Ұйымның ішкі және сыртқы ортасы



Дата10.10.2022
өлшемі20,48 Kb.
#42229

Ұйымның ішкі және сыртқы ортасы
Сыртқы орта дегеніміз — ұйым жұмысына сырттан әсер етуші орта. Кез келген ұйым ашық жүйе ретінде болады.
Сыртқы орта сипаттамалары:
Сыртқы ортаның күрделілігі; ол әсер етуші факторлардың көп болуымен анықталады, т.б.
Сыртқы ортаның қозғалмалылығы;
Сыртқы орта белгісіздігі; ол тәуекелге әсер етуі;
Сыртқы орта факторларының өзара байланыста болуы.
Ұйым жұмысына тура әсер ететін факторлар ретінде:
жабдықтаушылар;
материалдар, капитал, еңбек ресурстары;
тұтынушылар;
бәсекелестер қарастырылады.
Тура әсер ететін факторлар деп — ұйым қызметін өзгертуге дейін мүмкіндігі бар факторларды айтамыз. Бұл әсерді ұйым қызметкерлері өз тарапынан реттеп отыра алады.
Жанама әсер ететін факторлар ұйым қызметіне әсер етеді, бірақ ұйым қызметкерлері бұл әсерді басқарып немесе реттепотыра алмайды. Мұндай факторларға жататындар:
саяси жағдай;
табиғаттық;
экологиялық;
әлеуметтік;
мәдени;
ғылыми-техникалық факторлар болып табылады.
Ұйымның ішкі ортасы дегеніміз – ішкі жағдайлық факторлардың жиынтығы. Ол факторларды ұйымның ішкі айнымалылары деп те атайды. Оған жататындар:
Ол кез-келген ұйымның қажетті және жеткілікті нәтижесі болып табылады. Ұйымдардың көздеген мақсаттары көп болғандықтан, «әр түрлі бағыттағы мақсаттар теориясын» қолданады. Ұйым мақсатының келесідей сипаттамалары бар:
Уақыт факторының негізделуі;
Қойылатын мақсаттың нақты болып келуі;
Мақсаттың қол жетімді болып келуі.
Ұйым құрылымы. Ол басқару деңгейлері мен функционалдық бөлімшелердің логикалық қарым-қатынастарының өзара бірлігі. Ұйымның құрылымы оның көздеген стратегиясына байланысты болып келеді және 2 концепцияға негізделіп жасалынады.
Мамандандырылған еңбек бөлінісі. Ол белгілі бір маман иелеріне орындайтын тапсырмаларды бөліп беру.
Бақылау сферасы. Ол көп бағынушы адамдардың бір басқарушыға бағынуынан пайда болады.
Ұйым міндеті. Ол алдын-ала қарастырылып, белгіленген уақыт ішінде орындалуға тиісті жұмыстың көлемі ұйым міндетінің 3 категориясы бар:
Адамдармен жұмыс жасау
Өндіріс заттарымен жұмыс жасау
Мәліметтермен жұмыс жасау
Технология. Ішкі ортаның жағдайлық факторы ретінде шикізатты өндеу құралы болып табылады.
Дүниежүзілік тәжірибеде кең көлемде пайдаланылатын технологияның 2 үлкен жүйесі бар.
Технологияны жіктеудің Вудворд жүйесі. Бұл жүйе өз алдына 3 категорияны қамтиды:
Аз сериялы немесе жеке өндіріс
Жалпылама немесе көп сериялы өндіріс
Үзіліссіз өндіріс
Технологияны жіктеудің Томпсон жүйесі. Бұл жүйе де өз алдына 3 категориядан тұрады:
Көп бөлімді технология
Делдалды технология
Интенсивті технология
Адамдар және еңбек ресурстары. Бұл фактор кез-келген технологияның іске жарамдылығын тексереді.
Басқарудың жағдайлық тәсілінде адам факторының 3 аспектісіне ерекше көңіл бөлінген:
Жеке адамның тәртібі
Топ ішіндегі адамның тәртібі
Басқарушының мінез-құлық тәртібі және оның басқа топ мүшелеріне әсері.

