«excel электрондық кестесі»
жүктеу/скачать 0,49 Mb. Pdf көрінісі
|
| 1
гимназия -интернаты «EXCEL электрондық кестесі» тарауына арналған сабақ жоспарлары 8-сынып Пән мұғалімі: Камалова Нұргүл Ерғалымқызы 2
енгізу, деректерді сақтау және қорғау. Деректерді өңдеу формулалары, деректердің орнын ауыстыру және көшірмелеу, жұмыс кестесін автоматты түрде пішімдеу, кестелерді баспаға шығару туралы білімдерін шығару туралы білімдерін қалыптастыру.
-жақты болуға, өз бетімен жұмыс істеуге тәрбиелеу. Дамытушылық: Оқушылардың есте сақтау және зейіндік қабілеттерін дамыту. Пәнге деген қызығушылығын арттыру.
Практикум элементтерінің көмегімен демонстрациялар, баяндау арқылы түсіндіру.
интерактивті та қта, компьютерлер. Сабақтың өту барысы: І.Ұйымдастыру кезеңі. ІІ.Үйге берілген тапсырманы тексеру .
ІІІ. Жаңа сабақты түсіндіру. Ms Excel -де кез келген формуланың «=» белгісінен басталатынын білеміз. Мысалы, сіздің оқу кестеңізде әрбір қызметкердің үш айға қанша сыйақы алатынын есептеу керек. Ол үшін Е3 ұяшығына =В3+С3+D3 формуласын енгіземіз, әйтпесе Excel-дегі дайын формуланы қолданса да болады. Мұндай ұзын формуланың орнына =СУММ (В3:Д3) формуласын енгізсе болғаны. Электронды кестеде қосу (СУММ) функциясы жиі қолданылады, сондықтан Стандартты аспаптар та қтасында белгісінің батырмасы қарастырылған. Жалпы қосындыны білу үшін қосылатын ұяшықтардың аумағын белгілеп, Автоқосынды (Автосумма) батырмасын шертіңіз. Қорытылып шығатын формулаларды енгізу үшін Функция шебері (Мастер функции) диалогтік те резесін қолдануға болады. Ол функцияны енгізіп қана қоймай, күрделі есептеулерді де орындайды. Ұяшыққа функцияларды енгізу үшін:
формула енгізетін ұяшықты белгілеу;
Функция менюіндегі Қою немесе батырмасының көмегімен Функция шебері (Мастер функции) диалогтік терезесін шақыру.
Функция шебері
диалогтік терез
есіндегі Категория өрісінде функцияның типін, содан кейін функция тізімінде Функцияны таңдау керек;
ОК батырмасын шертіңіз. Формулаларды көшіру. Көшіру кестеге бір типтес формулаларды енгізуді жеңілдетеді. Формулаларды көшіру батырмасында ұяшықтарға салыстырмалы жіберу автоматты түрде өзгереді.
мәліметтері көшірілетін ұяшықты белгілеу; 3
Түзету (Правка) менюіндегі К өшіру (Копировать) командасын шақыру.
Түзету менюіндегі Вставить (Қою) командасын шақыру.
Буфердегі бөлік көрсетілген орынға көшіріледі. Ұяшықтағы мәліметтердің орнын ауыстыру үшін:
мәліметтердің орны ауыстырылатын ұяшықты белгілеу;
Түзету менюіндегі Қиып алу (Вырезать) командасын шақыру.
Бөлік қойылатын ұяшықтың сол жақ жоғарғы аймағын белгілеу;
Түзету менюіндегі Қою командасын шақыру.
Буфердегі бөлік көрсетілген орынға қойылады. Excel програмысында қолданылатын стандарт функциялар тізімі:
SIN, COS, TAN – тригонометриялық функциялар;
ASIN, ACOS, ATAN – кері тригонометриялық функциялар;
МАКС, МИН, СРЗНАЧ – массивтерге қолданылатын функция;
LN, LOG, LOG10 – натурал, жай ондық логарифмдер;
КОРЕНЬ – кватрад он түбірді анықтайтын функция;
ЕСЛИ, И, НЕ, ИЛИ, ЛОЖЬ – логикалық функциялар;
ЗАМЕНИТЬ, НАЙТИ, КОДСИМВ, ЛЕВСИМВ, ПОВТОР- мәтіндік функциялар.
