ҚабылдағАН: нурбетова гулнар орындағАН: жхм-211 тобының студенті
жүктеу/скачать 1 Mb. Pdf көрінісі
|
| Б ұқ аралы қ а қ парат құ ралдары ҚАБЫЛДАҒАН: НУРБЕТОВА ГУЛНАР ОРЫНДАҒАН: ЖХМ-211 ТОБЫНЫҢ СТУДЕНТІ ТАБАКАБЫЛ АЯЖАН Қ О Ж А А Х М Е Т Я С А У И А Т Ы Н Д А Ғ Ы Х А Л Ы Қ А Р А Л Ы Қ Қ А З А Қ - Т Ү Р І К У Н И В Е Р С И Т Е Т І Қазіргі Қазақстандағы БАҚ: болашағы мен дамуы Қазақстанда 8 248 БАҚ тіркелген (2 513 БАҚ белсенді), 212 электронды БАҚ, 2 392 шет мемлекеттердің БАҚ таратылған, KZ доменінде 9 000- нан астам домендік атаулар тіркелген. Бұқаралық ақпарат құралдарының 85%-ы үкіметтік емес.Елімізде тұратын ұлттар мен ұлыстардың 11 тілінде газеттер мен журналдар шығады, теле-радио хабарлары беріледі. Бұқаралық ақпарат құралдары негізгі тілдерден (қазақ жəне орыс) басқа украин, поляк, неміс, корей, ұйғыр, түрік, дүнген жəне т.б тілдерге аударылады. Этникалық азшылық БАҚ үкіметтен қаржылық қолдау алады. Қазақстан Республикасы тәуелсіздік алып, егемендік алған сәттен бастап бұқаралық ақпарат құралдары саласында түбегейлі қайта құрулар жүргізіп, азаматтардың құқықтары мен бостандықтарын заңнамалық тұрғыдан қамтамасыз етуге ерекше көңіл бөлді. Бұқаралық ақпарат құралдары – қызметі сөздің кең мағынасында білімді өндіру және тарату болып табылатын салыстырмалы түрде жаңа әлеуметтік институт. БАҚ – бұл жеке бизнес құрылымдарының конгломераты; бұл әлеуметтік қызметтің ерекше түрі; бұқаралық ақпарат құралдарының негізгі міндеті – белгілі бір көзқарастарды және ұстанымдарды көрсетудің бір түрін жүзеге асыру; Бұқаралық ақпарат құралдары – бұл олардың шаруашылық қызметіне қатысты нормативтік құқықтық актілерді қоса алғанда, тиісті құқықтық нормалардың өнімі; БАҚ маңызды әлеуметтік міндеттерді атқаратын әлеуметтік институт, бірақ ол сонымен қатар, қажет болса, жарнаманы таратудың қандай да бір құралы болып табылады. Бұқаралық ақпарат құралдары бұқаралық аудиторияға бағытталған коммуникацияның барлық түрлерінің жалпы атауы. Оларға дәстүрлі түрде газеттер, журналдар, фильмдер, радио, теледидар, танымал әдебиет пен музыка, ал соңғы екі онжылдықта жаңа электронды БАҚ, соның ішінде Интернет кіреді. Қазақстандағы ақпарат нарығының дамуын сипаттай отырып, ол тәуелсіздік алған сәттен бастап бірнеше шартты кезеңдерді бөліп көрсетуге болады. Бірінші кезең – посткеңестік, БАҚ-қа мемлекеттік монополияның артықшылығы (1992 жылға дейін), бұл кезде тәуелсіз БАҚ іс жүзінде болмаған. 2 Екінші кезең – қалыптасу және өсу кезеңі (1992-1996 ж.ж.), мемлекеттің ақпараттық кеңістіктегі сөзсіз үстемдіктен белгілі бір дәрежеде кетуі және мемлекеттік емес (жеке, корпоративтік және т.