АП-101 тобы. Ноян Айша Әлеуметтанулық перспектива
Перспектива дегеніміз – әлеуметтік шындықты түсінудің белгілі бір тәсілі, әлеуметтік ғаламшар құрлысына көзқарас болып табылады.
Әлеуметтанулық перспектива - қоғамның антропоморфизміне негізделген. Адам мен қоғам белгілі бір мағынада гомоморфты болып келеді.. Әр уақытта әлеуметтік перспектива, яғни микро және макроәлеуметтік деңгейде, ол, бір жағынан, адамның табиғи тұрақтылығымен, екінші жағынан, оның әлеуметтік тұрақтылығымен, ал үшіншіден, әлеуметтік ортамен, әлеуметтік тұтастықтардың басталуы (пайда болуы) және жоғалып кетуі (өзгеруі) арқылы шектеледі. Тарихи әлеуметтік перспектива дәл осылай анықталады, бірақ мемлекеттер, өркениеттер, адамзат сияқты макроәлеуметтік құрылымдарға қатысты. Әлеуметтік перспектива мәселесін адамның қоғамға әсер ету күші мен табиғат проблемасына байланысты талқылау адам бойындағы шектеулер мен шектеулер проблемасымен тығыз байланысты болуы керек.
Әлеуметтік перспективаны құбылыс ретінде қабылдау мен түсіну проблемалары әлеуметтанудың классикалық мәселесіне - әлеуметтік шындықты түсіндіруге қайта оралады. Әлеуметтік ой екі негізгі тәсілді дамытты - объективистік (позитивистік) және феноменологиялық (субъективистік). Бізді қоршаған әлемді объективті процесс ретінде қарауға деген ұмтылыс кез-келген ғылымға тән, ал әлеуметтану да ерекшелік емес.
Э.Дюркгейм әлеуметтік фактілерді жеке және қоғамға қатысты сыртқы нәрсе ретінде әрекет етеді деп санап, оларды «заттар» деп санауды ұсынды. «Әлеуметтік факт тек оның жеке адамдарға қатысты немесе болуы мүмкін сыртқы мәжбүрлеу күшімен ғана танылады». Жеке адамның санасына сыртқы әлеуметтік ортаның элементтері ретінде қалыптаса отырып, олар өз кезегінде адамдардың санасына әсер етеді. Дюркгейм барлық әлеуметтік құбылыстарға қолданылатын әлеуметтік фактінің жалпы критерийлері мен сипаттамаларын бөліп көрсетті. Қоғамның мүшелеріне, ең болмағанда көпшілігіне, яғни әмбебаптық жағдайына тән болғанда ғана құбылыс әлеуметтік бола алады. Типтендіру операциясын жүзеге асыра отырып, Э.Дюркгейм «әлеуметтік құбылыстарды» «бөтен элементтен» таза социологиялық зерттеу объектілері ретінде босатты. Бұдан тыс кез келген нәрсені басқа ғылымдар зерттейді. Дюркгейм бойынша, әлеуметтік емес фактілердің белгілі бір формаларында «әлеуметтік нәрсе» бар, «... өйткені олар ішінара ұжымдық үлгіні көбейтеді. Бірақ олардың әрқайсысы көбінесе жеке тұлғаның психорганикалық конституциясына және оның өзін-өзі сезінетін ерекше жағдайларына байланысты. Олар социологиялық құбылыстарға тиісті емес».