Функцияның мәнінінің [-4; 4] аралықтағы кестесін құрыңыз
2
X -4
-3 -2
-1 0 1 2 3 4 Y
2-тапсырма. Жалақының қолға түсуін есептеу № Ф.И.О. Жалақы
Зейнетақы қоры,
10 % Профсоюздік қоры, 1%
Кірістік салық
1 Колға
алуға 1 Аманов А.А. 10000
формула формула
формула формула
2 Байсак Т.Т.
19000 формула
формула формула
формула 3 Шайхи
н Ф.Р. 28000
формула формула
формула формула
4
Қорытынд ысы формула
формула
формула формула
Кірістік салық 1 мына түрде есептеледі, егер жалақы [0-10000]-ға дейін 1%, (10000-20000]-ға дейін 3%, ал (20000-30000]-ға дейін -5%.
Үйге тапсырма беру: Формуланы енгізу және көшіру Оқушыларды бағалау.
Тақырыбы: «Функцияның мәндерін есептеу. Функция шебері. Мақсаты: Білімділік: MS Excel кестелік процессорының мүмкіндіктерін графиктер мен диаграммалар тұрғызуда пайдалана білуге үйрету. Тәрбиелік: Жан -жақты болуға, өз бетімен жұмыс істеуге тәрбиелеу: Дамытушылық: Оқушылардың есте сақтау және зейіндік қабілеттерін дамыту. Пәнге деген қызығушылығын арттыру.
Практикум элементтерінің көмегімен демонстрациялар, баяндау арқылы түсіндіру.
интерактивті та қта, компьютерлер. Сабақтың өту барысы: Ұйымдастыру кезеңі. Үй жұмысын сұрақтармен тексеру. Жаңа сабақ: Microsoft Excel программасының функциясы ретінде белгілі
бір алгоритм бойынша немесе формул алар бойынша жүргізілетін есептеу операциялары қарастырылады. Әрбір функцияның өзіне тән аты болады.Excel программасында функциялардың аттары пернелік тақтадан теріліп жазылады немесе Функция шебері (Вставка-> Функций) деп аталатын команда немесе саймандар панеліндегі f
батырмасы көмегімен енгізіледі. Функция ше бері функцияларға сәйкес формулалардың дайын шаблондарын береді, қолданушы бар болғаны функцияның аргументтерін ғана жазады. Excel программасында, күрделі және қарапайым есептеулерге арналған 200 ден аса функцияларды қолдану мүмкіндігі қарастырылған. Сондай-ақ, бұл қосымшада қолданушының Excel-дің програмалау мүмкіндіктерін (VBA) пайдаланып өзіне қажет функцияларды да құрып алуына жағдай жасалған. Функция
шеберін пайдаланып фун кцияларды іздеуді жылдамдату мақсатында оларды келесі: 10 недавно использовавшихся, Полный алфавитный
5
Функциялардың аргументтері ретінде сандар, сан мәнді өрнектер немесе сәйкесінше сандар мен сан м әнді өрнектер жазылған ұяшықтар адрестері, диапазон адрестері пайдаланылады. Мысалы: =СУММ(А5:А9) – мұндағы СУММфункциясы, А5, А6, А7, А8, А9
ұяшықтардағы сандар қосындысын есептейді; =СРЗНАЧ(G4:G6) – мұндағыСРЗНАЧ функциясы G4,
G5, G6
ұяшықтардағы сандардың орташа мәнін табады. Күрделі функцияларды жазу әдеттегідей бірінің ішіне бірі жай жақшалар арқылы жазылады , мысалы: =ОКРУГЛ(СРЗНАЧ(H4:H8);2).
Функцияны Функция шеберін пайдаланып жазғанда, егер оның аргументі бар болса, онда келесі 4-суреттегідей терезе пайда болады. Бұл терезе функция аргументтерін енгізуге арналған. Мұндағы,
2 - аргументтерді енгізу жолақтары; 3 – терезені кішірейту батырмасы , бұл батырмаға қайта шерту терезені бұрынғы қалпына келтіреді;
4 - аргументтің мәндері; 5 – функцияның сипаттамасы; 6 – анықтаманы шақыру.
