты: Мал қораларын жылытудың жабдықтарын есептеуді үйрену.
Пайдаланылатын жабдықтар: Термометр, барометр, психрометр, кататермометр, калорифер КФС-8, сиыр қорасы, класс тақтасы.
Жүмыстың мазмүны: Калориферлер сумен, бумен және электр тогымен жұмыс жасайтын болуы мүмкін. Оның жылу тарататын бетінің ауданын мынадай формуламен анықтайды:
Ғ = (25)
мұндағы - ауаны қыздыруға жұмсалатын жылудың шығыны, ккал/сағат;
К - калорифердің жылу беру коэффиңиенті, ккал/м• сағат • град; t - жылу беретін(шығаратын) заттың орташа температурасы, град.; t-ауаның орташа температурасы, град.
Q=0,24 (26)
мұндағы G - жылытылатын ауаның мөлшері; 0,24-ауаның жылу сыйымдылығы, к к ал /к г • град; t,t-бөлмедегі ішкі және сыртқа ауаның температурасы,град.
(27)
мұндағы L - желдетілетін ауаның мөлшері, м/сағат; -ауаның көлемдік массасы, кг/м;
, (28)
мұндағы Р - барометрмен өлшенген ауаның қысымы, мм сынып бағанасымен; Т - ауаның абсолютті температурасы, к.
Егер жылу шығаратын зат су болса, онда оның орташа температурасы калориферге құйған судың температурасы мен калориферден жылып шыққан судың температурасының арифметикалық орташа қосындысына тең болады, яғни:
(29)
Егер жылу шығаратын зат бу болса, онда оның орташа температурасы белгіленген қысымдағы будың температурасына тең болады.
Ауаның орташа температурасы калориферге дейінгі ауаның және калориферден жылып шыққан ауаның температураларының орташа арифметикалық қосындысына тең болады, яғни:
(30)
Осыдан кейін калорифердің нақты қимасының ауданын анықтайды:
(31)
мұндағы - ауаның калориферден өту жылдамдығы,м/сек; - ауаның көлемдік массасы, кг/м. Ал -ауаның массалық жылдамдығы, кг/сек • м
Есеп үшін әуелі аралығында қабылданады.
- мәнін анықтағаннан кейін 13-кестеден калорифердің маркасын, нөмірін, нақты қимасының ауданын () және қыздыратын бетінің нақты ауданын (Ғ) алады.
Егер жылу шығаратын зат су болса, онда оған қоса калориферден өтетін судың жылдамдығын анықтайды:
(32)
мұндағы - калорифердегі судың көлемдік массасы,кг/м; - калорифердің су жүретін түтігінің нақты қимасы, м; - судың калориферге кірер жердегі және шығар жердегі температуралары.
Сосын ауаның нақты массалық жылдамдығын ()анықтайды:
(33)
мұндағы - қабылданған калорифердің ауа бойынша нақты қимасы, м- параллель қойылған калорифердің саны.
Калорифердің түтіктеріндегі судың жүру жылдамдығы () мен ауаның массалық жылдамдығын () анықтағаннан кейін кестеден калорифердің жылу беру коэффициентін (К) анықтайды (14-кесте):
Сосын формуламен Ғ-ті табады. Оның мәні кестеден қабылданған калорифердің мәнінен 10-20 пайыз артық болуы тиіс.