1. Жаңа қажеттіліктерді қалыптастыратын жарнама тауардың сапасы туралы сигналдар арқылы кәсіпорынның жұмыс істеу ортасын өзгертеді,бәсекелес кәсіпорындардың нарығына кіру кедергілерін тұрғызу, тұтынушылармен және жеткізушілермен сенімді қарым-қатынасты қалыптастыру.


2. «Паблик рилейшнз» кәсіпорын, оның өнімі туралы жағымды қоғамдық пікір қалыптастыру мақсатында кәсіпорынның контрагенттерімен коммуникация жүйесін орнатады және қолдайды, бұл кәсіпорынмен өзара іс-қимыл жасайтын агенттер мен контрагенттер желісінде сенімді серіктестік қатынастарды нығайтады.
3. Ұзақ мерзімді келісім-шарттар негізінде жеткізушілермен және тұтынушылармен тұрақты және тұрақты байланыстар әріптестердің жағдайды өзгертуге, өзара міндеттемелер мен сенімнің ұлғаюына реакцияларын шектеу арқылы сыртқы ортаны өзгертеді, олардың негізінде олардың арасындағы үйлестіру мен ықпалдасу күшейтіледі. Осының барлығы сыртқы ортаны құрылымдайтын және оны бақылауға мүмкіндік беретін өзара іс-қимыл жасайтын кәсіпорындардың тұрақты желісін қалыптастыруға ықпал етеді.
4. Парламентте, үкіметте, соның ішінде жергілікті, басқа да билік құрылымдарында кәсіпорынның мүдделерін қолдау арқасында кәсіпорын құқықтық база мен салалық, микроэкономикалық және макроэкономикалық саясатты қалыптастыру кезінде Үкіметтің қатысушысы, ал кейде тең құқылы серіктесі болады. Кәсіпорынды мүдделік қолдау мүмкіндігін алу үшін экономикалық күштен басқа, Ресей үкіметімен және Орталық банкімен қысым және тең құқықты ынтымақтастық мүмкіндігін алатын ФПГ тік немесе көлденең құрылымдарын (өнімнің бір түрін өндірушілердің бірлестіктері мен ассоциациялары) ұйымдастырады.
5. Кәсіби қауымдастықтар-түрлі кәсіпорындардың ерікті бірлестігі, көмек көрсету, қолдау көрсету, жәрдемдесу, олардың мүдделерін қорғау және қолдау мақсатында құрылады. Әдетте ассоциациялар коммерциялық емес мақсаттарға жету үшін құрылады. Оларды қалыптастыру қажеттілігі нарық бір тауар өндіруші фирмалардың өзара іс-қимылын болжайтынымен байланысты. Ассоциациялардың қызметі өзара іс – қимылды жолға қоюға, Ассоциацияға мүше-кәсіпорындарды үйлестіруге, ақпараттық, маркетингтік қызмет көрсетуге, басқарушы кадрлардың кәсіби деңгейін арттыруға, заң шығарушы, атқарушы, құқық қорғау органдарында құқықтары мен мүдделерін қорғауға, жұртшылықты хабардар етуге, қоғамдық пікірге ықпал етуге бағытталған. Ең алдымен, бұл ұйымдастырушылық, әдіснамалық және консультациялық көмек, заңдық қорғау.Жалпы ресейлік ауқымда тауар өндірушілердің келесі қоғамдық бірлестіктері жұмыс істейді: отандық тауар өндірушілердің Үйлестіру кеңесі, ресейлік өнеркәсіпшілер мен кәсіпкерлердің (жұмыс берушілердің) одағы, Ресейдің Агроөнеркәсіптік одағы. Салалық және өңірлік деңгейлерде қаржы-өнеркәсіп топтарының қауымдастығы, қорғаныс кәсіпорындарына жәрдемдесу Лигасы, мұнай-газ жабдықтарын өндірушілер одағы, мұнай өңдеу және мұнай химиясы қауымдастығы, алтын өнеркәсібі одағы, шағын және орта кәсіпкерлік қауымдастығы, тоқыма және жеңіл өнеркәсіп кәсіпкерлері одағы және т. б. жұмыс істейді.Фундаменталды этикалық тұжырымдама адамдардың жеке басының қадір-қасиеті мен әл-ауқатын қамтамасыз ету болып табылады. Негізінен біз басқаларға қатысты ойлаймыз және әрекет етеміз, біз олар бізге қатысты ойлайды және әрекет еткіміз келеді. Қолайлы, бірақ жоқ деген түсінік бірнеше көздерден қалыптасады. Көптеген этикалық басшылықтың басты көзі діни нанымдар болып табылады. Отбасы, мектеп және т. б. күнделікті өмірде не дұрыс және не дұрыс емес деген ұғымға әсер етеді.