Функция аргументтерін енгізуде келесі тәсілдер қолданылады: а) қажет адрестерді (ұяшықтың немесе диапазонның) пернелік тақтадан теруге болады; б) қажет ұяшықтар мен диапазондарды жұмыстық беттегі кестедан белгілеу арқылы жазуға болады.
«Математические» категориясы функцияларының сипаттамасы: ABS (сан) – санның модулі; COS(сан) – косинусты табу; EXP(сан) – е х функциясының мәнін есептеу; LN(сан) – логарифмді есептеу; SIN (сан) – синусты есептеу; TAN (сан) – тангенсті есептеу; КОРЕНЬ (сан) – квадрат түбір табу (оң мәнін); ПИ () –санының 15 цифрға дейінгі дәлдікпен алынған мәнін береді; СТЕПЕНЬ (негіз сан; дәреже көрсеткіші) – дәрежелеу амалын береді; 4-сурет
6
СУММ (сан1; сан2; ...) – аргумент тізіміне кіретін барлық сандардың қосындысын есептейді;
«Статистические» категориясы функцияларының сипаттамасы: МАКС(аргумент1; аргумент2;…) – аргументтердің үлкенін анықтайды; МИН(аргумент1; аргумент2;…) - аргументтердің кішісін анықтайды; СРЗНАЧ(аргумент1; аргумент2;…) – аргументтердің орташа мәнін табады; СЧЕТЕСЛИ(диапазон; шарт)
– диапазондағы берілген шартты
қанағаттандыратын аргументтер санын анықтайды .
қандай да болмасын бір шарт қа тәуелді есептеулер жүргізуде қолданылады.
Шар
ттарды көрсету үшін Excel программасында салыстыру амалдарының “ =”, “>”, “<”, “<>” (тең емес), “>=” (үлкен немесе тең), “<= “ (кіші немесе тең) белгілері пайдаланылады. ЕСЛИ(лог_выражение; значение_если_и стина; значение_если_ложь ) функциясы,функция аргументіндегі логикалық өрнек(лог_выражение) ақиқат мәнге ие болғанда, аргументтегі бірінші мәнді (значение_если_истина) , ал қарсы жағдайда екінші мәнді (значение_если_ложь) береді. И, ИЛИ функциялары күрделі шарттарды жазу үшін қолданылады:
(логическое_выражение1; логическое_выражение2;....) - АҚИҚАТ мән қабылдайды егер барлық аргументтер сәйкесінше АҚИҚАТ болса, ал қалған жағдайлардың бәрінде ЖАЛҒАН болады.
(логическое_выражение1; логическое_выражение2;...) - АҚИҚАТ мән қабылдайды егер ең болмағанда бір аргумент АҚИҚАТ болса, ал қалған жағдайлардың бәрінде ЖАЛҒАН болады.
1.
Студенттің аттестациядан өткен- өтпегенін тексеру үшін:
С3 ұяшығы белгіленеді. Вставка→Функция командасы орындалады. Пайда болған терезеден Логические категориясындағы, ЕСЛИ функциясын таңдайсыз. 7
Әрі
қарай ЕСЛИфункциясының терезесіндегі Логическое выражениетұсына В3 ұяшықтағы мәнді, 45% салыстыратын шартты: В3>=45% түрінде жазамыз. Шартқа сәйкес:
басылады; 7. Осы формула қалған ұяшықтарға көшіріледі. Практикалық тапсырмалар: 1- жаттығу. Массивтерді қосу, азайту және мүшелеп көбейту. 1.
жұмыс кітабын құрып, бірінші бетін Тапсырма1 деп
өзгертіңіз; 2.
Келесі кестені (11- сурет) құрыңыз:
A B C D E F G H I
J K L M N 1 1-
Мысал
2- Мысал
3- Мысал
2 15 12 16
7 8 9
8 9 7 3 А=
18 5 16 В=
4 9 15 C=
15 80 21 4
19 2 25
2 6 9
31 25 63 5
6
7 А+В=
В - С=
А 2 =
8
11- сурет 3. 1-Мысалды орындау үшін:
Қосынды матрица орналасатын диапазонды, мысалы, B6:D8 белгілейсіз;
“ = “ пернесін басасыз;
А матрицасы орналасқан В2:D4 диапазонды белгілейсіз;
“+ “ пернесін басасыз;
В матрицасы орналасқан G2:I4 диапазонды белгілейсіз;
CTRL+SHIFT+ENTER пернелер комбинациясын басасыз.
Нәтижесінде формулалар жолында келесі: = {B2:D4+G2:I4} формуласы шығу керек;
4. Қалған тапсырмаларды жоғарыда көрсетілгендей ретпен орындап көріңіз. Үй жұмысы : тақырыпты оқып келу. 8
Ехсеlде Диаграмма құру, редакциялау және форматтау. Мақсаты: а) Білімділік: Excelдің рафикалық мүмкіндіктерін көрсету, мәліметтерді пайдаланып диаграмма құра білу, диаграмма параметрлерімен жұмыс істей білу.
б) дамытушылық: Диаграмма мен графикті, Диаг рамма шебері арқылы құруды, Диаграмма және графиктер түрлерімен танысу.
Деректермен жұмыс істеуге үйрету. Алған білімін өмірде қолдана білуге, ұқыптылыққа, жұмыс жолдарын түсіне білуге тәрбиелеу.
: Практикум элементтері бар түсіндірмелі- көрнекілікті Түрі :Практикалық жұмыс
Бағдарламалық -дидактикалық қамсыздандыру: Дербес компьютер, интерактивті тақта, оқулық. Сабақтың жүрісі
ә) Оқушыларды түгендеу
3. Жаңа сабақ Exсelдің жақсы бір қасиеті сандық қатарлар мен бағаналар сандарын графиктер мен диаграммаларға айналдыра алады
Диаграммалар деректерді графикалық бейнелеудің ыңғайлы сайманы Диаграмма өзінің көрнекілігімен деректерді дұрыс бағалауға мүмкіндік береді Демек диаграмма деректерді графикалық түрде көруге арналған
Диаграмма салу үшін алымен диаграмма салуға қажетті мәліметтер жиынын анықтап алып, оны электронды кестеге енгізу қажет, Белгілеу әрекеті арқылы диаграммаға қажетті өлшемдерін белгілеп Мастер диаграмм батырмасы арқылы немесе жоғарғы мәзірден Вставка- Диаграмма қатарын таңдау қажет.
Диаграммалардың мынадай типтері бар 1)
Бағаналық (гистограмма) 8. Поверхность 2)
Сызықтық 9. Үстіңгі бет 3)
Графикалық 10 Көпіршіген 4)
Дөңгелек 11. Биржалық 5)
Нүктелік 12 Цилиндрлік 6)
Облыстық 13 Конустік 7) Жапрақшалық 14 Пирамидалық Дөңгелек диаграммадан басқа барлық диаграммалардың екі осі: 9
1) Горизанталь осі 2) Вертикаль осі Диаграммалар мынадай элементтерден тұрады:төр,тақырып және аңыз. Тақырыптар диаграмманың жеке элементтерін түсіндіру үшін қолданылады. Аңыз(легенда)диаграммада бепген деректердің қатарларын ажыратуға көмектеседі. Ұяшықтармен диаграмма салынатын ауқымды көрсету үшін қажет. Диаграммамен графикті диаграмма шебері арқылы құрған жөн. Енді диаграмманы құру үшін кешегі сабақта өткен жұмыстарымызды пайдаланайық. Кесте деген файлымызды ашайық. Excel де диаграмма құру бірнеше қадам жасау арқылы жүзеге асады. Диаграмма көрсетілуге тиіс деректерден тұратын ұяшықтардың ауқымын ерекшелеңдер. Мастер диаграммасы батырмасын шертіндер. Диаграмма типтері көрсетілген терезесі ашылды. Осы терезеде әр оқушы диаграмма түрін таңдаңда: 1)
Оқушы: Гистограмма Далее –батырмасын шертіңдер Мастер диаграмманың терезесі пайда болады:
Бұнда екінші қадам жасаймыз.Бұл терезеде қатарды бағаналар салу ұсынылады Диапазон қатарында диаграммаға қажетті деректер мен сандар орн аласқан ұяшықтардың адрестері жазылады. Қатарға жолдар немесе бағана түрін таңдау керек. Далее-батырмасын шертіңдер. жүктеу/скачать 0,49 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|