б.) БАҚ-тың қарқынды дамуы, ақпараттың қысқаруымен сипатталады. Үшінші кезең бұқаралық ақпарат құралдары нарығындағы сапалық және сандық өзгерістермен, бұрынғы мемлекеттік БАҚ-тарды, полиграфиялық кәсіпорындарды жаппай жекешелендірумен, БАҚ-ты мемлекеттік қаржыландыру мен субсидиялаудан мемлекеттік ақпарат жүргізудің мемлекеттік тапсырысына көшумен сипатталатын либералды кезең. Отандық ақпараттық кеңістікті дамытудың бұл кезеңі 1996-1997 жылдардан басталды. Бүгінгі таңда Қазақстанның ақпараттық нарығы тұрақты өсу кезеңіне өтті деп айтуға болады. Елімізде қазірдің өзінде біршама күшті де күшті бұқаралық ақпарат құралдарының, ақпараттық медиахолдингтердің бар болуы – жүргізіліп жатқан әлеуметтік-экономикалық және демократиялық қайта құрулардың сөзсіз жетістіктерінің бірі болып табылады. Қазақстанда еліміздің Конституциясы сөз және шығармашылық еркіндігіне кепілдік береді, цензураға тыйым салады, әркімнің заңмен тыйым салынбаған кез келген тәсілмен ақпаратты алу және тарату құқығын бекітеді. Бұл ретте халықаралық тәжірибеде қабылданған шектеулер де бар. Б А Қ - Н Ы Ң 8 5 % - Ы Ү К І М Е Т Т І К Е М Е С Қ А З А Қ С Т А Н Д А 8 2 4 8 Б А Қ Т І Р К Е Л Г Е Н 2 5 1 3 Б А Қ Б Е Л С Е Н Д І Е Д І 2 1 2 Э Л Е К Т Р О Н Д Ы Б А Қ Б О Л А Т Ы Н Қазақстан Республикасы Конституциясының 20-бабының 3-тармағы конституциялық құрылысты күшпен өзгертуді, Республиканың тұтастығын бұзуды, мемлекеттің қауіпсіздігіне нұқсан келтіруді, соғыс, әлеуметтік, нәсілдік, ұлттық, діни, таптық және рулық басымдық, сонымен қатар қатыгездік пен зорлық-зомбылық культті шектейді. Бұл бостандықтар, құқықтар мен шектеулер «Бұқаралық ақпарат құралдары туралы» Қазақстан Республикасы Заңының 2-бабында көрсетілген. БАҚ-тың басым сегментінің пайда болуы Қазақстан азаматтардың ақпарат алу және тарату құқықтары мен бостандықтарын қамтамасыз ету демократиялық мемлекет құрудың міндетті шарты болып табылады деген пікірде. Бүгінгі таңда Қазақстанда ақпараттық нарықтың негізгі, маңызды элементтері қалыптасты деп айтуға болады. Оларға мемлекеттік емес БАҚ-тың басым сегментінің пайда болуы, ақпараттық тақырыптық өрістің айтарлықтай дифференциациясы, жеткілікті ірі медиа-компаниялардың құрылуы мен жұмыс істеуі жатады. Қоғамдық бірлестіктер 218 басылымның иесі болып табылады. 17-сі діни бірлестіктерге жатады. Мемлекеттік емес БАҚ иелерінің басым үлесін (48%) ЖШС құрайды. БАҚ-ның заң жобасы 2007 жылдың сәуір айында Қазақстан Республикасы Парламентінің Мәжілісі бұқаралық ақпарат құралдары саласындағы коммерциялық емес ұйымдар әзірлеген «Бұқаралық ақпарат құралдары туралы» заң жобасын әзірлеуге кірісті. Заң жобасы бір уақытта Демократияландыру және азаматтық қоғам жөніндегі ұлттық комиссияда қаралып, тұжырымдамалық мақұлданса, Қазақстан Журналистер конгресінің бастамасымен екі рет халықаралық ұйымдардың сараптамасынан өткен болатын. Назар аудар ғ аны ң ыз ғ а рахмет! жүктеу/скачать 1 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|