Этикалық нормаларға сәйкес келетін шешімдер қабылдау үшін ұйымдар шешім қабылдау процесіне басшылық ету үшін қажетті мінез-құлық құндылықтары мен принциптерін белгілейтін этикалық нормалардың кодекстерін құрады. Осы кодекстердің көпшілігі төрт негізгі философиялық тәсілді қамтиды: утилитарлық, жеке, моральдық-құқықтық және әділ.Утилитарлық тәсіл. Оның мәні-этикалық мінез-құлық ең көп пайда әкеледі, адамдардың ең көп саны үшін барынша әлеуметтік нәтиже береді. Бұл тәсіл шешім қабылдайтын адам барлық мүдделі тараптарды тарта отырып, әрбір баламаны ойлайды, есептейді, бірақ адамдардың ең көп санын қанағаттандыратын шешімді таңдайды деп болжайды.Утилитаризм тұжырымдамасы жиі пайда мен шығындарды талдау ретінде қарастырылады, өйткені ол шешім қабылдаудан түскен шығындар мен пайданы салыстырады. Әдістің кемшіліктерінің бірі жеке алынған пайда мен шығындарды дәл есептеу қиындығы болып табылады. Көптеген факторлар ақшалай түрде өлшенуі мүмкін (өндірілген тауарлар, сату, жалақы қоры, пайда және т.б.). Алайда қызметкерлердің моральдық қасиеттері, психологиялық қанағаттанушылық, адам өмірінің құндылығы осындай тәсілмен өлшенбейді. Адам және әлеуметтік шығындар есептеу үшін ең қиын болып қалады. Мұндай өлшеулерсіз шығындар мен пайданы талдау толық емес болып қалады, ал осы қызмет әдепті болып табыла ма, жоқ па деген нақты жауап ала алмайды. Утилитаризм тұжырымдамасының басқа кемшілігі-бұл көпшілігі азшылық құқығын алып тастауы мүмкін.Әділ тәсіл этикалық тұрғыдан дұрыс шешім теңдік, адалдық және алаламаушылық қағидаттарына негізделуі тиіс, басқаша айтқанда, пайда мен шығындар әр түрлі адамдар топтарының арасында әділ бөлінуі тиіс. Менеджерлер үшін әділдіктің үш түрі бар. Тарату әділдігі адамдарды сыйақылаудағы айырмашылықтар ерікті сипаттамаларға және жыныстық, жас, ұлттық және басқа да айырмашылықтарға негізделмеуді талап етеді. Процедуралық әділеттілік адамдардың құқықтары бақылануын, қорғалуын талап етеді. Бұл үшін құқықтар нақты белгіленіп, тұрақты және дәйекті түрде жүзеге асырылуы тиіс. Өтемдік әділеттілік адамдардың реніш, қорлағаны үшін өтемақы алуы тиіс дегенді білдіреді. Сонымен қатар, адамдар оларды бақылау саласынан тыс оқиғалар үшін жауапты болмауы тиіс.Отандық ұйымдардағы этика және әлеуметтік жауапкершілік мәселелеріҰйымдар персоналдың мінез-құлқының әдептілігін арттыру мақсатында шаралар қабылдайды.

Достарыңызбен бөлісу:




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет