Митозанықтамасыжәнефазалары.Сипаттамасы.Амитоз,эндомитоз,политения

Митозанықтамасыжәнефазалары.Сипаттамасы.Амитоз,эндомитоз,политения.

3907. 
      Митоз(греч. mitos —жіп)—ядроменцитоплазманыңкүрделіморфологиялық өзгерісімен жүретін тікелей емес бөліну түрі. Митоз кезіндехроматидтердіңбір-біріненажырауыжәнеекіжасжасушаларарасындагенетикалық материалдың теңдей бөлінуі жүретін ядроның бөліну үдерісі.Сондайбөлінунәтижесіндепайдаболғанжасушалардағыхромосомаларжиынтығыныңсаны мен сапасы бастапқы жасушамен бірдейболады. Митозретімен ауысып отыратын төрт фазадан тұрады: профаза, метафаза, анафаза,телофаза(сурет.2).
      
3908. 
      Профаза-хромосомаларширатылып,жуандап,қысқарады.Әрбірхромосома хроматидтер деп аталатын екі жіпшеден тұрады. Хроматидтер бірнүктеде центромерамен байланысып тұрады.Ядрошыктар жойылып, ядроқабығыеріпкетеді.
      
3909. 
      Цитоплазмададаядродағыөзгерістергеұқсасүдерістержүреді:эндоплазмалық тор және Гольджи аппараты да көпіршіктерге (везикулалар)өтеді.Жасушаорталығыцентриольдержасушаныңполюстерінеажырап,
      
3910. 
      олардыңмикротүтікшелеріненахроматинжіпшелеріпайдаболып,бөлінуұршығықалыптасады.
      
3911. 
      Метафаза – толық конденсацияланған хромосомаларэкватор жазықтығындаорналасады (метафазалықпластинка). Бөліну ұршығының микротүтікшелеріхромосомалардыңкинетохораларымен байланысады.
      
3912. 
      Кинетохорлар-анафазакезіндехромосомалардыңажырауынқамтамасызететін,центромераныңбетінде түзілетін ақуыздар.
      
3913. 
      Анафаза - әр хромосомадағы хроматидтер толық ажырап, екі жақ полюскеқарайбағытталыпбөлінуұршығыныңжіпшелеріменполюстергетартылабастайды. Полюстерге жеткенде екі бірдей толық хромосомалар жиынтығынқұрайды.
      
3914. 
      Телофаза – бөліну ұршығы жойылады.Әрбір бөлінгенхроматидтер яғнижас хромосомалар топтары ядро қабықшасымен қоршалады, мембрана пайдаболады.Хромосомалардеспиральданады.Ядрошықтарқайтатүзіледі.
      
3915. 
      Жасушаның бөліну үрдісінің соңына қарай, хромосомалар жас жасушаларғабөлініп, әрбір жасушада бастапқы жасушаның генетикалық ақпаратына сайядроның қайта қалыптасуынан бастап жасушалар арасында цитоплазманыңбөлінуі – цитокинез жүреді.
      
3916. 
      
      
3917. 
      Сурет2.Митоз
      
3918. 
      
3919. 
      Жасушадамитоздыңбасталуыменмитоздыңаяқталуындаерекше
      
3920. 
      айырмашылықбар.G₂кезеңіндежасушадағыбастапқыхромосомаларжұпхроматидтерден,алтүзілгенжаңа хромосомалар текгенетикалық
      
3921. 
      материалдыңбірғанакөшірмесінентұрады.Бұлкөшірмелержаңа
      
3922. 
      
      Митоздықциклдахромосомалардыңқұрылысыныңөзгеруінебайланысты,біртүрденекіншітүргеоңайөтетін,митоздықжәнеинтерфазалықхромосомалар түрлерінажыратады.
      
      жасушалар жасушалық циклдыңS кезеңіне өткенге дейін еселенбейді.Митоз үдерісі жасушалардың бөлінуінде генетикалық материалдың қалыптыеселенуімендұрысбөлінуін қамтамасызететінүдеріс.
      
3923. 
      
3924. 
      
3925. 
      
3926. 
      
3927. 
      
3928. 
      
3929. 
      
3930. 
      
3931. 
      
3932. 
      
      Интерфазалық хромосомалар деспиральданған күйде болады.Эукариотжасушаларындағыхромосомалардыңжекеленгенфрагменттерініңспиральданудәрежесіәртүрліболады,ядрохроматиндерініңжиынтығыбіршамабосаңсығанжіпшежәне түйнектелген түрде болады.Кариотипті анықтауүшін митоз кезінде жинақталған, конденсацияланған(метафазалықхромосома)хромосомаларбелгілібірпішінгеиеболады,олардыосы сатыда зерттеубіршама жеңілдік тудырады.
      Митоздыңмаңызы:
      

1. 
   Жасушадағы генетикалық тұрақтылықты (хромосомалар саныныңтұрақтылығын);
   
2. 
   Митознәтижесіндежасушасаныкөбейіпағзаныңөсуін;
   
3. 
   Жасушаның орнын толықтыру митоз арқылы іске асадыжәнерегенерацияны;
   
4. 
   Ағзаныңкариотипін(метафазада)анықтауды;
   
5. 
   Жыныссызкөбеюдіқамтамасызетеді.
   

3933. 
      Жасуша пролиферациясының реттелу мен бақылану механизмдерініңбұзылуы патологиялықауытқуларға әкеледі:
      

• 
  
  
  жүктеу/скачать 9,18 Mb.
  
  Достарыңызбен бөлісу: