Дәріс №1 Тақырыбы: Мектептегі тәрбие жұмысының мақсат, міндеттері Тәрбие туралы алғашқы түсініктер.
Тәрбие үдерісінің мақсаты және міндеттері.
Тәрбие процесінің мәні мен қозғаушы күштері.
Балалардың құқығы мәселесі.
Білім беру үдерісі құрылымындағы тәрбие.
Мақсаты: Тәрбие туралы алғашқы түсініктер, тәрбие үдерісінің мақсаты мен міндеттерін анықтау, тәрбие процесінің мәні мен қозғаушы күштерін саралау, балалардың құқығын анықтау, білім беру үдерісі құрылымындағы тәрбие.
Тәрбие-барлық уақытта және барлық халықтар үшін қоғамның рухани өмірінің маңызды құбылысы. Тәрбиесіз адамзат қоғамының өмірі мүмкін емес, өйткені оның мақсаты жинақталған білім мен өмірлік тәжірибені ұрпақтан — ұрпаққа беру болып табылады. Онсыз адамзаттың ілгерілеуі мүмкін емес. Онсыз онтогенездегі адамның дамуы мүмкін емес. Сондықтан тәрбие жалпыадамзаттық категориялардың, мәңгілік категориялардың қатарына жатады.Тәрбиенің маңыздылығы, ол адам баласы тек тәрбиенің арқасында адам болады, бұл "рухани қоректену", ол туралы көптеген аңыз әңгімелерден байқауға болады. 1694 жылы ирландиялық дәрігер Б. Коннор Литва мен Ресей шекарасында аюлармен бірге тұратын он жасар бала табылған жағдайды сипаттады.
Голландиялық дәрігер Бургове XVIII ғасырда жабайы ешкілердің арасынан табылған бала туралы айтты. 1920 жылы Үндістанда Қасқыр ордасында қасқырлармен бірге екі қыз табылды. Қазірдің өзінде Гвинея-Бисауда маймылдар тобында өскен 9-10 жастағы бала табылды. Үнді қызы Камала 7-8 жастағы адамдарға тап болып, тек екі жылдан кейін тұруды, 6 жылдан кейін жүруді үйренді. 17-18 жасында ол төрт жасар баланың ақыл-ой дамуын меңгере алды. Мұндай балалардың сөздік қоры бірнеше ондаған сөздермен шектеледі; олар қарапайым арифметикалық амалдарды жаза және орындай алмайды.Дұрыс тәрбие алмаған қолайсыз отбасынан шыққан балалардан аддективті және асоциалды мінез-құлық яғни, құқық бұзушы жеткіншектер, маскүнемдік, нашақорлық және токсикомания пайда болады.Қазіргі мектеп жағдайында тәрбиелік функциялары артып келеді: мектеп-бұл жеке тұлғаның жан — жақты, үйлесімді дамуының өмірлік маңызды міндеттері шешілетін мәдениеттің аралы, онда тәрбиенің басты мақсаты-өсіп келе жатқан адамның жеке басын өзін-өзі тану сәтті шешілуі мүмкін.Адамзат дамуының қай кезеңінде болмасын тәрбиенің тиімділігін жетілдіру ісі жүзеге асырылып келді.
Бақылау сұрақтары:
1.Тәрбие дегеніміз не? Тәрбиелеудің жолдары қандай?
2. Қазіргі кездегі білім беретін оқу орындарындағы тәрбиенің ерекшеліктері қандай?
3. Мектеп, жанұя, қоғамдық ұйымдардың өзара байланыстылығы неде?