Дамыта оқыту технологиясы
жүктеу/скачать 16,6 Mb.
|
|
Дамыта оқыту технологиясы Азимтаева Әсел Бауаш Гүлфариза Мүсілім Шырын Мухаметжанова Кундыз Алматы 2023ж Эльконин-Давыдов 1904-1984 Дамыта оқыту оқушыны оқу пәндерін оқып үйренуден теориялық ойды дамытатын оқу ісәрекетіне көшірді Л В .Зенков 1901-1977 Ол оқушыны жан-жақты дамыту міндетін қойды. Осы міндетті шешу үшін білім мазмұнын түбірлі өзгерту мақсаты қойылған жоқ. Л.Выготский 1896-1934 "Жақын даму аймағы" . оқыту мен дамудық байланысын зерттеп, егер оқыту баланың өзекті даму аймағында жүрсе, онда ол баланы дамытпайды. Дамыта оқыту Л.В.Занков жүйесі. теориялық білімнің жетекші рөлі. Оның тұжырымдамаларының дидактикалық принциптері: оқушының ізденуі оқу процесін оқушылардың сезуі жүйелі түрде жұмыс істеу Баланың жалпы психикасын дамыту. Занков жүйесінің басты міндеті Оған ақыл, ой, ерік-жігер, сезім енді. Осыларды дамыту білім, іскерлік дағдыларды түсініп, есте саңтаудық сенімді негізі деп саналды. Олай болса, мақсат - баланың барлық адамдьщ қасиеттерін дамыту. Ең маңыздысы, бала бойындағы жағымды сезімдерді жоғалтып алмау. ЗАНКОВ ЖҮЙЕСІНДЕ ОҚЫТУДЫ ҰЙЫМДАСТЫРУДЫҢ ЖЕТЕКШІ НЫСАНЫ — сабақ. ДӘСТҮРЛІ ОҚЫТУ ДАМЫТА ОҚЫТУ Дәстүрлі оқытуда уақыттың көбінде мұғалім сөйлейді. мүғалім баланың өз ойын, өз бақылауларын,танымын айтуына жағдай жасайды Таным негізі тек кітап, мұғалім сөзі. Таным негізі қоршаған орта, материалдық мәдениет. Баға басты рөл атқарады Балаларға баға қойылмайды Дамыта оқыту технологиясы сабақта проблема қою әдісін және оқушыларын зерттеу әдісін қолданып отыруды көздейді. Дамыта оқыту технологиясында оқушының барлық оқу әрекетіне мұғалім басшылық, бағыттау жасап отырады. Дамыта оқыту оқушының ойлау қызметімен қатар олардың оқу білігін дамытуды көздейді. " Оқушы мектепке барып мұғалімнің айтқанын екі етпейтін, үй тапсырмаларын мұқият орындайтын ғана адам емес, ол өзін-өзі жетілдіретін тұлға " (Д.Б. Эльконин) ДӘСТҮРЛІ ОҚЫТУ ДАМЫТА ОҚЫТУ Мақсат: білім беру, іскерлікке үйрету, дағдыландыру. Оқушыны қоғамда жұмыс істеуге әзірлеу. Баланың өзінің жеке басын дамыту үшін өзінің сөзі мен ісіне талдау жасауы, өз жұмысын жоспарлауы, өз бетімен білім алуға, өзін-өзі тәрбиелеуге үйренуі, жақсы болуға ұмтылуы. Бала-оқыту объектісі. Барлық жұмысты істейтін мұғалім, ал бала-тыңдаушы. Бала-оқу субъектісі, мұғалімнің бағыт берумен өзін оқытатын жеке тұлға. Мұғалім оқу ақпараттарын хабарлаушы, оларды қайта айтып беруге жаттықтырушы Жұмысты істеуге оқушылардың өздерін үйрету. Қарапйым зертеулер арқылы оқушының теориялық білімінің қалыптасуы. ДӘСТҮРЛІ ОҚЫТУ ДАМЫТА ОҚЫТУ Мұғалім оқытушы, оқушы үлгі бойынша есептер шығарады, жаттығулар жазады. Оқушы мен мұғалім бірге жұмыс істейді. Мұғалім оқытпайды, қайта тақырыпты түсіну үшін оқушыларды жұмыс істетеді. Белгілі бір білімдерді түсіндіріп, есте сақтау. Оқушылардың іскерлікке үйрету, дағдыландыру негізінен сөз, жаттығу, практикалық әдістері арқылы жүреді. Білім, ұғым қатар жүреді. Дамыта оқыту мазмұнның негізгі бөлігі ұғымдармен жұмыс істеу. Ұғымның мәні заттармен жұмыс істеу арқылы ашылады. Әуелі материал дайыңдалады, содан кейін оқушы онымен жұмыс істеу керек. Оқушылардың алдына оқу міндеттері қойылады. Пән мазмұнында оқушы істейтін жұмыстар көптеп құрастырылады. Оқыту мақсаты оқушыны өзгерту, дәлірек айтсақ жұмыс істей алатын жеке тұлға. Сабақ, жаттығу мақсаттары жоғарыдан қойылады. Мақсатты ересектер қояды. Оқушының пікірімен санасу жағы аз. Мұғалім өзінің балалар алдына қойған міндеттерін олардың қабылдауына күш салады. Мысал Масса тақыбырына байланысты экспрерименттік сабақ. ВОЛКОВ ИГОРЬ ПАВЛОВИЧ Туылған Мәскеу көркем-графикалық педагогикалық училищесін бітірген РСФСР еңбек сіңірген мұғалімі Железнодорожный қаласында дүниеге келген Педагогика ғылымдарының кандидаты педагог, суретші 1927 1983 1982 «Бала ешнәрсе білмей, ештеңе істей алмайды, дәрменсіз болып туады. Ал балалардың бір-бірінен айырмашылығы – олар әр түрлі дәрежеде белгілі бір қізмет түріне сай қабілеттілікпен табиғаттан марапатталған». Оның негізгі инновациялық идеясы - балалардың шығармашылық қабілеттерін жүзеге асыру тетігін құру және әр оқушының даралығын дамыту процесіне педагогикалық басшылықты жүзеге асыру. Шығармашылық дамуды оқыту технологиясын жасады (басқаша: "Шығармашылық мектебі"). И. п. Волков технологиясының мақсаты: баланың сабақтан тыс жұмыстарды еркін таңдауы негізінде тұлғаның шығармашылық қабілеттерін анықтау, есепке алу және дамыту. Орта сыныптар: қолданбалы салалардың кең ауқымы бойынша техникалық шығармашылық (модельдеу, радио Әуесқойлық, Құрылыс және т.б.); әдеби, театрлық, музыкалық іс-шараларға қатысу; бейнелеу шығармашылығы. Бастауыш сыныптар: жұмыстың 20-25 түрі бойынша өзіндік және шығармашылық жұмыстың бастапқы дағдыларын үйрету (сурет салу, сызу, ою және ағашқа ою, макеттер, модельдер, модельдеу, папье-маше, сабаннан жасалған бұйымдар, перспектива, механика, ертегілер құрастыру және т.б.). Осы мақсатта "шығармашылық сабақтары", шығармашылық қызметтің ойын түрлері өткізіледі. Төменгі сынып Төменгі сынып оқушылары өнер туындыларымен, техникалық құрылғылармен, адамдар арасындағы қарым-қатынас стандарттарымен танысады, өмірлерінде алғашқы педагогикалық сынақтар жасайды. Оқушылар өздерінің шығармашылық өнімдеріне, жолдастарының өнімдеріне ұжымдық-бағалау қатынасын қалыптастырады. Жоғары сыныптар зерттеу және әлеуметтік бағыттағы шығармашылық жобаларды орындау; әдеби, көркем және музыкалық шығармалар жасау. ТЕХНОЛОГИЯНЫҢ ЖАС КЕЗЕҢДЕРІ: Біздің ойымызша, балалардың шығармашылық қабілеттерін дамыту үшін тиімді педагогикалық технология авторы ресей ғалымы, жазушы-фантаст Генрих Саулович Альтшуллердің(1926-1998) технологиясы болып табылады. Мектепке дейінгі дамытуда қалыптасқан амалдан технологияның басты ерекшелігі - бұл үлкендерің айтқанын қайталау емес, керісінше балаға өздігінен сұрақтарға жауап табуына, тапсырмаларды шешуге, талдауға, мүмкіндік беру. Алғашқыда технология техникалық есептердің шешімін табуға көмек беру үшін жасалынды және ойлауды дамытуға, икемділікке, логикамен құруға және бірегейлікке ықпал жасады. 1 2 3 4 5 Оқушыға мүмкіндігінше таңдау құқығын беру. ТРИЗ-бұл тривиальды емес мәселелердің шешімін тез табуға көмектесетін ойлау жүйесі. Оқушыларға ғалымдар, инженерлер мен кәсіпкерлер кездесетін нақты проблемалар беріледі. Оқушыны нақты шешім алгоритмі мен дұрыс жауабы жоқ мәселелермен бетпе-бет келу. Тәжірибе арқылы оқыту-эксперименттер, тәжірибелер, зерттеулер. Оқушылардың қызығушылығын және олардың материалды түсінуін үнемі қадағалап отыру. Идеал тиімділікке ұмтылу-минималды шығындармен максималды пайда. ТРИЗ-педагогика бойынша сарапшы Анатолий Гин оқытудың бес қағидасын анықтайды: ТРИЗ педагогикасының әдіснамалық негізін қалаушы Г.С.Альтшуллердің « Үшінші мыңжылдық» фантастикалық әңгімесі болады, онда болашақ педагогиканың ұстанымдарын сипаттайды: 01 Педагогика барлығын білетін және бәрін жасай алатын әмбебаптарды дайындауға бағытталуы керек. 02 Оқыту ерте жастан (5 жас) басталады және 13,15,16 жаста аяқталады 03 Мамандандыру өздігінен шығады. Студент мамандықты өз еркімен тандайды. 04 Оқыту аса жылдамдықпен жүргізіледі (принцип форсаж ұстанымы). 05 Дайындау бағдарламасы үнемі жаңарып және толығып отыру керек. 07 ТРИЗ-педагогтің өзі әмбебап шығармашылық тұлға болу қажет 06 Баланың жеке ерекшелігін ескеру үшін оқу топтары шағын (төрттік)болуы ықтимал 1 -МӘНІН ІЗДЕУ: Бала алдына шешуді қажет ететін міндет қойылады.Әр баланың өзінің жанұя бір айға демалысқа кетіп жатыр, гүлдерге кім су құйады? Сағат болмаса уақытты қалай білуге болады?) 2-«ЕКІЛІКТІҢ ҚҰПИЯСЫ». Екі бір-біріне қарама –қайшы ақиғатты түсіну және айқындау. Мысалы, күн- бұл жақсы және жаман.Жақсы- ол жылылықты береді, жаманы-ол күйдіріп жіберетіні. 3- ОЙЫН ЖӘНЕ ЕРТЕҢГІ АРҚЫЛЫ ҚАРАМА-ҚАЙШЫЛЫҚТЫ ШЕШУ Мысалы, жаңбырдан қорғану үшін үлкен қолшатыр керек. Бірақ үлкен қолшатыр сөмкеге симайды, яғни кішкентай қолшаттыр керек. Амалы -жиналмалы қолшатыр. 4 ШЫҒАРМАШЫЛЫҚ ЕЛЕСТЕТУ МЕН ОЙЛАУДЫ ДАМЫТУҒА БАҒЫТТАЛҒАН Енді бала өздігінен бұрын орындамаған жаттығуларды, сонымен қаттар қарама-қайшылық кздесетін ертегілерді ойлап табу керек. Г.Альтшуллер әдісі бойынша ұйымдастырлылған оқу қызметті 4 кезеңнен тұрады: 1 2 3 Жұмбақ жасыруды үйрену Г.Альтшуллер технологиясында үлкен құндылықты ТРИЗ-ойындар құрайды. 1. Ойын « Не-ол-бірдеңенің бөлігі-сол».12-16 бөлшектен тұратын затты картина керек 2.«Жақсы-Жаман» ойыны.Мақсаты: қоршаған ортадағы заттар мен объектілердегі жағымды және жағымсыз жақтарын ажырата білуді үйрету 3.«Кішірейту және ұлғайту (3-жастан бастап)».Ойын мақсаты: балалардың сөздік қорын молайту, жұрнақтар арқылы сөздер жасауды үйрету: -ша,-ше, -ба, -бе ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ:
жүктеу/скачать 16,6 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|